Yaşlılıkta Yalnızlık ve Sosyal Bağlılık: Farklı Coğrafyalarda Yaşlanma Deneyimleri

Yıl 2025, Cilt: 3 Sayı: 2, 421 - 426, 24.09.2025

İlknur Yeşil

Öz

Hemingway’in (2022) edebi dünyasının en ünlü karakterlerinden olan Santiago, tek başına çıktığı zorlu yolculuğunda içinden şöyle geçirmektedir: “Kimse ihtiyarlığında yalnız olmamalı. Ama bu kaçınılmaz.” Bu söz, yaşlılığın insana yüklediği derin yalnızlığı hatırlatmaktadır. Ancak Santiago’nun hikâyesinde yalnızlık kadar bir aradalık da vardır. Onu tanıyan, seven, arada hâlini merak eden insanlar bulunur; kaybolduğunda peşinden gitmezler belki, ama geri döndüğünde sevinçleri gözlerinden okunur. Bu durum, yaşlı bireyler için hayatın yalnızlık ve topluluk arasında salınan, bir metronom gibi, çift yönlü doğasını göstermektedir. Yerinde yaşlanma bazen ev içindeki yalnızlığa rağmen toplulukla bir arada olmaya işaret eder. Ailenizin üyeleri farklı yerlerdedir ancak siz ait olduğunuz toplulukla yaşamaya devam edersiniz. Yaşlıların bir aradalığını ve toplumsal bağlarını güçlendirmeyi hedefleyen projelere ve çalışmalara yer veren “Yerinde Yaşlanma’’ kitabı da edebiyattaki bu temanın sosyal politikadaki karşılığını derinlemesine ve karşılaştırmalı bir biçimde ele almaktadır.

Kitap 1998 yılından bu yana akademik çalışmalarını Türkiye’de devam ettiren İkuko Murakami tarafından hazırlanmıştır. Kendisinin de bir araştırmasının bulunduğu eser, Japon bilim insanının Türkiye ve Japonya akademisi arasında kurmaya çalıştığı köprünün en güzel örneklerinden birisi olarak karşımızda durmaktadır. Öyle ki, eserdeki bölümlerde Japonca kaynakların bulunması Türkçe okuruna Japonca literatürde ele alınan konular ve araştırma yolları hakkında fikir vermektedir. Ayrıca Murakami’nin titiz emeği ile Japoncadan Türkçeye yaptığı çevirilerin yer aldığı kitap Türkçe literatüre önemli bir katkıdır.

Kitapta farklı ülkelerin saha olarak seçildiği çalışmalar yer almakta olup, bu tercihler dikkat çekicidir. Zira Japonya, Finlandiya, Güney Kore ve Türkiye, yalnızca günümüzde değil, gelecekte de yaşlanma olgusunu gündeminde tutacak başlıca ülkeler arasında yer almaktadır. Nitekim Birleşmiş Milletler (UN, 2024) verilerine göre dünyanın en yaşlı ülkelerinin Japonya, İtalya ve Finlandiya olarak sıralandığı görülmektedir. Önümüzdeki 25 yılda ise Güney Kore’nin dünyanın en yaşlı ülkeleri sıralamasında Çin ile birlikte ilk sıralara yükseleceği tahmin edilmektedir (UN, 2024b). Bunun yanı sıra Türkiye Güney Kore’den sonra dünyanın en hızlı yaşlanan ikinci ülkesidir (Murakami, 2024). Nitekim Türkiye’de 65 yaş ve üzeri kişilerin nüfus içindeki oranı %10’u geçmiş (TÜİK, 2025), bundan ötürü “yaşlı toplumlar’’ arasına girmiştir. Demografik gerçekler göz önüne alındığında editörün kitabı hazırlarken oldukça önemli vaka seçimleri yaptığı söylenebilir.

Anahtar Kelimeler

Yerinde yaşlanma , Kırsalda yaşlanma , Sosyal politika , Sivil toplum , Uygulamalı gerontoloji

Loneliness and Social Connectedness in Later Life: Experiences of Ageing Across Geographies

Öz

Anahtar Kelimeler

Ageing in place , Rural ageing , Social policy , Civil society , Applied gerontology

Kaynakça

• Hemingway, E. (2022). Yaşlı adam ve deniz. Bilgi Yayınevi, Ankara. Murakami, İ. (Ed.). (2024). Yerinde yaşlanma. Nerka Grup, İstanbul. google scholar
• Türkiye İstatistik Kurumu [TÜİK] (2025). İstatistiklerle yaşlılar, 2024. google scholar
• https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=%C4%B0statistiklerle-Ya%C5%9Fl%C4%B1lar 2024-54079&dil=1 google scholar
• United Nations [UN] (2024). Percentage of total population by broad age group (65+). Data Portal Population Division. Home Page | Data Portal google scholar
• United Nations [UN] (2024b). World population prospects 2024: Summary of results. World Population Prospects 2024: Summary of Results | DESA Publications google scholar