YÖNETİŞİM GÖSTERGELERİNİN DOĞRUDAN YABANCI YATIRIMLAR ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİNDEN DELİLLER

Yıl 2021, Cilt: 10 Sayı: 1, 1 - 24, 01.04.2021

Serap BARIŞ Saadet BEKTEŞ

Öz

Bu çalışmanın amacı, yönetişimin doğrudan yabancı yatırımlar üzerindeki etkisini Avrupa Birliği ülkeleri çerçevesinde araştırmaktır. Belirtilen amaç doğrultusunda Avrupa Birliği ülkelerine ait 2002-2017 dönemi yıllık verileri kullanılarak panel veri regresyon analizi yapılmıştır. Analiz sonucunda, siyasi istikrar-şiddetsizlik ve düzenleyicilik kalitesi ile doğrudan yabancı yatırımlar arasında istatistiksel olarak anlamlı ve pozitif ilişki olduğu görülmüştür. Ancak ifade özgürlüğü ve hesap verilebilirlik ile doğrudan yabancı yatırımlar arasında istatistiksel olarak anlamlı ve negatif ilişki bulgulanmıştır. Ulaşılan bulgular, doğrudan yabancı yatırımları çekmek isteyen ülkelerin siyasi istikrar ve şiddetsizlik ile düzenleyicilik kalitesine önem vermeleri gerektiğini göstermektedir

Anahtar Kelimeler

Yönetişim, Doğrudan Yabancı Yatırımlar, Kurumsal Faktörler, Dünya Bankası Yönetişim Göstergeleri

