KÜRESELLEŞME, FİNANSAL GELİŞME VE KARBON EMİSYONLARI İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE ASİMETRİK KANITLAR

Yıl 2022, Cilt: 11 Sayı: 4, 428 - 449, 28.12.2022

Muharrem Afşar Güntülü Özlem Yüksel

Öz

Çalışma ekonomik küreselleşme ve finansal gelişmenin, Türkiye’de karbon emisyonlarındaki asimetrik etkisini araştırmaktadır. Bu amaç doğrultusunda çalışmada “Doğrusal Olmayan Gecikmesi Dağıtılmış Otorogresif Model (NARDL)” yaklaşımı kullanılmıştır. Çalışma bulguları, küreselleşmenin hem uzun hem de kısa dönemde karbon emisyonlarının artmasında etkili olduğunu ortaya koymaktadır. Aynı zamanda finansal gelişmede yaşanan pozitif şokların çevresel bozulmayı önleyici, negatif şokların ise karbon emisyonlarında artışa ve çevresel bozulmaya yol açtığını ortaya çıkarmıştır. Yenilenemez yani fosile dayalı enerji kullanımı ise, karbon emisyonlarını arttırmakta ve hava kalitesinin iyileşmesini engelleyen faktörlerin başında gelmektedir. Öte yandan ekonomik büyümenin karbon emisyonları üzerinde önemli bir etkisinin olmadığı ortaya çıkmıştır. Asimetri açısından Wald test sonuçlarına baktığımızda ise; finansal gelişme için kısa dönem, küreselleşme için uzun dönem asimetrik bulgular tespit edilmektedir. Ekonomik büyümenin ise hem uzun hem de kısa dönemde asimetrik bulguları ortaya çıkmıştır.

Anahtar Kelimeler

Küreselleşme, Finansal Gelişme, NARDL, Ekonomik Büyüme

RELATIONSHIP OF GLOBALIZATION, FINANCIAL DEVELOPMENT AND CARBON EMISSIONS: ASYMMETRIC EVIDENCE ON TURKEY

Öz

The study examines the asymmetric effect of economic globalization and financial development on carbon emissions in Turkey. For this purpose, NARDL approach utilizes in this study. The findings of the study reveal that globalization is effective in increasing carbon emissions in both the long and short term. At the same time, positive shocks in financial development prevent environmental degradation, while negative shocks cause an increase in carbon emissions and environmental degradation. The usage of non-renewable energy, that is, fossil-based energy, increases carbon emissions and is one of the factors that prevent the improvement of air quality. On the other hand, economic growth does not have a significant effect on carbon emissions. Wald test results; financial development has short-term asymmetries and globalization has also long-term asymmetries. Economic growth shows asymmetric findings in the both long and short run.

Anahtar Kelimeler

Globalization, Financial Development, NARDL, Economic Growth, Küreselleşme, Finansal Gelişme, NARDL, Ekonomik Büyüme

Kaynakça

• Albayrak, G. Ş., (2017). “Türkiye’de Reel Döviz Kurunun Turizm Gelirleri Üzerine Etkisi: 2010-2017 Dönemleri İçin Ampirik Bir Uygulama”, Journal of Recreation and Tourism Research, 4(4), 134-141.
• Arslan, E. ve Çetiner, T. (2020). “Turizm Geliri Döviz Kuru İlişkisi: Türkiye Örneği (2008-2019)”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi Turizm Fakültesi Dergisi, 23(1), 1-17.
• Balaguer, J. ve C.Mjorda.(2002). “Tourism As A Long-Run Economic Growth Factor: The Spanish Case”, Applied Economics, 34 (7): 877-884.
• Bellomui, M., (2010). “The Relationship Between Tourism Receipts, Real Effective Exchange Rateand Economi Growth in Tunisia’, International Journal of Tourism Research, 12: 550-560.
• Bingöl, N., Pehlivan, C., Han, A., (2020). “Turizm Gelirleri-Makro Değişkenler Arasındaki İlişkinin Türkiye İçin Ampirik Olarak İncelenmesi”, Ekev Akademi Dergisi Yıl: 24 Sayı: 82 (Bahar 2020).
• Dritsakis, N., (2004). “Tourism as a Long-run Economic Growth Factor: an Empirical Investigation for Greece using Causality Analysis”, Tourism Economics, No:10.
• Erkan, B., Kara,O., Harbalioglu, M., (2013). “Türkiye’de Turizm Gelirlerinin Belirleyicileri”, Akademik Bakış.
• Granger, C., W.J. (1969) “Investigating Causal Relations By Econometric Models and Cross Spectral Methods, Econometrica”,12-23.
• Kayış, A.A. ve Aygün Ş.(2016) “Türkiye'de Turizm Sektörünün Enflasyon Üzerine Etkisini Açıklamaya Yönelik Bir Model Önerisi”, Uluslararası İşletme Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, Sayı 1, Ocak 2016, 37-57.
• Paseran, M. Hashem, S., Y. ve Smith, Richard, J., (2001) “Bounds Testing Aproaches to The Analysis of Level Relationships”, Journal of Applied Econometrics, 16, 289-326.
• Sevüktekin, M., ve Nargeleçekenler, M. (2007) “Ekonometrik Zaman Serileri Analizi”, Nobel Yayınları, Ankara,46-69.
• Şen, A. ve Şit, M. (2015).” Reel Döviz Kurunun Türkiye’nin Turizm Gelirleri Üzerindeki Etkisinin Ampirik Analizi”, Journal of Yasar University, 10(40).
• Sharma,A Vashishat,T., Rishad, A.,(2019) “The Consequences Of Exchange Rate Trends On İnternational Tourism Demand: Evidence From India”, The Journal of Social and Economic Development 270–287 (2019).
• Tse Raymond, Y.C. (2001). “Estimating the Impact Of Economic Factors on Tourism: Evidence from Hong Kong”,Tourism Economics, 7(3): 277–293.
• TTYD Rapor, (2019). “Turizmde Dönüşüm Senaryoları Raporu” TÜSİAD-TTYD(Türkiye Turizm Yatırımcıları Derneği)
• Vogt, Micheal G. (2008). “Determinants of The Demand for US Exports and Imports of Tourism”, Applied Economics,40: 667–672.
• Yaman, S. ve Korkmaz, T. (2020). “Döviz Kurları İle BİST Turizm Endeksi Getirileri Arasındaki Volatilite Yayılım Etkisinin Belirlenmesi”. Business and Economics Research Journal, 11(3), 681-702.
• Yıldırım, B.I., Yıldırım, F., Gülmez, M., (2017) “Türki̇ye’de Enflasyon ve Turi̇zm Geli̇rleri̇ İli̇şki̇si̇ Üzeri̇ne Ekonometri̇k Bi̇r Anali̇z” , Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi ,32: 23-35.
• The Economist, (2021) https://www.economist.com/leaders/2020/12/12/after-the-pandemic-will-inflation-return,(05.03.2022).
• TURSAB, (2021) https://www.tursab.org.tr/istatistikler-icerik/turizm-geliri (05.01.2022).
• TÜİK,(2022) https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Turizm-Istatistikleri-IV.Ceyrek:-Ekim-Aralik-ve-Yillik,202145785#:~:text=Turizm%20geliri%202021%20y%C4%B1l%C4%B1nda%20bir,milyon%20332%20bin%20dolar%20oldu (05.02.2022).