KLASİK TÜRK ŞİİRİNDE SÜPÜRGE İMGESİ

Yıl 2008, Sayı: 19, 281 - 290, 01.06.2008

Ömer Savran

Öz

Klasik şiirimizde Farsça'dan dilimize geçmiş olan "carub" kelimesi ile ifade edilen
süpürge, şairlerimiz tarafından çeşitli tasavvurlar içinde ele alınır. Süpürge imgesi,
beyitlerde bazen aşığın durumunu dile getirmek, bazen de sevgilinin veya övülenin bir
vasfını anlatmak üzere kullanılır.
Bu çalışmada çeşitli divanların taranmasıyla elde edilen "carub" (süpürge} kelimesi
ve imgesi ile ilgili dil malzemesi hakkında bilgi verilerek söz konusu unsurun klasik Türk
şiirinde kullanılış biçimleri üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Klasik Türk Şiiri, Türk kültürü, temizlik, süpürge

Kaynakça

• AKKUŞ, Metin (1993), Nefı Divanı, Ankara: Akçağ Yayınevi. ANDREWS, Walter G (2000), Şiirin Sesi, Toplumun Şarkısı, İstanbul: İletişim Yay.
• ARI, Ahmet (2003), Sakıp Dede ve Dfvanı, Ankara: Akçağ Yayınevi. AYI.AR, Selçuk (1995), "Divan Şiirinde Hayatın İzlerine Dair Birkaç Örnek\ Dergah, S.65, Temmuz 1995, s.10-22.
• CANIM, Rıdvan (1998), Türk Edebiyatında Sakfnameler ve İşretname, Ankara: Akçağ Yayınevi.
• DİLÇİN, Cem (1999}, "Türk Kültürü Kaynağı Olarak Divan Şiiri" ,Türk Dili, S.571, Temmuz 1999, 619-626.
• DEVELİOGLU, Ferit (1988), Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat, Ankara.
• DOGAN, Muhammet Nur (2002), "Klasik Türk Edebiyatında Osmanlı Hayatının İzleri", Eski Şiirin Bahçesinde, İstanbul: Alternatif.
• DOGAN, Muhammet Nur (2003), Hµsn ü Aşk, İstanbul: Ötüken. ERÜNSAL, İsmail (1983), The Life and works of Taci-zade Ca'fer Çelebi: with critical edition of his Divan, İstanbul: İÜEF Üniversitesi.
• İPEKTEN, Haluk, (1974}, Karamanlı Nizamı Hayatı Edebf Kişiliği ve Divanı, Ankara: Atatürk Üniversitesi Yayınları.
• KAPLAN, Mahmut (1996), Neşat, Divanı, İzmir: Akademi Kitabevi
• · KAVRUK, Hasan (2001), Şeyhülislam Yahya Divanı, Ankara: MEB.
• KURNAZ, Cemal (1996), Hôya/f Bey Div«nı'nın Tahlili, Ankara: MEB.
• KÜÇÜK, Sabahattin (1994), Bôkf Dfvanı , Atatürk Kültür Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Ankara.
• MACİT, Muhsin (1997), Nedim Divanı , Ankara: Akçağ Yayınevi. ÖZKAN, Ömer (2007), Divan Şiirinin Penceresinden Osmanlı Topum Hayatı , İstanbul: Kitabevi.
• PAKALIN, M. Zeki(l971), Osmanlı Tarih Deyimler Ve Terimleri Sözlüğü, MEB. · Yay., İstanbul.
• PALA, İskender (1995), Ansiklopedik Divan Şiiri Sözlüğü, Ankara: Akçağ Yayınevi.
• SAVRAN, Ömer (2003), Neşôtf Divanı'nın Tahlili (Basılmamış Doktora Tezi), Pamukkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli. ·
• SEFERCİOGLU, Nejat (1990), Nev'f Divanı'nın Tahlili, Ankara: Kültür Bakanlığı.
• SERDAROGLU, Vildan (2006), "Sosyal Hayat Işığında Zeıtf Divanı" İstanbul : İsam Yay.
• ŞENTÜRK, Ahmet Atilla (1993), "Klasik Osmanlı Edebiyatı Işığında Eski Adetler ve Günlük Hayattan Sahneler", Türk Dili, c. 1-2, sy. 495, 500, s. 174- 188; s. 211-223.
• ŞENTÜRK, Ahmet Atilla(1993a), "Osmanlı Şairlerinin Gözlemciliği ve Klasik Edebiyatımızda Realiteye Dair", Dergah, c.4, sy. 41, s. 8-10; Osmanlı Divan Şiiri Üzerine Metinler (Haz. Mehmet Kalpaklı), İstanbul: Yapı Kredi Yay., 1999, s. 431-437.
• TANYERİ, M. Ali (1999), Örnekleriyle Divan Şiirinde Deyimler, Ankara: Akçağ Yayınevi.
• TARlAN, Ali Nihat (1970), Zôtf Divanı, İstanbul.
• TARLAN, Ali Nihat (1992), Ahmet Paşa Divanı, Ankara: Akçağ Yayınevi.
• TARLAN, Ali Nihat (1992), Hayd/f Divanı, Ankara: Akçağ Yayınevi.
• TOLASA, Harun (2001), Ahmet Paşa'nın Şiir Dünyası, Ankara: Akçağ Yayınevi.
• TULUM, Mertol- TANYERİ, M. Ali (1977), Nev'f Divanı, İstanbul: İÜEF Yay.
• ULUDA(3, Süleyman (1996), Tasavvuf Terimleri Sözlüğü, İstanbul: Dergah Yay.
• UZUNÇARŞILI, İsmail Hakkı (1988), Osmanlı Devletinin Saray Teşkilatı, Ankara