ESKİ HUKUK SİSTEMİNDEN YENİ HUKUK SİSTEMİNE GEÇİŞ SÜRECİ, NEDENLERİ VE TÜRK HUKUK DEVRİMİ

Yıl 2018, Cilt: 2 Sayı: 2, 211 - 238, 27.12.2018

Hürol Erbay

https://doi.org/10.30561/sinopusd.478384

Cited By: 2

Öz

Tarihte bölgelerine ve dünyaya hakim olan medeniyetler, kendilerine
has güçlü güvenlik, sosyal ve hukuki sistemler kurmuştur. Medeniyetlerin ve devletlerin
devamlılığını sağlayan bu sistemlerden, hukuka ait olanlar doğayı, insanı ve
toplumsal yaşamı daha yakından ve derinden etkilemiştir. Dünyada geçmişten bu
yana hangi hukuk sistemleri uygulanmıştır? Tarihte çoğunlukla bölgesel veya
dünya gücü konumunda yer alan Türkler, hangi hukuk sistemlerini
uygulamışlardır? Türkler, eski hukuk sistemlerinden yeni hukuk sistemlerine
daha çok hangi savaş, gelişme veya nedenlerin etkisiyle nasıl geçmişlerdir?
Türk Hukuk Devrimi ile en son hangi hukuk sistemine geçilmiştir? Bu yeni hukuk
sisteminin toplumda yerleşmesi için Hukuk Devrimi ile Cumhuriyet'in ilk
yıllarında hangi düzenlemeler yapılmış, hangi önemli kanunlar diğer ülkelerden
alınmış ve kabul edilmiştir? Bu çalışmada; daha çok tarih ve hukuk kapsamında kaynak
araştırması yapılmıştır. Elde edilen veri ve bilgiler karşılaştırmalı yöntemler
kullanılarak yorumlanmıştır. Böylece, eski hukuk sistemlerinden yeni sisteme
geçiş süreci ve Türk Hukuk Devrimi ile ilgili bazı sonuçlara ulaşılmaya
çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hukuk, Osmanlı, Türkler, Türk hukuk devrimi, Cumhuriyet

