Sarıkum Gölü'nde (Sinop) Ötrofikasyona Neden Olan Bazı Besin Tuzlarının ve Fizikokimyasal Parametrelerin İncelenmesi

Yıl 2021, , 115 - 129, 29.12.2021

Zeynep Hasançavuşoğlu , Ayşe Gündoğdu

https://doi.org/10.33484/sinopfbd.912499

Cited By: 2

Öz

Sinop il sınırları içerisinde bulunan Sarıkum Gölü’nde ötrofikasyona neden olan bazı besin tuzlarının (amonyum, nitrit, nitrat, fosfat, silisyum) ve fiziko-kimyasal parametrelerin (pH, sıcaklık, çözünmüş oksijen,
tuzluluk, askıda katı madde, klorofil–a) su kalitesi yönünden incelenmesi ve değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma bir yıl boyunca mevsimsel olarak yapılmıştır. Çalışma sonuçları Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği ile Yerüstü Su Kalitesi Yönetmeliği’ne göre değerlendirilmiştir. Sarıkum Gölü’nün su kalitesinin çözünmüş oksijen değeri sınıf II ve III, fosfat değeri sınıf III ve ötrofik olduğu, nitrit ve klorofil–a değerleri bakımından hipertrofik özellikte olduğu belirlenmiştir. Bu parametrelerin konsantrasyon düzeylerinin düşük veya yüksek olması nedeni ile göl ekosisteminin, özellikle tarımsal kirlilik baskısı altında olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ötrofikasyon, besin tuzları, fiziko-kimyasal parametreler, Sarıkum Gölü

Teşekkür

Çalışma, “Sarıkum Gölü’nde Ötrofikasyona Neden Olan Kirleticiler ve Kaynakları” adlı Sinop Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tez verilerinden üretilmiştir. Katkılarından dolayı Sinop Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü'ne teşekkür ederiz.

Investigation of Some Nutrient Salts and Physicochemical Parameters Causing Eutrophication in Sarıkum Lake (Sinop)

Öz

It is aimed to examine and evaluate the nutrient salts (ammonium, nitrite, nitrate, phosphate, silicon) and some physico-chemical parameters (pH, temperature, dissolved oxygen, salinity, suspended solid, chlorophyll-a) that cause eutrophication in Sarıkum Lake, which is located in Sinop province, in terms of water quality. The study was carried out seasonally for a year. The results of the study were evaluated according to the Water Pollution Control Regulation and the Surface Water Quality Regulation. It has been determined that the current water quality of Sarıkum Lake has class II and III dissolved oxygen, phosphate values has III class and has hypertrophic properties in terms of nitrite and chlorophyll-a values. Due to the low or high concentration levels of these parameters, it has been determined that the lake ecosystem is under pressure especially of agricultural pollution.

