Araştırma Makalesi
BibTex RIS Kaynak Göster

İHRACATIN EKONOMİK BÜYÜMEYLE OLAN İLİŞKİSİ

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 5, 20 - 38, 31.12.2020

Zeliha Polat Adnan Doğruyol , Nevzat Balıkçıoğlu

Öz

Ekonomik büyümeyi tetikleyen bir mekanizma olarak savunulan dış ticaret, iktisat literatüründe birçok çalışmaya konu olmuştur. Küreselleşen dünyanın gerekleri doğrultusunda ülkeler arası ticaret etkileşimlerinde artışlar yaşanmış ve dış ticarette serbestleşme yoluna gidilmiştir. Dış ticaret kalemleri ihracat ve ithalat işlemlerinden oluşmaktadır. Dış ticarette temel hedef ihracatı arttırmak ve ithalatı kısmaktır. Bu doğrultuda dış ticaret politikaları oluşturulmuştur. Türkiye ekonomisinde dış ticaret politikaları 1980 öncesi ve sonrası olmak üzere iki farklı döneme ayrılmaktadır. 1980 sonrası dönemde ise ihracata dayalı liberal politikalar uygulanmıştır. Bu çalışmada ihracat ve ekonomik büyüme ilişkisine değinilmiş ve Türkiye ekonomisinin 2000-2019 yılları arasındaki ihracat ve GSYH verileri kullanılarak ekonometrik analiz yapılmıştır. Veriler arasındaki nedenselliğin yönünü belirlemek için Granger nedensellik testi yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dış Ticaret Granger nedensellik testi İhracat

Kaynakça

  • Acaravcı, A., & Kargı, G. (2015). Türkiye’de İhracatın Çeşitlendirilmesi ve Ekonomik Büyüme. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 1(1), 1-16.
  • Altıntaş, H., & Çetintaş, H. (2010). Türkiye’de Ekonomik Büyüme, Beşeri Sermaye ve İhracat Arasındaki İlişkilerin Ekonometrik Analizi: 1970-2005. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36, 33-56.
  • Bağırtan, M. (2018). Türkiye’de Dış Ticaretin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Tekirdağ: Namık Kemal Üniversitesi.
  • Barışık, S., & Demircioğlu, E. (2006). Türkiye’de Döviz Kuru Rejimi, Konvertibilete, İhracat- İthalat İlişkisi (1980-2001). ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi,2(3), 71-84.
  • Bilgin, C., & Şahbaz, A. (2009). Türkiye’de Büyüme ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkileri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 177-198.
  • Çelik, K., Kalaycı, C., & Sandalcılar, A.R. (2016). Dış Ticaret İşlemleri Yönetimi. Celepler Matbaacılık Basın Yayım ve Dağıtım.
  • Danacı, T., & Koçtürk, O.M. (2017). Türkiye Serbest Bölgelerinin Kümeleme Analizi İle Karşılaştırılması. MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 15(4), 351-370.
  • Gül, E., Kamacı, A., & Konya, S. (2013). Dış Ticaretin Büyüme Üzerine Etkileri: Türk Cumhuriyetleri Ve Türkiye Örneği. Akademik Bakış Dergisi, 35.
  • Hatipağaoğlu, A.M. (2016). Türkiye’nin Dış Ticaretinde Yapısal Dönüşüm. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
  • İzgi, B.B., & Yılmaz, H. (2018). Türkiye’de Ekonomik Büyüme, İhracat ve İthalat: Nedensellik İlişkisi (1992-2016). İktisadi Yenilik Dergisi, 5(2), 54-74.
  • Kaya, F. (2017). Dış Ticaret İşlemleri Yönetimi. İstanbul: Beta Yayınları.
  • Kıran, B., & Güriş, B. (2011). Türkiye’de Ticari ve Finansal Dışa Açıklığın Büyümeye Etkisi: 1992-2006 Dönemi Üzerine Bir İnceleme. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 69-80.
  • Kurt, S., & Terzi, H. (2007). İmalat Sanayi Dış Ticareti Verimlilik ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. KTÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 25-46.
  • Kutlar, A. (2007). Ekonometriye Giriş. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Riezman, R.G., Summers, P.M., & Whiteman, C.H. (1996). The Engine of Growth or Its Handmaiden? A Time Series Assessment of Export-Led Growth. Empirical Economics, 21, 77–113.
  • Şahin, A. (2004). Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme İlişkisinde Teorik Yaklaşımlar ve 2000-2004 Türkiye Ekonomisi Değerlendirmesi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 41(485), 5-19.
  • Şahin, D., & Durmuş, S. (2018). Türkiye’de Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(60), 1114-1122.
  • T.C. Ticaret Bakanlığı. İhracat Yönetmeliği. https://ticaret.gov.tr/ihracat (18 Nisan 2019).
  • T.C. Ticaret Bakanlığı. İhracı Yasak ve Ön İzne Bağlı Mallara İlişkin Tebliğ. https://www.ticaret.gov.tr/ihracat/mevzuat/ihracat-rejimi/ihraci-yasak-ve-on-izne-bagli-mallara-iliskin-teblig-ihracat-96-31 (17 Nisan 2019).
  • Takım, A. (2010). Türkiye’de GSYİH İle İhracat Arasındaki İlişki: Granger Nedensellik Testi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 315-330.
  • Tarı, R. (2014). Ekonometri. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
  • TİM. (2020). Yeni Vizyon Yeni Yol Haritası İhracat Raporu 2020. https://tim.org.tr/files/downloads/Strateji_Raporlari/%C4%B0hracat%202020%20Raporu.pdf (12 Nisan 2020).
  • TİM. Yıllık İhracat Rakamları. https://www.tim.org.tr/tr/ihracat-rakamlari (20 Nisan 2019).
  • Uçan, O., & Koçak, E. (2014). Türkiye’de Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), 51-60.
  • Wörz, J. (2005). Skill Intensity in Foreign Trade and Economic Growth. Empirica 32, 117-144.

