Traditional Existence In The ‘’Moment’’: Example Of Mabel Matiz Clip In The Context Of Our Traditional Rugs And Motifs

Yıl 2022, Sayı: 3, 55 - 64, 26.09.2022

Alaybey Karoğlu Gülten Demir Bilen

Öz

In this research, the concept of existentialism, Anatolian Turkish rug motifs, which are concrete examples of 'traditional existence' existing in Turkey, and the district of Döşemealtı, which has an important geography that hosts these rugs, are discussed.In addition, Turkish Pop Music singer and songwriter Mabel Matiz, who has come to the fore in popular culture, uses Anatolian Turkish rugs, which are the embodiment of "traditional existence", through the clip "Şarmaşık"; The concept of existentialism, in the context of traditional arts, has been examined that there is a relation between Anatolian Turkish rugs and popular culture.In the introduction part of the study, the concept of existentialism is emphasized.Then, the brief history and meaning of Anatolian Turkish rugs and motifs in the context of traditional existence are discussed.Subsequently; Based on the effect of rugs and motifs on popular culture, the clip example of Mabel Matiz is mentioned.Finally, it has been seen that Anatolian Turkish kilims can take place in popular culture with an interdisciplinary performance through musical art and visual media and are an important element that connects the past and the future.

The aim of the study is to reveal that traditional elements have the feature of uniting the past and the future in a world where digitalization is increasing day by day and the effect of popularity is erasing the past and separating it from the future.The continuation of the images of the Anatolian Turkish tradition in various forms in this time period has led to the evaluation of popular culture as an indispensable and important source of inspiration.

Anahtar Kelimeler

Existentialism, Anatolian Turkish rug and motifs, geography, Mabel Matiz, music.

“AN”DA GELENEKSEL VAROLUŞ: ANADOLU TÜRK KİLİM VE MOTİFLERİ BAĞLAMINDA MABEL MATİZ KLİBİ ÖRNEĞİ

Öz

Bu araştırmada, varoluşçuluk kavramı, Türkiye’de varlık gösteren ‘geleneksel varoluş’un somut örneklerinden olan Anadolu Türk kilim motifleri ve bu kilimlere ev sahipliği yapan önemli bir coğrafyaya sahip olan Döşemealtı ilçesi ele alınmıştır. Ayrıca popüler kültürde kendini ön plana çıkarmış olan Türk Pop Müziği şarkıcısı ve söz yazarı Mabel Matiz’in “geleneksel varoluş” un somut örnekleri Anadolu Türk kilimlerini kullandığı “Şarmaşık” klibi üzerinden; varoluşçuluk kavramı, geleneksel sanatlar bağlamında Anadolu Türk kilimleri ve popüler kültür arasında bir bağ olduğu irdelenmiştir. Çalışmanın giriş bölümünde varoluşçuluk kavramı üzerinde durulmuştur. Daha sonra geleneksel varoluş bağlamında Anadolu Türk kilim ve motiflerin, kısa tarihçesi ve manası ele alınmıştır. Bilahare; kilim ve motiflerin popüler kültür üzerindeki etkisinden yola çıkarak Mabel Matiz klip örneğine değinilmiştir. Son olarak Anadolu Türk kilimlerinin, müzik sanatı ve görsel medya yolu ile disiplinlerarası bir performansla popüler kültürde yer alabileciğine ve geçmiş ve geleceği birbirine bağlayan önemli bir unsur olduğu görülmüştür.
Çalışmanın amacı dijitalleşmenin gün geçtikçe arttığı, popülaritenin geçmişi siliciliği ve gelecekten koparıcılığı etkisinin hüküm sürdüğü dünyada geleneksel unsurların, geçmişi ve geleceği birleştirici özelliğe sahip olduğu gözler önüne serilmiştir. Bu zaman diliminde Anadolu Türk geleneğinin imgelerinin çeşitli formlarla sürdürülebilmesinin, popüler kültürün vazgeçilmez önemli ilham kaynağı olarak değerlendirilmesine sebep olmuştur.

Anahtar Kelimeler

Varoluşçuluk, Anadolu Türk kilim ve motifleri, coğrafya, Mabel Matiz, müzik.

Kaynakça

• Ahmet Vefik Paşa. (2000). Lehçe-i Osmani, Haz. Recep Toparlı, TDK.
• Akpınarlı, F. & Balkanlı, Z. (2012). 16.-18. Yüzyıllarda İstanbul’da Üretilen Kumaşlarda Bitkisel Bezemelerin İncelenmesi, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi, Balkan Özel Sayısı- I.
• Balkanal, Z. (2019). Türk Kültürünün Değer Yargılarını Yansıtan Kilim Motiflerine Tasarım Açısından Alternatif Bir Yaklaşım; Kaat’ı Sanatında Uygulamaları, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35, 341-352.
• Bolay, H. H. (2009). Felsefe Doktrinleri ve Terimleri Sözlüğü, Nobel.
• Bozkurt, N. (2002). “Kilim”, TDV İslâm Ansiklopedisi, c. XXVI.
• Bozkurt, S. (2020). Geleneksel Türk Halı Sanatında Kullanılan Motiflerin Anlamları: Sındırgı-Yağcıbedir Halıları Üzerine Göstergebilimsel Bir Analiz, Gümüşhane Üniversitesi İletişim Fakültesi Elektronik Dergisi, 8(1), 697-731.
• Clauson, G. (1972). 13.Yüzyıl Öncesi Türkçesinin Köken Bilgisi Sözlüğü, England.
• Doerfer, G. (1975). Turkische Und Mongolische Im Neupersischen, Germany.
• Kılıçkan, H. (2015). Bezeme Sanatı ve Örnekleri, İnkılap.
• Sartre, J. P. (1985). Existentialisme, çev.: Asım Bezirci, Say.
• Sevim, K.& Canay, A. (2013). Anadolu’da Üretilen Kilim Motiflerinden Bukağı Ve Bu Motiften Çıkan Seramik Çalışmalar, İdil Sanat ve Dil Dergisi, 2(6), 60-70.
• Topçu, N. (2006). Varoluş Felsefesi Hareket Felsefesi, Dergah.
• Oyman, N. R. (2019). Bazı Anadolu kilim motiflerinin sembolik çözümlemesi, Arış Dergisi, 14(4), 20-25.
• Holbein Halısı, https://tr.wikipedia.org/wiki/ Holbein_ hal%C4%B1s%C4%B1. (Erişim Tarihi: 25.12.2021).
• https://islamansiklopedisi.org.tr/kilim (Erişim Tarihi: 25.12.2021).
• https://uqusturk.wordpress.com/2011/05/09/anadolu-motifleri/. (Erişim Tarihi: 25.12.2021).
• https://uqusturk.wordpress.com/2011/05/09/anadolu-motifleri/. (Erişim Tarihi: 25.12.2021).
• https://uqusturk.wordpress.com/2011/05/09/anadolu-motifleri/. (Erişim Tarihi: 25.12.2021).
• https://www.youtube.com/watch?v=weVh_KolH1E. (Erişim Tarihi: 25.12.2021).
• https://www.youtube.com/watch?v=weVh_KolH1E. (Erişim Tarihi: 25.12.2021).
• https://www.youtube.com/watch?v=weVh_KolH1E. (Erişim Tarihi: 25.12.2021).
• Döşemealtı Halısı, antalya.diyanet.gov.tr sitesi: https://antalya.diyanet. gov.tr/ dosemealti/Sayfalar/contentdetail.aspx? MenuCategory=Kurumsal2&ContentId= muftulugumuz. (Erişim Tarihi: 25.12.2021).