Anahtar Kelimeler

Eutrophication, nutrient, physicochemical parameters, Sarıkum Lake

Kaynakça

• Findlay, S., & Sinsabaugh, R. L. (2003). Aquatic Ecosystems: Interactivity of Dissolved Organic Matter. San Diego. Academic Press, an imprint of Elsevier Science.https://books.google.com.sl/books/about/Aquatic_Ecosystems_Interactivity_of_Diss.html?hl=fr&id=ZHNT2ZFqtI4C&utm_source=gb-gplus-shareAquatic
• Katip, A., & Karaer, F. (2011). Uluabat Gölü su kalitesinin Türk mevzuatına ve uluslararası kriterlere göre değerlendirilmesi. Uludağ University Journal of The Faculty of Engineering and Architecture, 16 (2), 25-34.
• Lai, X.J., Huang, Q., & Jiang J.H. (2012). Wetland inundation modeling of Dongting Lake using two dimensional hydrodynamic model on unstructured grids, Procedia Environmental Sciences, 13, 1091-1098.
• Smith, V.H., & Schindler, D.W. (2009). Eutrophication science: where do we go from here? Trends in ecology & evolution, 24(4), 201-207. https://doi.org/10.1016/j.tree.2008.11.009
• Forsberg, C. (1998). Which policies can stop large scale eutrophication. Water Science and Technology, 7 (3), 193-200.
• Karaduman, H. (1993). Sinop Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Başmühendisliği görev alanı içinde bulunan Sarıkum Gölü’ nün Türkiye–Finlandiya ortak proje kapsamına alınması ile ilgili bilgileri içerir rapor. Sinop.
• Öztürk, M. (1994, Temmuz 6-8). Bir Doğa Koruma Alanı Olan Sarıkum Gölü (Sinop) Makroskobik ve Mikroskobik Algleri. 12. Ulusal Biyoloji Kongresi. Edirne, Türkiye.
• Byfield, A. J. (1994). Sarıkum Dunes. Türkiye’nin kuzey kumullarının korunmasına yönelik rapor. Doğal Hayatı Koruma Derneği.
• Akbulut, M. (1996). Sinop İli Sarıkum Gölü ve çevre su birikintilerindeki makrobentik fauna üzerine bir ön araştırma. (Tez no. 56395) [Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi].
• Ozaner, F.S. (1998). Sinop batısındaki ekosistemler ilginç yer şekillerinin jeomorfolojisi, Ekoturizm yönünden önemi. Tübitak, Yer Deniz Atmosfer Bilimleri ve Çevre Araştırma Grubu, Ankara.
• Ertan, A., Kılıç, A., & Kasparek, M. (1989). Türkiye’nin Önemli Kuş Alanları, İstanbul. Doğal Hayatı Koruma Derneği.
• Yardım, Ö., Şendoğan, E., Bat, L., Sezgin, M., & Çulha, M. (2008). Sarıkum Gölü (Sinop) makrobentik mollusca ve crustacea faunası, Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 25(4), 301-309.
• Öztekin, A. (2016). Deniz stratejisi çerçeve direktifi kapsamında Sinop Sarıkum lagünü deniz çöplerinin durumu: Bir örnek çalışma. (Tez no.434236) [Yüksek Lisans Tezi, Sinop Üniversitesi].
• Hasançavuşoğlu, Z. (2018). Sarıkum Gölünde Ötrofikasyona Neden Olan Kirleticiler ve Kaynakları. (Tez no. 523534) [Yüksek Lisans Tezi, Sinop Üniversitesi].
• ÇŞİM. (2012). Sinop Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü 2011 Yılı İl Çevre Durum Raporu Hazırlayan Çed Hizmetleri ve Çevre İzin Şube Müdürlüğü, Sinop.https://webdosya.csb.gov.tr/db/ced/icerikler/s-nop_-cdr2017-20181219143935.pdf
• APHA., AWWA., & WEF. (1995). Standart Methods For the Examination of Water and Wastewater, 19 th Edition, Washington, USA.
• TSE. (2005). İçme ve Kullanma Suları Standartları. Türk Standartları Enstitüsü. http://www.opalsu.com.tr/mevzuat/HavuzsularininozonlanmasiTSE_11899.pdf
• APHA. (1965). Standard methods for the examination of water and waste water. 19th edition, American Public Health Association Inc, New York.
• APHA. (1981). (American Public Health Association). Standard Methods for the Examination of Water and Wastewater, 15th edition, Washington, 85-99, 773-779, 786- 828.
• Egemen, Ö., & Sunlu, U. (1996). Su Kalitesi. Ege Üniversitesi Basımevi, Su Ürünleri Fakültesi Yayınları.
• Egemen, Ö. (2011). Su Kalitesi. Ege Üniversitesi Basımevi, Su Ürünleri Fakültesi Yayınları.
• SKKY. (2008). Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği. 2 Şubat 2008-26786 Sayılı Resmî Gazete, Ankara. https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=7221&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
• YSKY. (2016). Yerüstü su kalitesi yönetimi yönetmeliği, 10 Ağustos 2016- 29797 Sayılı Resmî Gazete, Ankara. http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/08/20160810-9.htm.
• Tepe, R., & Kutlu, B. (2019). Examination water quality of Karkamış Dam Lake. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 7(3), 458-466. https://doi.org/10.24925/turjaf.v7i3.458-466.2409
• Arrignon, J. (1976). Aménagement Ecologique et Piscicole des Eaux Douces. Bordas, Paris.
• Dauba, F. (1981). Etude comperative de la fauna des poissons dans les ecosystemes de deux reservoirs: Luzech (Lut) et Chastang (Dordogone). Journal of Fisheries Sciences. Thêse Doe. 3ème cycle, INP Toulouse, 109, 179.
