On the Existence and Destruction Existence of Self-Consciousness in Artificial Intelligence Dualism

Yıl 2021, , 1005 - 1024, 25.12.2021

Mehmet Ali Sevimli , Meral Serarslan

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.810857

Öz

The effort to understand and explain human nature is one of the oldest intellectual activities of humanity. Modern science has made significant progress in explaining human nature at the point it came. But the paradox that has emerged among scientists for centuries on “the nature of the mind and consciousness” is remarkable. Few things about human existence are as mysterious as mind and consciousness. Philosophy of mind, one of the important areas of contemporary philosophy, is a philosophical discipline that tries to solve this mystery by focusing on the metaphysics and ontological status of the mind. The last point on which the Mind - Body Problem, which has begun to be discussed in a concrete way with the concept of ‘töz dualism’, in which Renê Descartes advocates the separation between mind and body, and is still the subject of debate by contemporary philosophers, is the “artificial intelligence problem”. The most important question here is, Can an artificial mind equivalent to a human mind be produced? Those who answer this question are divided into “weak artificial intelligence” and “strong artificial intelligence” in the context of philosophy of mind. One of the most important dead ends of the front advocating strong artificial intelligence is the ‘state of self-consciousness', which means confirming the subject's confidence in himself. This issue is also frequently discussed in motion pictures. In this study, the in 1982 film Blade Runner, directed by Ridley Scott, was examined. The main goal of the study is to determine which of the views of “weak artificial intelligence” or “strong artificial intelligence” the use of artificial intelligence in the film correspond. This, in turn, was done by taking into account the issue of "self-knowledge". As a result of research designed using the descriptive analysis method, it was found that the use of “artificial intelligence” in the film Blade Runner corresponds to the theory of “strong artificial intelligence”.

Anahtar Kelimeler

Philosophy of Mind, Cinema, Artificial Intelligence, Self-Awareness, Blade Runner

Yapay Zekâ Düalizminde Özbilinçlilik Halinin Varlığı ve Yıkımı Üzerine

Öz

İnsan doğasını anlama ve açıklama gayreti insanlığın en eski düşünsel faaliyetlerinden biridir. Modern bilim, geldiği noktada, insan doğasını açıklayabilmek adına önemli aşamalar kaydetmiştir. Ancak yüzyıllardır bilim insanları arasında “zihnin doğası ve bilinç” üzerine ortaya çıkan paradoks dikkat çekicidir. İnsan varlığına ilişkin çok az şey zihin ve bilinç kadar gizemlidir. Çağdaş felsefenin önemli alanlarından birisi olan zihin felsefesi, bu gizemi zihnin metafiziğine ve ontolojik statüsüne odaklanarak çözmeye çalışan bir felsefi disiplindir. Renê Descartes’ın zihin ve beden arasındaki ayrılığı savunduğu ‘töz düalizmi’ kavramıyla somut bir şekilde tartışılmaya başlanan ve halen çağdaş filozoflar tarafından tartışmalara konu olan zihin- beden probleminin dayandığı son nokta ise “yapay zekâ problemi”dir. Buradaki en önemli soru ise, insan zihnine eşdeğer yapay bir zihin üretilebilir mi? sorusudur. Bu soruya cevap verenler, zihin felsefesi bağlamında “zayıf yapay zekâ” ve “güçlü yapay zekâ” olarak ikiye ayrılmaktadır. Güçlü yapay zekâyı savunan cephenin en önemli çıkmazlarından birisi, öznenin kendisinden eminliğini doğrulaması anlamına gelen ‘özbilinçlilik hali’dir. Bu konu sinema filmlerinde de sıkça ele alınmıştır. Bu çalışmada yönetmenliğini Ridley Scott’un yaptığı 1982 yapımı Blade Runner filmi incelenmiştir. Çalışmanın temel amacı, filmdeki yapay zekâ kullanımının “zayıf yapay zekâ” ya da “güçlü yapay zekâ” görüşlerinden hangisine denk düştüğünü “özbilinçlilik’ paradoksu zemininde ortaya koymaktır. Betimsel analiz yöntemi kullanılarak tasarlanan araştırma sonucunda Blade Runner filmindeki “yapay zekâ” kullanımının “güçlü yapay zekâ” teorisine uygun olduğu bulgusuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Zihin Felsefesi, Sinema, Yapay Zeka, Özbilinç, Blade Runner