Kaynakça

• Acemoglu, D., Johnson, S. (2003), “Institutions, Corporate Governance and Crises”, (Cornelius. P and Kogut B., (Eds), Corporate Governance and Capital Flows in a Global Economy, Oxford University Press, in).
• Agayev, S. (2010), “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Geçiş Ekonomileri Örneğinde Panel Eşbütünleşme ve Panel Nedensellik Analizleri”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12(1): 159-184.
• Anghel, B. (2005), “Do Institutions Affect Foreign Direct Investment”, International Doctorate in Economic Analysis, 2-40.
• Arık, Ş., Akay, B. ve Zanbak, M. (2014), “Doğrudan Yabancı Yatırımları Belirleyen Faktörler: Yükselen Piyasalar Örneği”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(2): 97-110.
• Arslan, Ü. ve Ökten, N. Z. (2010), “The Relations Between FDI and Democracy: Evidence fromTurkey”, International Research Journal of Finance and Economics. 56: 111-123.
• Artan, S. ve Hayaloğlu, P. (2015), “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımlarının Kurumsal Belirleyicileri: OECD Ülkeleri Örneği”, Ege Akademik Bakış. 15(4): 551-564.
• Ay, A., Kızılkaya, O. ve Akar, T. (2016), “Gelişmekte Olan Ülkelerde Yolsuzluk ve Demokrasinin DYY Üzerindeki Etkisi: Ampirik Bir İnceleme. Business and Economics Research Journal. 7(3): 73-88.
• Aydemir, O., ve Genç, E. (2015), “Uluslararası Sermaye Hareketlerinin Belirleyicileri, Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kapsamında Bir Analiz, Türkiye Örneği”, Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(2): 17-41.
• Bhargava, A., Franzn, L. ve Narendranathan, W. (1982), “Serial Correlation and Fixed Effects Models”, The Rewiew of Economic Studies, 49: 533-549.
• Bal, H., Akça, E. E. ve Manga, M. (2016), “Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımı ve İktisadi Performans Arasındaki İlişkide Yönetişim Göstergelerinin Aracılık Etkisi: BRICS Ülkelerinden Ampirik Bulgular”, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12(27): 1-22.
• Baltagi, B. H. (2005), Econometric Analysis Of Panel Data (Third Edition). West Sussex: John Wiley&Sons.
• Basu, P., Chakraborty, C. ve Reagle, D. (2003), “Liberalization, FDI, and Growth in Developing Countries: A Panel Cointegration Approach”, Economic Inquiry,41(3): 510-516.
• Benassy-Quere, A., Coupet, M. ve Mayer, T. (2007), “Institutional Determinants of Foreign Direct Investment”, The World Economy. 30(5): 764-782.
• Buchanan, B. G., Le, Q. V. ve Rishi, M. (2012), “Foreign Direct Investment and Institutional Quality: Some Empirical Evidence”, International Review of Financial Analysis, 21: 81-89.
• Cuervo-Cazurra, A., (2006), “Who Cares About Corruption?”, Journal of International Business Studies, 37(6): 807-822.
• Daude, C. ve Stein, E. (2007), “The Quality of Institutions and Foreign Direct Investment”, Economis & Politics, 19(3): 317-344.
• Demirtaş, G. ve Akçay, S. (2006), “Kurumsal Faktörlerin Doğrudan Yabancı Yatırımlar Üzerine Etkisi: Ampirik Bir Kanıt”, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 8(2): 15-33.
• Doytch, N. ve Eren, M. (2012), “Institutional Determinants of Sectoral FDI in Eastern European and Central Asian Countries: The Role of Investment Climate and Democracy”, Emerging”Markets Finance &Trade, 48(4): 14-32.
• Drabek, Z. ve Payne, W. (2002), “The Impact of Transparency on Foreign Direct Investment”, Journal of Economic Integration, 17(4): 777-810.
• EC (2001), European Governance: A White Paper, Office for Official Publications of the European Communitie.
• EC (2003), Report From The Commission On European Governance, Commission of The European Communities.
• Gani, A. (2007), “Governance and Foreign Direct Investment Links: Evidence from Panel Data Estimations”, Applied Economics Letters, 14(10):753-756.
• Gastanaga, V. M., Nugent, J. B. ve Pashamova, B. (1998), “Host Country Reforms and FDI Inflows: How Much Difference Do They Make”, World Development, 26(7): 1299-1314.
• Globerman, S. ve Shapiro, D. (2002), “Global Foreign Direct Investment Flows: The Role of Governance Infrastructure”, World Development. 30(11): 1899-1919.
• Globerman, S. ve Shapiro, D. (2003). “Governance Infrasructure and US Foreign Direct Investment”, Journal of International Business Studies. 34(1): 19-39.
• Grogan, L. ve Moers, L. (2001), “Growth Empirics with Institutional Measures for Transition Countries”, Economic Systems. 25(4): 323-344.