• Svobodá, Z., Lloyd, R., Máchová, J., & Vykusová, B. (1993). Water quality and fish health, FAO, EIFAC technical paper, No:54.
• Gündoğdu, A., Gültepe, E., & Çarlı, U. (2018). Sırakaraağaçlar Deresinde (Sinop-Karadeniz Bölgesi) Anyonik Deterjan Kirliliğinin Araştırılması. Türk Tarım Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(7), 909-922. https://doi.org/10.24925/turjaf.v6i7.909-922.1891
• Serdar, S. (2015). Doğu Karadeniz Havzası Akarsularının Fizikokimyasal Su Kalitesi Mevsimsel Değişimlerinin Belirlenmesi. (Tez no. 409960) [Yüksek Lisans Tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi].
• Taş, B. (2011). Gaga Gölü (Ordu, Türkiye) Su Kalitesinin İncelenmesi. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi. The Black Sea Journal of Sciences, 2 (1), 43-61.
• UNEP, (2008). (United Nations Environment Programme). Water Quality for Ecosystem and Human Health. 2nd edition. Global Environment Monitoring System (GEMS) Water Programme, ISBN: 92-95039, 51-7.
• Dinçer, S. (2014). Çanakçı Deresi su kalitesi ve kirlilik düzeyinin belirlenmesi. (Tez no. 380603) [Yüksek Lisans Tezi, Giresun Üniversitesi].
• Ünlü, A., Çoban, F., & Tunç, M. S. (2008). Hazar Gölü su kalitesinin fiziksel ve inorganik kimyasal parametreler açısından incelenmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Dergisi, 23, 119-127.
• Taş, B., Candan, A.Y., Can, Ö., & Topraka, S. (2010). Ulugöl (Ordu)’ nun bazı fiziko kimyasal özellikleri. Journal of Fisheries Sciences, 4 (3), 254-263. https://doi: 10.3153/jfscom.2010027
• Verep, B., Çelikkale, M. S., & Düzgüneş, E. (2002). Uzungöl’ün bazı limnolojik ve hidrografik özellikleri, Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 19 (1-2), 233-240.
• Mutlu, E., & Paruğ Ş.Ş. (2018). Dereköy Göleti’nin (Kilimli-Zonguldak) bazı su kalitesi parametrelerinin incelenmesi. Menba Su Ürünleri Fakültesi Dergisi.4(2), 20-28.
• Taşdemir, M., & Göksu, Z. L. (2001). Asi nehrinin (Hatay, Türkiye) bazı su kalite özellikleri. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 18 (1-2), 55-64.
• Bulut, C., & Kubilay, A. (2018). Eğirdir Gölü su kalitesinin trofik durum indeksleriyle belirlenmesi. Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, Acta Aquatica Turcica, 14(4), 324-338. http://dx.doi.org/10.22392/egirdir.415073
• Hakverdioğlu, T. (2017). Borabay Gölü (Taşova-Amasya) Trofik Seviyesinin Belirlenmesi. (Tez no. 496577) [Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi].
• Taş, B. (2006). Derbent Baraj Gölü (Samsun) su kalitesinin incelenmesi. Ekoloji, 15 (61), 6-15.
• Haralambous A, Maliou E, Malamis M, (1992). The use of zeolite for amonium uptake. Water Science and Technology, 25(1), 139-145.
• Cirik, S., & Cirik, Ş. (1999). Limnoloji. Ege Üniversitesi Basımevi, Su Ürünleri Fakültesi Yayınları.
• Ateş, H., & Ertan, Ö.O. (2017). Pınargözü Kaynağı (Yenişarbademli, Isparta- Türkiye)’nın fiziko-kimyasal özellikleri ve epilitik algler. Eğirdir Su Ürünleri Fakültesi Dergisi, 13(2), 211-219. http://dx.doi.org/10.22392/egirdir.303829
• Kuenen, J. G., & Robertson, L. A. (1988). Ecology of Nitrification and Denitrification in the Nitrogen and Sulphur Cycles, Cambridge, Cambridge University Press, 512 p.
• Schlegel, H.G. (1985). Allgemeine Mikrobiologie. Thieme Verlag, Newyork. 571 p.
• Ingraham, J. L., Stainer, R. S., & Adelberg, E. A. (1974). Gram-Negative Bacteria: The Chemoautotrophs and Methylotrophs. In: The Microbial World, London, Prentice Hall.
• Büyükışık, B., & Erbil, Ö. (1987). İzmir İç Körfezi’nde nutrient dinamikleri üzerine araştırmalar. Doğa, Müh. ve Çevre Dergisi, 11(3), 379-395.
• Sivri, N., Karaçam, H., & Feyzioğlu, M. (1998). Doğu Karadeniz Bölgesi’nde (Sürmene Koyu) nitrifikasyon bakterilerinin aktivitesi. Turkish Journal of Biology, 22, 299-306.
• Uslu, O., & Türkmen, A. (1987). Su Kirliliği ve Kontrolü. T.C. Başbakanlık Çevre Genel Müdürlüğü Yayınları.
• Boran, M., & Sivri, N. (2001). Trabzon (Türkiye) il sınırları içerisinde bulunan Solaklı ve Sürmene Dereleri’nde nutrient ve askıda katı madde yüklerinin belirlenmesi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Dergisi, 18(3-4), 343-348.
• Minareci, O., Öztürk, M., Egemen, Ö., & Minareci, E. (2009). Detergent and phosphate pollution in Gediz River. Turkey. African Journal of Biotechnology, 8(15), 3568-3575. https://doi.10.5897/AJB09.167
• Gündoğdu, A., Gültepe, E., & Çarlı, U. (2018). Determination of anionic detergent concentration of Karasu Stream in Sinop (Turkey). Turkish Journal of Agriculture- Food Science and Technology, 6(1), 112-123. https://doi.org/10.24925/turjaf.v6i1.112-123.1661
• Anonim, (2020). T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Meteoroloji Genel Müdürlüğü https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?k=H