MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ MİZAH BASINI: GÜLERYÜZ DERGİSİ VE SEDAT SİMAVİ KARİKATÜRLERİ

Yıl 2019, Cilt: 1 Sayı: 2, 136 - 147, 04.07.2019

Mustafa Böyük

Öz

Kamuoyunun oluşturulmasında basın, geçmişten bu yana
en etkin kullanılan araçların başında yer almaktadır. Milli Mücadele Dönemi
olarak nitelendirilen 1919-1922 yılları arasında savaş sadece cephede
gerçekleşmemiştir. Toplumun bilgilendirildiği ve gelişmelerin takip edildiği basın
alanında da adeta bir savaş yaşanmıştır. Bu dönemde Türk toplumuna moral verme
ve halka Milli Mücadele’yi benimsetmede basın önemli rol
oynamıştır. Okuma-yazma oranlarının düşük olduğu bu dönemde mizah dergileri
topluma Milli Mücadele’yi karikatürlerle anlatarak önemli bir görev üstlenmiştir. Milli Mücadele’yi
destekleyen Sedat Simavi’nin
çıkardığı Güleryüz dergisi dönemin en etkin mizah yayını olarak yer almıştır. Bu çalışmada Milli Mücadele Dönemi mizah
basınının genel durumuna değinilmiştir. Ardından Sedat Simavi’ nin çıkardığı Güleryüz dergisine ve
bu dergide çizdiği karikatürlerin Milli Mücadele Dönemi’nde yaşanan olaylarla ilişkilerinin
belirlenmesi amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Milli Mücadele, Sedat Simavi, Güleryüz, Karikatür, Mizah

HUMOR PRESS IN THE NATIONAL STRUGGLE PERİOD: GÜLERYÜZ MAGAZINE AND CARTOONS BY SEDAT SIMAVI

Öz

In forming the public opinion, the press has been at the forefront of
the most effective instruments since the past. Between 1919 and 1922,
characterized as the National Struggle Period, the war was not realized only on
the battlefront line. There was a war in the press area where the society
was informed and the developments were followed. In this period, the press
has played an important role in giving morale to
the Turkish society and adopting the
National Struggle. In this period where
literacy rates are low, collecting humor magazines has played an important role
by telling the National Struggle with cartoons. Güleryüz magazine published by Sedat Simavi who
supported the National Struggle took place as the most effective humor publication of the
period. In this study, the situation
of the humor
press in the National Struggle Period was mentioned.Then,
it was aimed to determine the relations between the Güleryüz magazine was
published by Sedat Simavi and the cartoons drawn by Sedat Simavi in
this magazine with the events that took place in this National Struggle
period.

Anahtar Kelimeler

National Struggle, Sedat Simavi, Güleryüz, Cartoon, Humor

Kaynakça

• Akbaba, B., Birbudak, T. S. (2009). Millî Mücadele ve Cumhuriyet Dönemi Mizah Basınında Mustafa Kemal Atatürk İmajı. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı: 29, s. 1250-1274.
• Çeviker, T. (1991). Gelişim Sürecinde Türk Karikatürü, C.: III, İstanbul: Adam Yayınları.
• Değirmencioğlu, G. (2015). Milli Mücadele Dönemi’nde Mizah Basını: “Güleryüz” Mizah Gazetesinde Yayımlanan Karikatürlerin İçerikleri Üzerine Bir İnceleme. Global Media Journal Turkish Edition, Sayı:6, s:202-219.
• Demirkol, G. (2015). Kurtuluş Savaşı’nda Mizahın İki Cephesi: Güleryüz, Aydede’ye Karşı. İletişim Kuram ve Araştırma Dergisi, Sayı:41, s:139-169.
• Gökman, M. (1970) Sedat Simavi Hayatı ve Eserleri, İstanbul:Apa Ofset.
• İnuğur, N. (2002). Basın ve Yayın Tarihi, İstanbul: Der Yayınları.
• İnuğur, N. (1992). Türk Basın Tarihi, İstanbul: Gazeteciler Cemiyeti Yayınları.
• Okay, C. (2004). Dönemin Mizah Dergilerin Millî Mücadele Karikatürleri, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Şen, İ. (2003). Asiden Gaziye Karikatürlerde Atatürk 1919–1938, İstanbul: Sarnıç Yayınları.