Yıl 2020, Cilt: 9 Sayı: 5, 20 - 38, 31.12.2020

Zeliha Polat Adnan Doğruyol , Nevzat Balıkçıoğlu

Öz

Foreign trade, which is advocated as a mechanism that triggers economic growth, has been the subject of many studies in the economics literature. In line with the requirements of the globalizing world, trade interactions between countries have increased and foreign trade has been liberalized. Foreign trade items consist of export and import transactions. The main goal in foreign trade is to increase exports and reduce imports. In this direction, foreign trade policies have been established. foreign trade policies in Turkey's economy is divided into two different periods, including before and after 1980. In the post-1980 period, liberal policies based on exports were implemented. This study addresses the export and economic growth in Turkey's economy and relations are made using econometric analysis of export and GDP data for the years between 2000-2019. Granger causality test was conducted to determine the direction of causality among data.

Anahtar Kelimeler

Froeign Trade Granger Causality Test Export

Kaynakça

  • Acaravcı, A., & Kargı, G. (2015). Türkiye’de İhracatın Çeşitlendirilmesi ve Ekonomik Büyüme. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 1(1), 1-16.
  • Altıntaş, H., & Çetintaş, H. (2010). Türkiye’de Ekonomik Büyüme, Beşeri Sermaye ve İhracat Arasındaki İlişkilerin Ekonometrik Analizi: 1970-2005. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 36, 33-56.
  • Bağırtan, M. (2018). Türkiye’de Dış Ticaretin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Tekirdağ: Namık Kemal Üniversitesi.
  • Barışık, S., & Demircioğlu, E. (2006). Türkiye’de Döviz Kuru Rejimi, Konvertibilete, İhracat- İthalat İlişkisi (1980-2001). ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi,2(3), 71-84.
  • Bilgin, C., & Şahbaz, A. (2009). Türkiye’de Büyüme ve İhracat Arasındaki Nedensellik İlişkileri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(1), 177-198.
  • Çelik, K., Kalaycı, C., & Sandalcılar, A.R. (2016). Dış Ticaret İşlemleri Yönetimi. Celepler Matbaacılık Basın Yayım ve Dağıtım.
  • Danacı, T., & Koçtürk, O.M. (2017). Türkiye Serbest Bölgelerinin Kümeleme Analizi İle Karşılaştırılması. MCBÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 15(4), 351-370.
  • Gül, E., Kamacı, A., & Konya, S. (2013). Dış Ticaretin Büyüme Üzerine Etkileri: Türk Cumhuriyetleri Ve Türkiye Örneği. Akademik Bakış Dergisi, 35.
  • Hatipağaoğlu, A.M. (2016). Türkiye’nin Dış Ticaretinde Yapısal Dönüşüm. Ankara: Akademisyen Kitabevi.
  • İzgi, B.B., & Yılmaz, H. (2018). Türkiye’de Ekonomik Büyüme, İhracat ve İthalat: Nedensellik İlişkisi (1992-2016). İktisadi Yenilik Dergisi, 5(2), 54-74.
