Elit Güreşçilerde Kişilik Tipleri ve Zihinsel Dayanıklılık Seviyeleri Arasındaki İlişkiler

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 74 - 88, 30.08.2024

Abdullah Çelik Ahmet Kasapoğlu Oğuz Kayar Samet Sağ , Hakan Yarar , Ercan Polat

https://doi.org/10.55238/seder.1476869

Öz

Amaç: Bu çalışma elit düzeydeki güreşçilerin kişilik tipleri ve zihinsel dayanıklılık seviyeleri arasındaki ilişkiyi detaylı bir şekilde incelemeyi amaçlamaktadır. Gereç ve Yöntem: Araştırma grubu Yozgat Rıza Kayaalp Kapalı Spor Salonu'nda düzenlenen Süper Lig güreş müsabakalarına katılan toplam 172 erkek güreşçiden (Xyaş=23.16±4,81) oluşmaktadır. Verilerin elde edilmesi amacı ile kişisel bilgi formu, Beş Faktörlü Kişilik Ölçeği, Zihinsel Dayanıklılık Ölçeği ve Sporda Zihinsel Dayanıklılık Envanteri kullanılmıştır. Veriler SPSS 24.0 paket programında tanımlayıcı istatistikler, tek yönlü varyans analizi (Anova) ve Pearson Korelasyon testi ile analiz edilmiştir. Tüm analizlerde anlamlılık düzeyi 0.05 olarak belirlenmiştir. Bulgular: Bulgulara göre dışa dönüklük deneyime açıklık alt boyutları dışında bütün ölçekler ve alt boyutlarda eğitim seviyesi değişkenine göre anlamlı bir farklılık tespit edilmiştir. Yaş değişkenine göre sporcuların kişilik özellikleri ve zihinsel dayanıklılıklarına ilişkin korelasyon analizine bakıldığında sadece dışa dönüklük ve yumuşak bağımlılık alt boyutu anlamlı olduğu ve diğer ölçek ve alt boyutlar arasında en yüksek ilişkiye sahip oldukları tespit edilmiştir. Millilik düzeylerine göre yapılan analizlerde, farklı millilik seviyelerindeki sporcuların kişilik alt boyutları ile zihinsel dayanıklılık ölçekleri arasında anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Korelasyon analizi sonuçları, dışa dönüklük, özdenetim ve deneyime açıklık alt boyutları ile zihinsel dayanıklılık arasında pozitif; yumuşak bağımlılık alt boyutu ile negatif yönde anlamlı ilişkiler olduğunu göstermiştir. Sporda zihinsel dayanıklılık envanteri ile dışa dönüklük arasında pozitif, yumuşak bağımlılık ve nöratiklikle negatif bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Sonuç: Elit düzeydeki güreşçilerin kişilik tipleri ve zihinsel dayanıklılık seviyeleri arasında belirgin ilişkiler olduğu görülmüştür. Özellikle dışa dönüklük, özdenetim ve deneyime açıklık gibi kişilik özellikleri, zihinsel dayanıklılığı olumlu yönde etkilerken, yumuşak bağımlılık ve nöratiklik gibi özellikler olumsuz etkilemektedir. Bu bulgular, sporcuların performanslarını artırmak için kişilik gelişimi ve zihinsel dayanıklılık üzerinde çalışmanın önemini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

kişilik, zihinsel dayanıklılık, güreş, spor

The Relationship Between Personality Types and Mental Toughness Levels in Elite Wrestlers

Öz

Aim: This study aims to examine the relationship between personality types and mental toughness levels in elite wrestlers. Method: The research group consists of 172 male wrestlers (mean age = 23.16±4.81) participating in the Super League wrestling competitions held at Yozgat Rıza Kayaalp Sports Hall. Data were collected using a personal information form, the Big Five Personality Traits Scale, the Mental Toughness Scale, and the Sports Mental Toughness Questionnaire (SMTQ). The data were analyzed using descriptive statistics, one-way ANOVA, and Pearson correlation test in SPSS 24.0, with a significance level set at 0.05. Results: Significant differences were observed across all scales and sub-dimensions based on education level, except for extra-version and openness to experience. Correlation analysis by age indicated that only extra-version and agreeableness were significant, showing the highest relationships among other scales and sub-dimensions. Analyses based on different levels of national representation found significant relationships between personality sub-dimensions and mental toughness scales. Extra-version, conscientiousness, and openness to experience were positively correlated with mental toughness, while agreeableness and neuroticism were negatively correlated. Conclusion: There are notable relationships between personality types and mental toughness levels in elite wrestlers. Traits like extra-version, conscientiousness, and openness to experience positively influence mental toughness, whereas agreeableness and neuroticism have negative effects. These findings highlight the importance of focusing on personality development and mental toughness to enhance athletes' performance.

