Teleorman’da Delilik: Kaos ve Düzen

Yıl 2023, Sayı: 49, 39 - 50, 20.06.2023

Eda Bayrakcı

https://doi.org/10.21497/sefad.1313169

Öz

Kaos teorisi, fizik dünyasında, dünyanın ve evrenin determinist ve doğrusal özelliklere sahip olduğunu savunan, düzenli, öngörülebilir ve nedensellik prensibiyle işleyen Newton teorisi ile çelişen tartışmalı bir bilimsel teori olarak ortaya çıkmıştır. Kaos teorisi, yenidünyaya doğrusal olmama, öngörülemezlik, Öklid geometrisine karşı Fraktal geometri, belirsizlik ve başlangıç koşullarına bağımlılık gibi yeni ilkeler sunmuştur. Fizikte doğan bu teori, sosyal bilimlerde de büyük yankı uyandırmıştır. Gerçek dünyanın mimesis’i- taklidi- ya da yansıması sayılabilecek edebiyat, bu yeni kuramdan uzak duramazdı. Batı edebiyatında, edebi metinleri farklı açılardan -tematik veya yapısal olarak- yorumlamak için Kaos teorisine dayalı çok sayıda çalışma yapılmıştır. Bu makalede, Caryl Churchill'in Romanya Devrimi'ni modernist ve sürrealist bir tavırla konu alan Deli Orman'ının Kaos teorisinin anahtar terimleri üzerinden tema ve yapı bakımından incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu nedenle, öncelikle Kaos teorisinden genel olarak açıklandıktan sonra, edebi eserlere uygulaması ile ilgili anahtar terimler tanımlanacak ve edebi analizdeki uygulamaları farklı açılardan tartışılacaktır. Son olarak, Deli Orman adlı tiyatro oyunu “düzensizlik içinde düzen”, “doğrusal olmama” ve “başlangıç koşullarına bağımlılık” gibi bazı temel unsurlar açısından Kaos teorisinin ışığında ve onun bakış açısıyla incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Kaos teorisi, Caryl Churchill, Deli Orman, kelebek etkisi, fraktal ve özbenzerlik.

Madness in Teleorman: Chaos and Order

Öz

Chaos theory has emerged as a controversial scientific theory in the world of physics contrasting with the settled Newtonian theory supporting that the world and the universe have determinist and linear characteristics working in a regular and predictable way in the basis of causalities. Chaos theory offers the new world non-linearity, unpredictability, Fractal geometry against Euclid geometry and dependence on initial conditions. This theory born in physics has caused an enormous impact on social sciences, as well. Literature as the close follower of up-to-date theories and movements cannot keep away itself from this new theory. Numerous studies have been carried out in the West to interpret literary texts from different aspects –thematically or structurally- based on Chaos theory. This article aims to analyze Caryl Churchill’s Mad Forest issuing the Romanian Revolution from a modernist and surrealist way via key terms of Chaos theory with respect to theme and structure. Thus, Chaos theory and its key terms will be defined and its applications on literature will be discussed from different perspectives. Finally, Mad Forest will be analyzed regarding some key elements such as order within disorder, nonlinearity and dependence on initial conditions presented by perspectives of Chaos theory.

Anahtar Kelimeler

Chaos theory, Caryl Churchill, Mad Forest, butterfly effect, fractals and self-similarity