Birey-Çevre Uyumu Bağlamında Demans Dostu Çevreler Yaratmak ve Yerel Yönetimlere Öneriler

Yıl 2019, Cilt: 3 Sayı: 3, 48 - 53, 30.12.2019

Hatice Karakaş

Öz

Amaç: Çalışmanın temel amacı Muratpaşa merkezinde yaşayan 65 yaş üstü bireylerin ikamet ettikleri konutların fiziksel
uygunluğunu incelemek ve konutlarında onları sınırlayan yapısal özellikleri ve nedenlerini tespit etmek, yerel yönetimler
ve kent sakinleri için konutlar açısından Demans Dostu Çevre oluşturma sürecinde bir yol haritası oluşturmaya katkı
sunmaktır.
Yöntem: Çalışma kapsamında, birey-mekân uyumunu ele almak üzere tasarlanan araştırma modelini uygulamak için “Yaş
Dostu Kentlere Doğru: Hızla Yaşlanan Bir Toplumda Yaş Dostu Çevreler ve Hizmetler Yaratmak” araştırmasının mikro
verileri kullanılarak ikincil veri analizi gerçekleştirilmiştir.
Bulgular: İkincil veri analizi kapsamında, Muratpaşa ilçesinde ikamet eden yaşlıların konut içi alanlarının ve genel konut
alanın risk değerlendirmeleri yapılmış ve mahallelerin nüfus yoğunluklarına göre demans dostu çevre bağlamında konutiçi
erişilebilirlik üzerine risk haritalandırmaları gerçekleştirilmiştir. Birey- konut ilişkisi bağlamında, bireylerin hanehalkı
yapıları ve demans risk durumlarına dayalı olarak konut riskleri arasındaki ilişki incelenmiştir.
Sonuç: Yapılan analizler ile kent merkezi içerisindeki konut alanlarının demans dostu çevre değerlendirmesi sonucunda
riskleri barındırdığı tespit edilmiştir. Türkiye’de özellikle yerinde yaşlanma kavramı önerileri sosyo-politik düzlemde
sıklıkla gündeme getirilirken yaşlı bireylerin var olan koşullarına ilişkin bir değerlendirme yapılmamaktadır. Özellikle
demans gibi yalnızca bireyi değil aileyi ve toplumu etkileyen hastalıklarda da yerinde yaşlanmanın önerilebilir olması için
bireylerin ilk engel ile karşılaştıkları konutlarının erişilebilirliğinin sağlanması önemlidir. Kapsayıcı tasarım ilkelerine bağlı
kalınarak kent alanlarının iyileştirilmesi ve kilit hizmetlere erişimin kolaylaştırılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Demans dostu çevre, yerinde yaşlanma, Kentleşme, konut-içi erişilebilirlik, çevre gerontolojisi, birey-çevre uyum modeli

Creating Dementia-Friendly Environments in the Context of Person-Environment Fit and Recommendations to Local Governments

Öz

Kaynakça

• Arun, Ö. & Holdsworth, J. K. (2018). Generational Care and Support Mechanism in Turkey: Identifying at Risk Population. In Familiy Structure in Turkey-Advanced Statistical Analysis. (pp. 360- 383). The General Directorate of Family and Social Services: Ankara.
• D'Addato, A. V., Vignoli, D., & Yavuz, S. (2008). Towards smaller family size in Egypt, Morocco and Turkey: overall change over time or socio-economic compositional effect?. Population Review. 47(1),1-20.
• EUROSTAT. (2015). Eurostat regional year book 2015. Luxembourg: Publications Office of the European Union.
• Filandri, M., & Semi, G. (2018). Housing Inequality: The Need for a Shift in Public Policy Intervention. Sociological Research Online. 1-7.
• Filandri, M., & Olagnero, M. (2014). Housing inequality and social class in Europe. Housing Studies, 29(7), 977-993.
• Maldonado, M. E. (2016). Public Policies on Housing, Environment and Ageing in Latin America. In Environmental Gerontology in Europe and Latin America (pp. 243-258). Springer, Cham.
• Marquardt, G., & Schmieg, P. (2009). Dementia-friendly architecture: environments that facilitate wayfinding in nursing homes. American Journal of Alzheimer's Disease & Other Dementias. 24(4), 333-340.
• Mc Graw Hill Financial Global Institute (MHFI). (2016) Aging and Urbanization: Principles for Creating Sustainable, Growth-Oriented and Age-Friendly Cities (pp. 5-12). New York: Mc GrawHill.
• Mitchell, L., & Burton, E. (2010). Designing dementia-friendly neighbourhoods: Helping people with dementia to get out and about. Journal of Integrated Care, 18(6), 11-18.
• Paduch, M. (2008). Designing Housing for Older People: The need for a Design Code. University of New South Wales.
• Yavuz, S. & Yüceşahin, M. (2012). Türkiye'de hanehalkı kompozisyonlarında değişimler ve bölgesel farklılaşmalar. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi. 15(1): 75-118.
• Yavuz, S. (2018). Türkiye’de orta yaşlı bireylerin gelecekteki yaşam aranjmanı tercihleri. Senex: Yaşlılık Çalışmaları Dergisi. 2: 1-16.