Anahtar Kelimeler

Personality, Mental Toughness, Wrestling, Sports

Kaynakça

• Allen, M. S., Greenlees, I., Jones, M. (2013). Personality in sport: A comprehensive review. International Review of Sport and Exercise Psychology, 6(1), 184-208.
• Altıntaş, A. (2015). Sporcuların zihinsel dayanıklılıklarının belirlenmesinde optimal performans duygu durumu, güdülenme düzeyi ve hedef yöneliminin rolü. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Altıntaş, A., Koruç, P. B. (2017). Sporda zihinsel dayanıklılık envanteri’nin psikometrik özelliklerinin incelenmesi (SZDE). Spor Bilimleri Dergisi, 27(4), 163-171.
• Bacanlı, H., İlhan, T., Aslan, S. (2009). Beş faktör kuramına dayalı bir kişilik ölçeğinin geliştirilmesi: sıfatlara dayalı kişilik testi (SDKT). Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2), 261-279.
• Benet-Martínez, V., John, O. P. (1998). Los Cinco Grandes across cultures and ethnic groups: Multitrait multimethod analyses of the big five in Spanish and English. Journal of Personality and Social Psychology, 75(3), 729–750.
• Burger, J. M. (2006). Kişilik. Kaknüs Yayınları.
• Chamorro-Premuzic, T., Arteche, A. (2008). Intellectual competence and academic performance: Preliminary validation of a model. Intelligence, 36(6), 564-573.
• Clough, P., Strycharczyk, D. (2012). Developing mental toughness: improving performance, wellbeing and positive behaviour in others. Kogan Page Publishers.
• Conroy, D. E., Coatsworth, J. D. (2007). Assessing autonomy-supportive coaching strategies in youth sport. Psychology of Sport and Exercise, 8(5), 671-684.
• Costa, P. T., McCrae, R. R. (1995). Domains and facets: Hiyerarchical personality assessment using the revised neo personality inventory. Journal of Personality Assessment, 64(1), 21-50.
• Creswell, J. W., Creswell, J. D. (2017). Research design: Qualitative, quantitative, and mixed methods approaches. Sage publications.
• Crust, L., Clough, P. J. (2011). Developing mental toughness: From research to practice. Journal of Sport Psychology in Action, 2(1), 21-32.
• Crust, L., Swann, C., Allen-Collinson, J., Breckon, J., Weinberg, R. (2014). A phenomenological exploration of exercise mental toughness: Perceptions of exercise leaders and regular exercisers. Qualitative Research in Sport, Exercise and Health, 6(4), 441-461.
• Delaney, P. F., Goldman, J. A., King, J. S., Nelson-Gray, R. O. (2015). Mental toughness, reinforcement sensitivity theory, and the five-factor model: Personality and directed forgetting. Personality and Individual Differences, 83, 180-184.
• Erdoğan, N. (2016). Zihinsel dayanıklılık ölçeği (ZDÖ): Türkçe'ye uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. International Journal of Sport Culture and Science, 4 (Special Issue 2), 652-664.
• Ferris, D. L., Lian, H., Brown, D. J., Morrison, R. (2015). Ostracism, self-esteem, and job performance: When do we self-verify and when do we self-enhance?. Academy of Management Journal, 58(1), 279-297.
• Golby, J., Sheard, M. (2004). Mental toughness and hardiness at different levels of rugby league. Personality and Individual Differences, 37(5), 933-942.
• Gölge, A. (2019). Taekwondo sporcularının duygu durumları ve zihinsel dayanıklılıklarının ölçülmesi (Yozgat ili). Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur, Türkiye.
• Gould, D., Hodge, K., Peterson, K., Petlichkoff, L. (1987). Psychological foundations of coaching: Similarities and differences among intercollegiate wrestling coaches. The Sport Psychologist, 1, 293-308.
• Güçlü, M., Sağ, S. (2023). According to the perceptions of wrestling athletes, the relationship of the unethical behavior of the coach with the mental toughness of the athlete. The Online Journal of Recreation and Sports, 12(4), 573-581.