  • Kaya, F. (2017). Dış Ticaret İşlemleri Yönetimi. İstanbul: Beta Yayınları.
  • Kıran, B., & Güriş, B. (2011). Türkiye’de Ticari ve Finansal Dışa Açıklığın Büyümeye Etkisi: 1992-2006 Dönemi Üzerine Bir İnceleme. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(2), 69-80.
  • Kurt, S., & Terzi, H. (2007). İmalat Sanayi Dış Ticareti Verimlilik ve Ekonomik Büyüme İlişkisi. KTÜ İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 21(1), 25-46.
  • Kutlar, A. (2007). Ekonometriye Giriş. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
  • Riezman, R.G., Summers, P.M., & Whiteman, C.H. (1996). The Engine of Growth or Its Handmaiden? A Time Series Assessment of Export-Led Growth. Empirical Economics, 21, 77–113.
  • Şahin, A. (2004). Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme İlişkisinde Teorik Yaklaşımlar ve 2000-2004 Türkiye Ekonomisi Değerlendirmesi. Finans Politik & Ekonomik Yorumlar, 41(485), 5-19.
  • Şahin, D., & Durmuş, S. (2018). Türkiye’de Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme İlişkisinin Analizi. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(60), 1114-1122.
  • T.C. Ticaret Bakanlığı. İhracat Yönetmeliği. https://ticaret.gov.tr/ihracat (18 Nisan 2019).
  • T.C. Ticaret Bakanlığı. İhracı Yasak ve Ön İzne Bağlı Mallara İlişkin Tebliğ. https://www.ticaret.gov.tr/ihracat/mevzuat/ihracat-rejimi/ihraci-yasak-ve-on-izne-bagli-mallara-iliskin-teblig-ihracat-96-31 (17 Nisan 2019).
  • Takım, A. (2010). Türkiye’de GSYİH İle İhracat Arasındaki İlişki: Granger Nedensellik Testi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14(2), 315-330.
  • Tarı, R. (2014). Ekonometri. Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
  • TİM. (2020). Yeni Vizyon Yeni Yol Haritası İhracat Raporu 2020. https://tim.org.tr/files/downloads/Strateji_Raporlari/%C4%B0hracat%202020%20Raporu.pdf (12 Nisan 2020).
  • TİM. Yıllık İhracat Rakamları. https://www.tim.org.tr/tr/ihracat-rakamlari (20 Nisan 2019).
  • Uçan, O., & Koçak, E. (2014). Türkiye’de Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme Arasındaki İlişki. Niğde Üniversitesi İİBF Dergisi, 7(2), 51-60.
  • Wörz, J. (2005). Skill Intensity in Foreign Trade and Economic Growth. Empirica 32, 117-144.
Toplam 25 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Birincil Dil Türkçe
Konular Ekonomi
Bölüm Makaleler
Yazarlar

Zeliha Polat Bu kişi benim

Adnan Doğruyol

Nevzat Balıkçıoğlu Bu kişi benim

Yayımlanma Tarihi 31 Aralık 2020
Yayımlandığı Sayı Yıl 2020 Cilt: 9 Sayı: 5

Kaynak Göster

APA Polat, Z., Doğruyol, A., & Balıkçıoğlu, N. (2020). İHRACATIN EKONOMİK BÜYÜMEYLE OLAN İLİŞKİSİ. Sakarya İktisat Dergisi, 9(5), 20-38.
Creative Commons Lisansı
Bu eser Creative Commons Atıf 4.0 Uluslararası Lisansı ile lisanslanmıştır.