Yeşilçam Sineması’nda Şiirsellik Arayışı

Yıl 2019, Özel Sayı (1) Mayıs 2019, 256 - 274, 10.05.2019

Dilara Balcı Gülpınar , Öykü Yenen

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.496755

Cited By: 1

Öz

Sessiz dönem Avrupa
sinemasında, edebiyattaki düzyazı ve şiir türleri arasındaki ayrıma benzer bir
ayrım olduğu fikri ilk kez gündeme gelmiş, “şiirsel film” kavramı ortaya
atılmış; çok sayıda film çekilse de kavram üzerine tanım birliği
kurulamamıştır. Bu makalede ‘’Yeşilçam sinemasında şiirsel üslubun izlerine
rastlamak mümkün mü?‘’ sorusundan yola çıkılarak, geçmişten günümüze sinema ve
şiir etkileşimini konu alan çalışmalar sıralanmış, önemli yönetmen ve
kuramcıların şiirsel film üzerine son derece öznel olan görüşlerinden yararlanılarak
kavramsal çerçeve oluşturulmaya çalışılmıştır. Sinema yazarlarının ve
akademisyenlerin şiirsel üsluplarına değindikleri Yeşilçam filmleri
örneklendirilmiş; 1960’ların ilk yarısında arka arkaya çekilen bu filmlerin
bazı ortak özellikleri olduğu görülmüş; Yeşilçam’da şiirsel film üslubu kurma
çabası önündeki engeller tartışılmıştır. Sevmek
Seni (Cengiz Tuncer, 1965) filmi analiz edilmiş;  şiirsel film üzerine çalışmalarla büyük
ölçüde örtüştüğü ve erken tarihli nadir bir “şiirsel Yeşilçam filmi” örneği
olduğu ileri sürülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Şiirsel Film, Şiirsellik, Yeşilçam Sineması

Kaynakça

• Akalın, Nur (2006) Şehir Filmleri Attila İlhan, İstanbul: +1 Kitap
• Akser, A. M. (2001). Ulusallık Arayışında Bir Yaratıcı: Metin Erksan’ın Sevmek Zamanı (1965). Der. Deniz Derman. Türk Film Araştırmalarında Yeni Yönelimler, 1, İstanbul: Bağlam
• And, Metin, (1985) Geleneksel Türk Tiyatrosu: Köylü ve Halk Tiyatrosu Gelenekleri, Ankara: İnkılap
• Asiltürk, Cengis, (2006) Sinemada Şiirsel Anlatım, Ankara: Nobel Yayın Dağıtım
• Balcı, Dilara (2014) Feyzi Tuna: Her Film Bir İmtihandı, İstanbul: Agora Kitaplığı
• Başgüney, Hakkı (2013) Türk Sinematek Derneği –Türkiye’de Sinema ve Politik Tartışma, İstanbul: Libra Kitap
• Batur, Ayşe Lucie (2014) “Toplumsal Değişimler Ekseninde Türk Sineması” Sinemada Bir Asır (İçinde) Ed: Ş. Abdurrahman Çelik, Ankara :Altın Portakal Uluslararası Film Armağan Kitabı
• Berktaş, Esin (2010) 1940’lı Yılların Türk Sineması, İstanbul: Agora Kitaplığı
• Chaudhuri, Shonini and Howard Finn (Spring, 2003) The Open Image: Poetic Realism And The New Iranian Cinema, Screen. 44 ( 1), 38-57
• Coşkun, Esin (2011) Dünya Sinemasında Akımlar, Phoenix: Ankara
• Çalışkan, Adem, (2010) “Ana Çizgileriyle Cumhuriyet Devri Şiirine Teorik Bir Yaklaşım (1923-1960)” Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi / cilt.3 Sayı 10, 140-199
• Çekiç, Köksal, Selma. (Aralık, 2007) “Sinema Sanatı ve Öyküleme”, Dünya Edebiyatları Araştırma ve İnceleme Ortak Kitabı, Haz: Cengiz Ertem, Cilt: I/XX, 187-195
• Egea, Juan F. (Spring, 2007) Poetry and Film: El Sol Del Membrillo and Los Amantes Del Circulo Polar, Hispanic Review, University of Pennsylvania Press, 159-180
• Eşli, Meral Özçınar (2012) Türk Sinemasının Felsefi Arka Planı, İstanbul: Doruk Yayımcılık
• Güçhan, Gülseren (1992) Toplumsal Değişme ve Türk Sineması, Ankara: İmge Kitabevi
• Karadoğan, Ali (2018) Modernist Estetik: Türkiye’de Sanat Sineması Tarihine Giriş, Ankara: De Ki
• Kırel, Serpil (2005) Yeşilçam Öykü Sineması, İstanbul: Babil Kitaplığı
• Koivumaki, Marja-Ritta (2016) Dramaturgical Approach in Cinema –Elements of Poetic Dramaturgy in A. Tarkovsky’s Films, Finland: Aalto ARTS Books
• Luzzi, Joseph (2014) A Cinema of Poetry, A Cınema Of Poetry: Aesthetics of the Italian Art Film, Baltimore, Maryland: Johns Hopkins University Press
• Martinec, Thomas (2009) ‘Some kind of film-poem’: the poetry of Wim Wenders’ Der Himmel Über Berlin/Wings of Desire, Studies in European Cinema Volume 6 Numbers 2&3, 165-178
• Onaran, Alim Şerif (1994) Türk Sineması 1. Cilt, Ankara: Kitle Yayınları
• Onaran, Alim Şerif (1990) Lütfi Ö. Akad, İstanbul: Afa Yayınları
• Özgüç, Agah, (2005) Türlerle Türk Sineması Dönemler/Modalar/Tiplemeler, İstanbul: Dünya Kitapları
• Özsoy, Mehtap (2017) ‘’Şiirsel Sinema: Andrey Tarkovski - John Gianvito’’ SineFilozofi Dergisi, Sayı:3, 171-173Ses Sanatçılar Ansiklopedisi (1970), İstanbul: Tildruk Matbaacılık
• Scognomillo, Giovanni (2003) Türk Sinema Tarihi, İstanbul: Kabalcı
• Sözen, Mustafa Fazıl, (Haziran, 2009) “Doğu Gelenekleri ve Türk Sinemasının Aidiyeti”, Bilig - Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi, 131-152
• Tuncer, Cengiz (1966) Sevmek Seni, İstanbul: Habora
• Türkoğlu, Nurçay, (2014) “Türk Sinemasında Geçiş Dönemi: 1939-1950 Yılları Arasında Neler Değişti?” Sinemada Bir Asır (İçinde) Ed: Ş. Abdurrahman Çelik, Altın Portakal Uluslararası Film Armağan Kitabı, Ankara
• Uslu, Günevi, Evren, (2007) “Metin Erksan Sinemasında Toplumsal Gerçekçilik Ve Bunun Filmlerine Yansıması”, Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
• Verstraten, Peter, (2012)‘’A Cinema of Modernist Poetic Prose: On Antonioni and Malick’’, Image&Narrative, Vol: 13, Sayı:2, 117-132
• Yıldırım, Tunç, (Fall, 2014) “Metin Erksan’ın Sevmek Zamanı Filminin Eleştirel Alımlaması”, Global Media Journal: TR Edition 5 (9), 352-371
• http://www.sinematurk.com/kisi/1222-cengiz-tuncer/ (01.12.2018)