Kaynakça

• Acun, Fatma vd., Atatürk ve Türk İnkılâp Tarihi, Siyasal, Ankara 2015.
• Adalıoğlu, Hasan Hüseyin, “Bir Siyasetnâme Olarak 'Kutadgu Bilig' “, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 2013, Sayı:34, s. 239-253.
• Âfet İnan, Ayşe, Medeni Bilgiler ve M. Kemal Atatürk'ün El Yazıları, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 2010.
• Akbulut, İlhan, “İslam Hukukunda Suçlar ve Cezalar”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2003, Cilt: 52, Sayı: 1, s. 167-181.
• Akgündüz, Ahmed, “İslam Hukukunun Osmanlı Devletinde Tatbiki: Şer’iye Mahkemeleri ve Şer‘iye Sicilleri”, İslam Hukuku Araştırmaları Dergisi, 2009, Sayı: 14, s. 13-48.
• Arsabük, Esat, “Türkiye’de Medeni Hukukun İnkişaf Safhaları”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt: 1, Sayı: 1. s. 7-19.
• Arsal, Sadri Maksudi, Türk Tarihi ve Hukuk, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2014.
• Atatürk, Gazi Mustafa Kemal, Nutuk, Türk Tarih Kurumu, Ankara 2012.
• Bayles, Michael D., “Hukuk Felsefesi Neye Dairdir? Hukuk Kuramları, Tanımları, Kavramları ya da Kavrayışları mı?” (Çev. Uğur Dinç), İstanbul üniversitesi Hukuk Fakültesi Mecmuası, İstanbul 2015, Cilt: LXXIII, Sayı: 2, s. 393-408.
• Bozkurt, Gülnihal, “Atatürk'ün Hukuk Alanında Getirdikleri”, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 1991, Cilt: VIII, Sayı: 22, s. 45-53. Bulut, Halil İbrahim, İslam Mezhepleri Tarihi, DİB Yay., Ankara 2016.
• Büyük Selçuklular’da Hukuk Sistemi, Web: https://www.tarihbilimi.gen.tr/makale/buyuk-selcuklularda-hukuk-sistemi-2/, 07.11.2018. Cin, Halil, “Türk Tarihi ve Hukuk”, Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 1984, Cilt: 2, Sayı: 2, s. 3-16.
• Çiftçioğlu, Cengiz Topel, “Adalet Sistemine Dair Genel Bir İnceleme”, Fasikül Hukuk Dergisi, 2015, Cilt: 7, Sayı: 66, s. 38-49.
• Dil Derneği, Türkçe Sözlük, Ankara 1998.
• Emiroğlu, Haluk, “Roma Hukuku’nun Bilgi Kaynaklarından Corpus Iurus Civilis ve Türkiye’de Hukuk Resepsiyonu”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2002, Cilt: 51, Sayı: 3, s. 85-96.
• Erkan, Vehbi Umut ve Selin Özden Merhacı, Türk Medeni Kanunu ve ilgili Mevzuat Mad-de Gerekçeleri İsviçre Medeni Kanunu, Almanca ve İngilizce İlgili Madde Metin-leri, Savaş Yay., Ankara 2015.
• Ertan, Temuçin Faik, Necdet Aysal, Alper Bakacak, Hasan Dinçer, Kadri Unat, Başlangıcından Günümüze Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, Siyasal, Ankara 2014.
• Ertan, Temuçin Faik, “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Hukuk Reformuna Genel Bir Bakış”, Prof. Dr. Abdurrahman Çaycı’ya Armağan, Hacettepe Üniversitesi Atatürk İlke-leri ve İnkılâp Tarihi Enstitüsü, Ankara 1995, s. 213-233.
• Ertan, Temuçin Faik vd., Atatürk ve Türkiye Cumhuriyeti Tarihi, Siyasal Kitabevi, Ankara 1999.
• Ertan, Temuçin F., “Türk Hukuk Sisteminde Çağdaşlaşma”, Türkler, Yeni Türkiye Yay, Ankara 2002, Cilt: 17, s. 367-379.
• Esemenli, Bilgay, “Türk Hukuk Devrimi ve Atatürk”, ty., Web: http://www.ankarabarosu. org.tr/siteler/ankarabarosu/tekmakale/1981-4/7.pdf, 07.11.2018.
• Gözler, Kemal, Genel Hukuk Bilgisi, Ekin, Bursa 2008.
• Hafızoğulları, Zeki, “Bir Kültür Ürünü Olarak Hukuk Düzeni”, Ankara Hukuk Fakültesi Dergisi, Ankara 1996, Cilt: 45, Sayı: 1-4, s. 30-45.
• Kafesoğlu, İbrahim, Kutadgu Bilig ve Kültür Tarihimizdeki Yeri, Kültür Bakanlığı, Ankara 1980.
• Karadoğan, Umut, “Meşrutiyet Döneminde Hukuksal ve Toplumsal Alanda Kadın Algısı 'Nisa Hapishaneleri Örneği'”, Akademik Tarih ve Düşünce Dergisi, 2018, Cilt: 5, Sayı: 17, s. 295-333.
• Karahasanoğlu, Cihan Osmanağaoğlu, “Mecelle-i Ahkam-ı Adliyye’nin Yürürlüğe Girişi ve Türk Hukuk Tarihi Bakımından Önemi”, Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 2011, Sayı: 29, s. 93-124.
• Konukman, Ercüment, Anayurttan Anadoluya, Ocak Yay., Ankara 2000.
• Marshall, Gordon, Sosyoloji Sözlüğü, (Çev. Osman Akınhay), Derya Kömürcü, Bilim ve Sanat Yay., Ankara 1999.
• Milliyet, Büyük Larousse Sözlük ve Ansiklopedi, İstanbul 1986, Cilt: 21, s. 11183.
• Milliyet, Dünya Tarihi Ansiklopedisi, İstanbul 1991, s. 49-59.
• Mumcu, Ahmet, “Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Neden ve Nasıl Kuruldu?”, ty., s. 541-552, Web: http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/298/2741.pdf, 07.11.2018.
• Oğuz, Arzu, “Türk Medenî Hukuku’nun Gelişim Çizgisi ve Karşılaştırmalı Hukukun Rolü”, Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2006, Cilt: 55, Sayı:1, s. 195-205.
• Saray, Mehmet, Türklerde Dini ve Kültürel Hoşgörü, Atatürk ve Laiklik, Atatürk Araştırma Merkezi, Ankara 2006.
• Sezer Arığ, Ayten, Türk İnkılâp Tarihi ve Atatürk, Siyasal Kitabevi, Ankara 2012.
• Şimşirgil, Ahmet ve Ekrem Buğra Ekinci, Ahmed Cevdet Paşa ve Mecelle, KTB Yay., İs-tanbul 2008.
• Turan, Şerafettin, Türk Devrim Tarihi 2. Kitap Ulusal Direnişten Türkiye Cumhuriyeti'ne, Bilgi Yayınevi, 4. Bsk. Ankara 2012.
• Türk Medeni Kanunu, T.C. Resmi Gazete, 24607, 22 Kasım 2001.
• Türk Ticaret Kanunu, T.C. Resmi Gazete, 27846, 14.02.201.
• Uğurlu, Şafak, “Yalnız Ankara Ruhuyla Türk Hukuk Devrimi ve Bu Devrimde Ankara Hukuk Mektebi'nin Yeri ve Önemi”, Türkiye Barolar Birliği Dergisi, 2009, Sayı: 85, s. 414-438.
• Uzun, Hakan, “Yazdığı Eserlerde Atatürk'ü Tanımak ve Anlamak: M. Kemal Atatürk’ün Karlsbad Hatıraları”, Ankara Üniversitesi Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Atatürk Yolu Dergisi, 2016, Sayı: 59, s.165-180.
• Üçok, Coşkun, “Medenî Kanunumuz ve Türkiye’nîn Hukukî Bünyesi”, ty., yy., s. 363-374, Web: http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/308/2998.pdf, 07.11.2018.
• Ünal, Mehmet, “Medenî Kanunun Kabulünden Önce Türk Aile Hukukuna İlişkin Düzen-lemeler ve Özellikle 1917 Tarihli Hukuk-i Aile Kararnamesi”, ty., s. 195-231, Web: http://dergiler.ankara.edu.tr/dergiler/38/309/2961.pdf, 07.11.2017.
• Yazıcı, Nesim, İlk Türk-İslâm Devletleri Tarihi, Türk Diyanet Vakfı, Ankara 2014.