Kaynakça

• Arendt, H. (2018). Zihnin Yaşamı. (Çev. İsmail Ilgar). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Arıcı M, & M, Doğan. (2018). Prof. Dr. Erdinç Sayan ile Söyleşi: Zihnin Doğası Üzerine. Yapay Zekâ ve Zihin Felsefesi Dergisi. 1 (2). s.241-256.
• Arıcı, M. (2014). Materyalizm, Fenomenal Özne ve Ontolojik Statüsü. Beytulhikme An International Journal of Philosopyhy. 4 (2). s. 1-13.
• Arıcı, M. (2019). Zihin Felsefesi (Ed. Murat Arıcı). Felsefeye Giriş. Ankara: Nobel Yayınevi. s. 107-151.
• Boissoneault, L. (2017). Are Blade Runner’s Replicants “Human”? Descartes and Locke Have Some Thoughts. https://www.smithsonianmag.com/arts-culture/are-blade-runners-replicants-human-descartes-and-locke-have-some-thoughts 180965097. Erişim Tarihi: 11.06.2020.
• Büyük, C. (2013). “Düalizm, Bilinç ve Tanrı”. Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. Sayı: 39. s. 134-158.
• Cevizci, A. (1999). Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Churchland, P. (2013). Matter and Consciousness. London: A Bradford Book.
• Damasio, A. (2020). Zihindeki Benlik: Bilinçli Beynin Gelişimi. (Çev. Emek Akman). Ankara: Odtü Yayıncılık.
• Deeley, M, Lauzirika, C. (Yapımcı), & Scott, R. (Yönetmen). (1982). Blade Runner [Sinema Filmi]. ABD: Warner Bros.
• Dennett, D. (2020). Bilinç Açıklanıyor. (Çev. Sibel Kibar). İstanbul: Alfa.
• Descartes, R. (1942). Metafizik Düşünceler. (Çev. Mehmet Karasan). Ankara: Maarif Matbaası.
• Descartes, R. (1996). Söylem Kuramlar Meditasyonlar. (Çev. Aziz Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınları.
• Descartes, R. (1998). Yöntem Üzerine Konuşma. (Çev. Afşar Timuçin, Yüksel Timuçin). İstanbul: Bulut Yayınları.
• Descartes, R. (2007). Felsefenin İlkeleri. (Çev. Mesut Akın). İstanbul: Say Yayınları.
• Edelman, G, M. ve Tononi, G. (2019). Bilincin Evreni: Maddenin Hayale Dönüşümü. (Çev. Ahmet Subaşı). İstanbul: Küre Yayınları.
• Günday, Ş. (2003). Zihin Felsefesi. Bursa: Asa Kitabevi.
• Harari, Y, N. (2016). Homo Deus (Çev. Poyzan Nur Taneli). İstanbul: Kolektif Kitap.
• Hegel, G.W.F. (1977). Phenomenology of Spirit. (Çev. A.V. Miller). Oxford University Press.
• Hofstadter, D. (2015). Ben Bir Garip Döngüyüm. (Çev. İlkay Alptekin Demir). İstanbul: Alfa Yayınları.
• Hyppolite, J. (1974). Genesis and Structure of Hegel's Phenomenology of Spirit.
• Kant, I. (1993). Arı Usun Eleştirisi (Çev. A. Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınları.
• Koyuncu, M. (2015). Çağdaş Zihin Felsefesinde Yapay Zekâ Tartışmaları: Turing Testi ve Yansımaları. Çukurova Ünv. Sosyal Bilimler Enstitüsü, Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Kurzweil, R. (2015.) Bir Zihin Yaratmak. (Çev. Dilara Gostolüpçe). İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Mandik, P. (2014). This Is Philosophy of Mind An Introduction. Oxford: John Wiley & Sons.
• Nagel, T. (1974). What Is It Like to Be a Bat? Philosophical Review, 83, 435-500.
• Nilsson, J, N. (2018). Yapay Zekâ Geçmişi ve Geleceği. (Çev. Mehmet Doğan). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi. Penrose, R. (1997). Bilgisayar ve Zekâ: Kralın Yeni Usu-I. (Çev. Tekin Dereli). Ankara: TÜBİTAK.
• Rorty, R. (1997). Bedenden Ayrı Var Olma Yetisi. Cogito Dergisi. (Çev. Doğan Şahiner). Sayı: 10. s. 187-199.
• Ryle, G. (2011). Zihin Kavramı. (Çev. Sara Çelik). İstanbul: Doruk Yayınları .
• Sayan, E. (2012). Analitik Zihin Felsefesinin Temel Problemlerine Bir Bakış. Kaygı. Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Felsefe Dergisi. (19), s. 37-54.
• Searle, J. (1996). Akıllar Beyinler ve Bilim. (Çev. Kemal Bek). İstanbul: Say Yayınları.
• Searle, J. (2005). Bilinç ve Dil. (Çev. Muhittin Macit, Cüneyt Özpilavcı). İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Searle, J. (2006). Zihin Dil ve Toplum. (Çev. Alaattin Tural). İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Searle, J. (2014). Zihnin Yeniden Keşfi. (Çev. Muhittin Macit). İstanbul: Litera Yayıncılık.
• Shaffer, J. (1991). Zihin Felsefesi Açısından Bilinç, Ruh ve Ötesi. (Çev. Turan Koç). İstanbul: İz Yayıncılık.
• Spinoza, B. (2014). Etika. (Çev. Hilmi Ziya Ülken). Ankara: Dost Kitabevi.
• Taslaman, C. (2008). Modern Bilim Felsefe ve Tanrı. İstanbul: İstanbul Yayınevi.
• Timuçin, A. (2000). Descartes’çı Bilgi Kuramının Temellendirilişi. İstanbul: Bulut Yayınları.
• Timuçin, A. (2004). Descartes Felsefesine Giriş. İstanbul: Bulut Yayınları.
• Turing, A. M. (2009). Computing Machinery and Intelligence In Parsing the Turing Test Springer. Dordrecht. s. 23-65. United States of America: Northwestern University Press.
• Wickham, A. (Yapımcı), & Nolan, J. (Yönetmen). (2016). Westworld [TV Dizisi]. ABD: Warner Bros, Television Distribution.
• Wittgenstein, L. (1986). Philosophical Investigations. (Çev. G. E. M. Anscombe). Great Britain: Basil Blackwell.
• Wittgenstein, L. (2011). Mavi Kitap, Kahverengi Kitap. (Çev. Doğan Şahiner). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Yorkin, B, Kosove A, Johnson B, Yorkin, C. (Yapımcı), & Villeneuve, D. (Yönetmen). (2017). Blade Runner 2049 [Sinema Filmi]. ABD: Sony Pictures.
• Zeman, A. (2006). Bilinç Kullanım Kılavuzu. (Çev. Gürol Koca). İstanbul: Metis Yayınları.