• Hardy, L., Bell, J., Beattie, S. (2014). A neuropsychological model of mentally tough behavior. Journal of Personality, 82(1), 69-81.
• Horzum, M. B., Ayas, T., Padır, M. A. (2017). Beş faktör kişilik ölçeğinin Türk kültürüne uyarlanması adaptation of big five personality traits scale to Turkish culture. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 398-408.
• Jones, G., Hanton, S., Connaughton, D. (2002). What is this thing called mental toughness.? An investigation of elite sports performers. Journal of Applied Sport Psychology, 14(3), 205- 218.
• Loehr, J. (1982). Mental toughness training for sports: Achieving athletic excellence. Plume.
• Madrigal, L., Hamill, S., Gill, D. L. (2013). Mind over matter: The development of the mental toughness scale (MTS). The Sport Psychologist, 27(1), 62-77.
• McCrae, R. R., Costa, P. T. (2003). Personality in adulthood: A five-factor theoryperspective. Guilford Press.
• Moralı, S., Tiryaki, Ş. (1990). Genç sporcularda yarışma performas kaygısı ve bu kaygı ile başa çıkma davranışlarının araştırılması. Hacettepe Üniversitesi Spor Bilimleri 1. Ulusal Sempozyumu, Ankara.
• Mount, M. K., Barrick, M. R., Scullen, S. M., Rounds, J. (2005). Higher-order dimensions of the big five personality traits and the big six vocational interest types. Personal Psychology, 58, 447-478.
• Piedmont, R. L., Hill, D. C., Blanco, S. (1999). Predicting athletic performance using the five-factormodel of personality. Personality and Individual Differences, 27(4), 769-777.
• Rammstedt, B., John, O. P. (2007). Measuring personality in one minute or less: A 10-item short version of the big five inventory in English and German. Journal of research in Personality, 41(1), 203-212.
• Sağ, S., Yağdı, M. F., Güçlü, M. (2024). Sporda psikolojik esneklik: Genel öz-yeterlilik ve benlik saygısı bağlantıları. Uluslararası Bozok Spor Bilimleri Dergisi, 5(1), 214-232.
• Şahinler, Y., Ersoy, A. (2019). Sporcuların zihinsel dayanıklılıklarının farklı değişkenlere göre incelenmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 5(2), 168-177.
• Sarı, İ., Sağ, S., Demir, A. P. (2020). Sporda zihinsel dayanıklılık: Taekwondo sporcularında bir inceleme. Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 22(4), 131-147.
• Schmitt, D. P., Allik, J., McCrae, R. R. Benet-Martinez, V. (2007). The geographic distribution of big five personality traits: Patterns and profiles of human self-description across 56 nations. Journal of Cross-Cultural Psychology, 38(2), 173-212.
• Sheard, M., Golby, J., Van Wersch, A. (2009). Progress toward construct validation of the sports mental toughness questionnaire (SMTQ). European Journal of Psychological Assessment, 25(3), 186-193.
• Somer, O., Korkmaz, M., Tatar, A. (2004). Kuramdan uygulamaya beş faktör kişilik modeli ve beş faktör kişilik envanteri. İzmir: Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Soto, C. J., John, O. P., Gosling, S. D., Potter, J. (2011). Age differences in personality traits from 10 to 65: Big Five domains and facets in a large cross-sectional sample. Journal of personality and social psychology, 100(2), 330.
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S., Ullman, J. B. (2013). Using multivariate statistics (Vol. 6, pp. 497-516). Boston, MA: Pearson.
• Tomrukçu, B. (2008). Beş faktör kişilik özellikleri ile iş değerleri arasındaki ilişki üzerine bir inceleme. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Yazgan-İnanç, B., Yerlikaya, E. E. (2013). Kişilik kuramları. Pegem Akademi.