Video Sanatının Düşünce Sinemasına Etkisi

Yıl 2019, Cilt: 4 Sayı: 7, 47 - 60, 30.06.2019

Kurtuluş Özgen

https://doi.org/10.31122/sinefilozofi.552780

Öz

Video sanatı; 1960'lı yılların başında,
bir grup sanatçının (Yeni Gerçekçiler ve Fluxus kümelenmeleri) iktidarın egemen
gücünün görüntüsü ve sesi olan televizyona[1]
karşı “video imajını” itiraz-muhalefet-isyan aracı olarak kullanmaya
başlamaları ile doğar. Videoyu bir sanat nesnesi olarak fotoğraf, sinema ve
televizyonun 'melez çocuğu' olarak tanımlamak mümkündür.

Video sanatında, sanatçı izleyiciyi (deneyimleyiciyi)
sanat sürecinin içine başat bir aktör olarak davet eder. Deneyimleyici çalışmanın
içinde aktif rol aldığının çoğu zaman farkındadır. Video sanatı ancak
deneyimleyicinin fail konumu ile
tamamlanır. Video sanatında deneyimleyici, seyretme (pasif ve hülyalı bir
röntgenleme deneyimi) eylemini terk edip; düşüncesi, yorumu ve bedeni ile sanat
sürecinin yaratıcı ortağı haline gelir.

Düşünce sineması da büyülü-hülyalı
seyir deneyimi sunan ve izleyiciyi özellikle pasif bir tüketiciye indirgeyen
ana akım (ticari) sinemaya karşı (muhalif) pozisyon alır.  Düşünce sineması kümelenmesi içinde
tanımlanan filmler de seyirciden video sanatındakine benzer bir pedagoji talep
ederler. Seyircilerin film deneyimi sırasında (ve sonrasında) aktif olarak
düşünmesi ve sorgulaması amaçlanır.

Bu makalede video sanatının seyredeni deneyimleyiciye
dönüştürmesinin (günümüz) düşünce sinemasının seyirci ile kurduğu ilişkiye olan
etkisi tartışılacaktır.

---

[1] Televizyon iktidarın, egemen gücün
görüntüsü ve sesi yani merkez propaganda aracı haline gelir. Televizyonu bir
güç olarak elinde tutan iktidara gelir ya da iktidarını kalıcı kılar. Bu ilişki
ticari, politik ve estetik kulvarları olan bir ilişkidir (Bozkurt, 2005: 80).

 

 

Anahtar Kelimeler

Video Sanatı, Düşünce Sineması, Seyirci

Kaynakça

• Arpacı, M. (2014) Modern Görsel Kültür, Sinema ve Video: Bakış, Beden ve Kameranın Gücü. Antalya: Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı: 22, Sayfa 95-106.
• Baker, U. (2012) Beyin Ekran, İstanbul: Birikim Yayınları.
• Balsom, E. (2013) Film Culture in Translation: Exhibitting Cinema in Contemporary Art, Amsterdam: Amsterdam University Press.
• Bergson H (1998) Creative Evolution, Arthur Mitchell (çev). New York. Dover Pub. Inc.
• Bozkurt, M. (2018) Video Sanatı Enstalasyon / Film / Performans, İstanbul: Bileşim Yayınevi.
• Connolly, M. (2009) The Place of Artists’ Cinema: Space, Site and Screen. Bristol: Intellect Books, and Chicago, IL: The University of Chicago Press.
• Deleuze, G. (2009) Cinema 2: The Time-Image. Hugh Tomlinson & Robert Galeta (Translated by). London: Continuum. (Original Book Published in 1983).
• Elves, C. (2005) Video Art, A Guided Tour, New York. I. B. Tauris&Co Ltd.
• Kabadayı, L. (2018) Sosyal Medya Yazışması. WhatsApp. 17 Kasım 2018.
• Kılıç, L. (1999) Elektronik Görüntü ve Video Sanatı, Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Yıllık 1999 “Mahmut Tali Öngören’e Armağan”, Ankara: Ankara Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
• Öztürk, S. (2018a) Sinema Felsefesine Giriş Film, Yapımı – Felsefe. Ankara. Ütopya Yayınevi.
• Öztürk, S. (2018b) Video Mülakat 18 Kasım. Serdar Öztürk’ün Evi. Eryaman Ankara.
• Yetişkin, E.B. (2011) Sinematografik Düşünebilmek: Deleuze’nin Sinema Yaklaşımına Giriş. İstanbul: İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı 40, Sayfa 123-141.