Kadîm Komşumuz İran ve Şii Kültürüne Dair Gezi Notları

Yıl 2020, Cilt: 2 Sayı: 2, 245 - 272, 31.12.2020

Alper Yıldırım

Öz

İran gerek mezhebî gerekse siyasî tarih bakımından Ortadoğu’nın önemli merkezlerindendir. Türk dış politikasında da mühim yeri olan bu kadim komşumuzu tanımak bize bölgeyi anlamak adına farklı bakış açısı kazandıracaktır. Bu yüzden İran’ı tanımak kültürel bir faaliyetin yanı sıra aynı zamanda tarih bilinci açısından elzem bir görevdir.
Yüzyıllarca mücadele içerisinde olduğumuz bu devlet, Türkiye açısından her zaman merak uyandıran bir coğrafya olmuştur. Bu coğrafyanın keşfedilmeyi bekleyen tarihî ve kültürel yönleri, gezginler açısından İran’ı cazibe merkezi haline getirmiştir. Birçok ortak noktamız bulunan İran’ın tarihteki yeri de bu bölgenin tanıtılması bakımından ilgi çeken unsurlar arasında yer almıştır.
Üç aydan fazla kaldığım İran’da tarihi ve doğal güzellikleri görme şansı buldum. Benim İran ziyaretlerimin esas amacı akademik araştırma alanı olarak İran’ı ve İran tarihini belirlemiş olmamdı. Bundan dolayı bu coğrafyayı ziyaret etmek en önemli hayalim ve aynı zamanda zorunluluk olarak yerine getirmem gereken bir vazifeydi. Bu amaçla öncelikle bölge dilini iyi derecede öğrenmem gerektiği kanaatiyle Ankara’daki İran Kültür Müsteşarlığı’na bağlı Farsça Öğretim Merkezi’nde bir senelik dil programını tamamladım. Sonrasında İran seyahatlerim başladı. İran’da birçok şehre gitme ve farklı kültürleri tanıma fırsatını elde ettim. Bu sayede gezip gördüğüm yerleri değerlendirme imkânı buldum. Bu çalışmada İran’a dair edindiğim tecrübeleri ve söz konusu değerlendirmeleri kendi perspektifimden aktarmaya çalışacağım.

Anahtar Kelimeler

iran, kültür, gözlem, tecrübe, tarih, şiilik

Trip Notes on Our Old Neighbor Iran and Shia Culture

Öz

Iran is one of the important centers of the Middle East in terms of both sectarian and political history. To know our old neighbor, that has an important place in Turkish foreign policy, will give us a different perspective to understand the region. Therefore, getting to know Iran is not only a cultural activity but also an essential task in terms of historical awareness.
This state, which we have been fighting for centuries, has always been a curious geography for Turkey. The historical and cultural aspects of this geography waiting to be explored have made Iran a center of attraction for travelers. Iran's place in history, where we have many things in common, has also been among the elements of interest in promoting this region.
I had the opportunity to visit historical and natural beauties in Iran, where I stayed for three months. The main purpose of my Iran visit was to determine Iran and its history as an academic research area. Therefore, visiting this geography was one of my most important dreams and also a duty that I had to fulfill as a necessity. For this purpose, I completed it as a one-year language in the Persian Teaching Center affiliated to the Iranian Undersecretariat of Culture in Ankara. After that, my Iran travel started. I had the opportunity to visit lots of cities and get to know different cultures in Iran. There are plenty of places you can visit and explore. In this section, I will try to convey from my perspective.

Anahtar Kelimeler

iran, culture, obsevation, experience, history, Shiism

Kaynakça

• İran (Toplum, Devlet ve Siyaset). ed. Burak Tangör. Ankara: Türkiye ve Ortadoğu Amme İdaresi Enstitüsü, 2016.
• Hourcade, Bernard. “İran (Fizikî ve Beşerî Coğrafya)”. İslam Ansiklopedisi. 22: 392-394. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 2000.
• Kılavuz, Ahmet Saim. “Ali er-Rızâ”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedi-si. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, 1989. 2: 436-438.
• Tanrıverdi, Mustafa. “Emâlî’deki Rivâyet ve Görüşler Özelinde Zeydî Mu-haddis Ahmed b. Îsâ’nın III. (IX.) Asırdaki İtikâdî ve Fikrî Tartışmalara Yaklaşı-mı”. e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi 12/1 (26) (Mart 2020): 36-63.