DIŞA AÇIKLIK ve İKTİSADİ KRİZLER: TÜRKİYE ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 1, 56 - 73, 14.03.2019

Hüseyin Sever

Öz

Bu çalışmada
Türkiye’nin 1981-2014 yıllarını kapsayan dışa açıklığı ve krizleri değişik
açılardan incelenmiştir. Dışa açılma oranı, reel döviz kuru, enflasyon,
doğrudan yabancı yatırımlar, uluslar arası rezervler, gsmh ve faiz oranı
değişkenleri arasında ekonometrik analiz yapılmıştır. Yapılan nedensellik
analizine göre değişkenler arasında 0,05 önem düzeyinde anlamlı çift yönlü
etkileme görülmezken beklentilere uygun tek yönlü etkilemeler görülmüştür.
İktisadi krizlerle bankacılık sektörünün ilgisi, bankalar yurt dışından
sendikasyon kredileriyle dövizle borçlanıp Türk lirasıyla kredi vermeleri döviz
pozisyonlarını kapatmalarını riskli hale getirmesinden kaynaklanmaktadır. Döviz
kurunda ani yükselişler 2001 krizinde olduğu gibi 2018 Eylülünde de kriz
ihtimalinin artmasıyla cari açıklar ekonominin tekrar en önemli konusu
olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Dışa Açıklık, Cari Açık, İktisadi Krizler, Nedensellik Analizi, Türkiye

OUTWARD OPENİNG AND CRISIS : THE CASE OF TURKEY,

Öz

In this study, Turkey's
outward opening and crisis : the case of turkey, which covers years 1981-2014  were examined from different angles.
Econometric analysis was conducted between the outward opening rate, real exchange
rate, inflation, foreign direct investments, international reserves, GNP and interest
rate variables. According to the causality analysis, there was no significant bi-directional
effect between the variables at the significance level of 0.05, but one-way effects
were found to be suitable for expectations. The fact that banks borrowed from foreign
currency with their syndicated loans in foreign currency and gave loans in
Turkish lira made it risky to close their foreign currency positions. Sudden rise
in the exchange rate As in the 2001 crisis, the current account deficit became them
lost important issue in the economy in September 2018 with the increase in the possibility
of a crisis.

Anahtar Kelimeler

Outward Opening, Current Account deficit, Economic crisis, Causality analysis

Kaynakça

• Atish G. ve Uma R. (29/07/2017). "Cari Açıklar, Finans Ve Geliştirme", IMF, Finans & Development Dergisi, Erişim: 2018-11-06
• Carmen M. ve Minos A. Z. (2017), "ABD, Cari Açık Ve Diğer Ülkeler", Harvard Kennedy Hükümet Okulu, World Economik Forum, Erişim Tarihi: 04/11/2018
• Chang, R. and Andres Velasco, (Ekim 1998), The Asia Liquidity Crisisis, NBER Çalışma Dokümanı No: 6758, Erişim: 2018-11-08, 14.56
• Craig B. Martin E. and Sergio R. (October 1998)."Muhtemel Açıklar ve Asya Para Krizleri", NBER Çalışma Dokümanı No: 6758, Erişim: 2018-11-07
• Demir, O.(2003), ‘Türkiye'de Kamu Açıkları ve Artış Sebepleri’ Doğuş Üniversitesi Dergisi, 4.cilt, S. 47-255.
• Erkılıç, S. (2006), Türkiye’de Cari Açığın Belirleyicileri, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, TCMB İstatistik Genel Müdürlüğü Ankara.
• Feldstein, M. (Conference Date:17/12/1989), ‘The Risk of Economic Crisis’, University of Chicago Press, Volume ISBN: 0-226-24090-8, Erişim: 2018-11-08
• Koechlin, T. (2006), ‘Stiglitzand His Discontent, Review of Political Economy’, Department of Economics, Vassar College, Poughkeepsie, New York, USA, S. 253-264 Kutlar, A. (2017), ‘Ekonometrik Zaman Serileri’, Umuttepe Yayınları. S. 41
• Lawrence H. S; Hyman P. M; Paul A. S; William P. and Paul A.V.(17/12/1989), ‘Macroeconomic Consequences of Financial Crises’, S.155, ISBN: 0-226-24090-8, Erişim:2018-11-08, 02.39
• Michael D. B.(2014). Tales From The Bretton Woods, Working Paper: 20270http://www.nber.org/papers/. S.17
• Mishkin, F. (1995), Symposium on the Monetary Transmission Mechanism. The Journal of Economic Perspectives, Vol. 9, No. 4 (Autumn, 1995), pp. 3-10, Publishedby: American Economic Association Stable URL: Accessed: 28-06-2017, 12:00 UTC
• Nas, Ç.,(2013), Kriz Sözlüğü, İktisadi Kalkınma Vakfı, S, 264
• Richard, L., Peter S. Douglas P. ve Paul Courant, (1993), Bilim Teknik Kitabevi, İktisat, S. 295, Çevirmenler: Çakmak A. Akyüz M. Berksoy T. Batırel, Ö. F. Osman Z.O. Yerci K. Ertel N. ve Akalın U.S.
• Sekmen, F. (2009), ‘Açıklık ve Para Politikasının Etkinliği: Türkiye Uygulaması’, Sakarya Üniversitesi, İİBF DERGİSİ, Sayı: 4. S. 72
• Sönmezler G, Akdoğan U, ve Orçun G. İ. (2017), ‘Türkiye’de Cari Açık Sorununun Reel Döviz Kuru ve İhracatın İthalata Bağımlılığı Açısından Değerlendirilmesi’ Trakya Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu Bankacılık Bölümü, Maliye ve Finans Yazıları, S. 105.
• Stiglitz, J.(2009), The Global Crisis, Social Protection and Jobs, International Labour Review, Vol. 148, No. 1-2.
• Telatar, E. (2011), “Türkiye’de Cari Açık Belirleyicileri Ve Cari Açıkla Krediler İlişkisi, Bankacılar Dergisi, Sayı 78
• Temiz, D. ve A. Gökmen (2014), “FDI inflow as an international business operation by MNCs and economic growth: An empirical study on Turkey”, International Business Review, vol. 23, issue 1, 145-154
• Türeli, R. A. (2007) ‘Türkiye Ekonomisinin Makroekonomik Dengelerinin Analizi(1990-2006). 2. Ulusal İktisat Kongresi, DEÜ, İİBF, İzmir- Türkiye
• Von Mises, L. (2006), Büyük Buhran Öncesi ve Sonrasında Ekonomik Kriz ve Diğer Denemelerin Nedenleri , Mises İnstitute Austrian Economics, Freedom ve Peace, The Causes of the Economic Crisis and Other Essays Before and After the Great Depression, Erişim: 2018-11-08, 03,45
• Yeldan, E. (2009), ‘Kapitalizmin Yeniden Finanslaşması ve 2007-2008 Krizi’, Çalışma ve Toplum Dergisi, S.17