İklim Değişikliği ve Yaşlıların Destinasyon Tercihleri İlişkisi; Antalya/Konyaaltı İlçesi Örneği

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2

Nebahat Neva Ulu

Öz

Antropojenik iklim krizi günümüz dünyası için gündelik hayatın gerçekliği olarak karşımıza çıkmaktadır. İklim değişikliği, sadece çevresel bir sorun değil, aynı zamanda yaşlı nüfusu da içine alarak çeşitli düzeylerde eşitsizlik sorunlarını kapsayan bir sosyal krizdir. Halihazırda tüm insanların hayatlarını çeşitli şekillerde etkilemektedir. Dolayısıyla, insanlar farkında olmadan pek çok değişim yaşayarak farklı adaptasyon pratikleri geliştirmektedir. Bu bağlamda, bölgede yaşayan 65 yaş üstü yaşlıların gündelik hayat pratiklerini çeşitli şekillerde etkileyen antropojenik iklim krizi, bu kesimlerin ülkemizde ziyadesiyle kısıtlı olan sosyalleşme mekanizmalarını da etkilemektedir. Bu çalışmayla, iklim krizinin Konyaaltı ilçesinde uzun yıllar yaşamış olan 65 yaş ve üstü yaşlı nüfusun yaşamlarına nasıl ve ne şekilde etki ettiği belirlenerek, kısıtlı aktiviteleri, destinasyon tercihleri, düşünceleri ve yaşadıkları değişimleri görünür kılmak amaçlanmıştır. Ayrıca, iklim krizi sonucu bölgedeki yıllar içindeki değişimlerin belirlenmesi de hedeflenmiştir. Çalışmanın örneklemi olarak ise Antalya/Konyaaltı ilçesi belirlenmiştir. Bu doğrultuda, 22.06.2023- 28.07.2023 tarihleri arasında bölgede yer alan huzurevleri, emekliler kahvesi ve yalnız yaşayan 9 yaşlı yetişkinler ile görüşmeler yapılmıştır. Nitel yöntemin gereklilikleri doğrultusunda tasarlanan çalışmada, veri toplama aracı olarak derinlemesine görüşme tekniği kullanılmıştır. Görüşmeler, yarı yapılandırılmış görüşme formu ile gerçekleştirilerek katılımcıların onayı ile ses kayıt cihazına kaydedilmiştir. Elde edilen veriler, bir nitel veri analizi programı olan MAXQDA ile analiz edilmiştir. Antropojenik iklim değişikliği nedenleri ve sonuçları, yaşlılar açısından etkisi, yaşlıların sosyal hayatı, destinasyon tercihleri alt temalarıyla katılımcıların görüşlerine, deneyimlerine yer verilerek bulgular değerlendirilmiştir. Bu çalışma, insan hakları boyutuyla ele alınarak, yaşam seyri perspektifi kuramı ile temellendirilmiştir. Yapılan analizlere göre, yaşlılar iklim krizi etkisiyle yaz aylarında aşırı sıcak hava olaylarından kaynaklı hareketsiz kalarak (istemeden de olsa) daha serin bölgelere giderek, sıcaklıkların azalmasını beklemektedirler. Bu durum, yaşlıların zorunlu şekilde kapalı alanlarda sınırlı kalmalarına, fizyolojik ve psikolojik sıkıntılara sebebiyet vermektedir.

Anahtar Kelimeler

Antropojenik, İklim Krizi, Yaşlılar, Destinasyonlar

Kaynakça

• Akış, A. G., & Yaylagül, N. K. (2020). Yaşam Seyri Perspektifi ve Yaşlılık. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 292-293.
• Aksoydan, E. (2020). Sürdürülebilirlik Ve İklim Değişikliği. E. Aksoydan içinde, Sürdürülebilir Yaşam Rehberi. İstanbul: Tohum Yayıncılık.
• Alston, M. (2013). Women and adaptation. WIREs Climate Change , 351-358.
• Arun, Ö. (2016). Çağdaş Türkiye’de Yaşlılık ve Eşitsizlik. Mediterranean Journal of Humanities, 29.
• Arun, Ö. (2018). Arayışlar: Türkiye'nin Yaşlanma Serüveni. Yaşlanmayı Aşmak, 7-20.
• Arun, Ö., & Karademir Arun, B. (2023). İklim Değişikliği Kaynaklı Afetler ve Türkiye'de Yaşlı Hakları. Antalya: Yaşlanma Çalışmaları Derneği Yayınları.
• Arun, Ö., KarademirArun, B., & Kocabıyık, S. (2021). Türkiye'de İklim Değişikliğinin Yaşlı Hakları Üzerine Etkisi. Yaşlanma Çlaışmaları Derneği Yayınları.
• Bakanlığı, T. C. (2023). Yaşlı Hakları Ulusal Eylem Planı. Eylül 23, 2023 tarihinde Türkiye Cumhuriyeti Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı: https://aile.gov.tr/media/133624/yasli_haklari_ulusal_eylem_plani.pdf adresinden alındı
• Demirbaş, H. (2018). Yaşlılıkta Sosyal İlişkiler. Temel Gerontoloji: Yaşlılığa Çok Yönlü Bakış Kitabı (s. 118-133). içinde Ankara: Hedef Yayıncılık.
• IPCC. (2022). Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability.
• IPCC. (2022). Climate Change 2022: Impacts, Adaptation and Vulnerability . Cenevre.
• Devlet Meteoroloji İşleri Müdürlüğü, D. M. (2017). Köppen İklim Sınıflandırmasına Göre Türkiye İklimi raporu. Ankara.
• Oğlak, S. (2018). 21. Yüzyılda Yaşlanma ve Aktif Yaşlanma. Temel Gerontoloji: Yaşlılığa Çok Yönlü Bakış Kitabı. (s. 223). içinde Ankara: Hedef Yayıncılık.
• Roschmann, C. (2021). Climate Change and Human Rights. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1165-1166.
• Senexizleme. (2023). Yaşlılara Yönelik Şiddet ve İhlallerin İzlenmesi: Temmuz Ayı. Antalya: Yaşlanma Çalışmaları Derneği Yayınları.
• Strauss, A., & Corbin, J. (1998). Basics of Qualitative Research : Techniques and Procedures for Developing Grounded Theory. California: Sage Publications.
• Türkeş, M. (1997). Hava ve İklim Kavramları Üzerine. TÜBİTAK Bilim ve Teknik Dergisi, 36-37.
• Vaizoğlu, S., & Abuduxike, G. (2022). Yaşlılık ve İklim Krizi. İklim ve Sağlık (s. 9-43). içinde Ankara: Türkiye Klinikleri.
• Climate Change (2022): Impacts, Adaptation and Vulnerability. Contribution of Working Group II to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change