• Gündoğan, E. (2013). Yönetişim: Kavram, Kuram ve Boyutlar (Ed. M.A.Çukurçayır-H.T.Eroğlu). s. 15-56, Çizgi Kitapevi. Konya.
• Güney, T. (2015), “Yönetişim ve Sürdürülebilir Kalkınma: OECD Ülkeleri Üzerine Bir Panel Veri Analizi”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 29(2): 349-363.
• Jadhav, P. (2012), “Determinants of Foreign Direct Investment in BRICS Economies: Analysis of Economic, Institutional and Political Factor”, Procedia – Social and Behavioral Sciences, 37: 5-14.
• Jadhav, P. ve Katti, V. (2012), “Institutional and Political Determinants of Foreign Direct Investment: Evidence From BRICS Economies, Poverty & Public Policy. 4(3): 49-57.
• IMF (2008). Governance of the IMF An Evaluation, International Monetary Fund. Washington. D.C.
• Kaufmann, D., Kraay, A. ve Zoido-Lobaton, P. (1999), “Governance Matters. The World Bank Development Research Group Macroeconomics and Growth and World Bank Institute”, Policy Research Working Paper 2196.
• Kaufmann, D., Kraay, A. ve Mastruzzi, M. (2011), “The Worldwide Governance Indicators: Methodology and Analytical Issues”, Hague Journal on the Rule of Law, 3(2): 220-246.
• Kooiman, J. (2003), Governing as Governance. London-Thousand Oaks- New Delhi: SAGE Publications.
• Mengistu, A. A. ve Adhikary, B. K. (2011), “Does Good Governance Matter for FDI Inflows? Evidence From Asian Economies”, Asia Pacific Business Review. 17(3): 281-299.
• Nur, H. B. ve Dilber, İ. (2017), “Gelişmekte Olan Ülkelerde Doğrudan Yabancı Yatırımları Belirleyen Temel Unsurlar”, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi. 32(2): 15-45.
• OECD (1995), Participatory Development and Good Governance. Development Co-operation Guidelines Series.
• Okçu, M. (2007), “Yönetişim Tartışmalarına Katkı: Avrupa Birliği İçin Yönetişim Ne Anlama Geliyor?”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi. 13(3): 299-312.
• Oransoy, G. ve Mike, F. (2016), “Doğrudan Yabancı Yatırımların Sosyo-Politik Belirleyicileri Üzerine Bir Analiz”, Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 8(14): 97-107.
• Öztürk, N. K. (2002), “Bürokratik Devletten Etkin Yönetime Geçiş: İyi Yönetişim”, Türk İdare Dergisi, 437: 27-38.
• Pazarlıoğlu, M. V. ve Gürler, Ö. K. (2007), “Telekomünikasyon Yatırımları ve Ekonomik Büyüme: Panel Veri Yaklaşımı”, Finans Politik Ve Ekonomik Yorumlar. 44(508): 35-43.
• Pesaran, M.H., (2003), A Simple Panel Unit Root Test in the Presence of Cross Section Dependence, Cambridge Working Papers in Economics 0346, Faculty of Economics, University of Cambridge.
• Rhodes, R. A. W. (1996), “The New Governance: Governing Without Goverment”, Political Studies, 44(4): 652-667.
• Rosenau, J. N. (1992), “Governance, Order, and Change in World Politics”, Governance Without Goverment: Order and Change in World Politics. (ss.1-29). Cambridge University Press.
• Sekkat, K. ve Veganzones-Varoudakis, M. A. (2004), “Trade and Foreign Exchange Liberalization, Investment Climate, and FDI in the MENA Contries”, CERDI, Etudes et Documents. 1-26.
• Stein, E. ve Daude, C. (2001), “Institutions, Integration and the Location of Foreign Direct Investment”, In Global Forum on International Investment: New Horizons for Foreign Direct Investment. 101-130.
• Tatoğlu, F. Y. (2012), İleri Panel Veri Analizi. İstanbul: Beta Basım Yayın.
• Tatoğlu, F. Y. (2016), Panel Veri Ekonometrisi, Stata Uygulamalı. İstanbul: Beta Basım Yayın.
• UNDP (1997), Governance For Sustainable Human Development, A UNDP Policy Document.
• Üçler, G. (2017), Doğrudan Yabancı Yatırımlar İçin Kurumların Önemi: Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerine Ekonometrik Bir Analiz, Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 54(627): 73-85.
• World Bank (1992), Governance and Development, The World Bank Publication. Washington. DC.
• Yamak, T. (2017), “Kurumsal Kalite Faktörlerinin Ekonomik Büyüme Üzerindeki Etkisi: Körfez Ülkeleri Örneği”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 5(4): 65-79.
• Zeren, F. ve Ergun, S. (2010), “AB’ye Doğrudan Yabancı Yatırım Girişlerini Belirleyen Faktörler: Dinamik Panel Veri Analizi”, İşletme ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi. 1(4): 67-83.
• Zhao, J. H., Kim, S. ve Du, J. (2003), “The Impact of Corruption and Transparency on Foreign Direct Investment: An Empirical Analysis”, Management International Rewiev, 43(1): 41-62.