BIST Kocaeli Şehir Endeksinde Yer Alan Şirketlerin LOPCOW ve OPARA Yöntemleriyle Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: Eğitim Bilimleri Özel Sayısı, 1 - 24, 31.12.2024

Ejder Ayçin , Selahattin Bektaş

https://doi.org/10.30561/sinopusd.1551020

Öz

Bu çalışmanın amacı BIST Kocaeli şehir endeksi ve Fortune 500 listesi içinde yer alan aktif büyüklüğü en fazla beş şirketin finansal performansının 2023 yılı için LOPCOW-OPARA yöntemleriyle kapsamlı bir şekilde değerlendirilmesidir. Çalışmada bu amaç doğrultusunda sekiz adet performans kriteri belirlenerek, LOPCOW yöntemiyle objektif olarak bu kriterlerin önem ağırlıkları hesaplanmıştır. OPARA yöntemiyle belirlenen şirketlerin finansal performans skorları hesaplanmış ve sıralanmıştır. LOPCOW yöntemi sonuçlarına göre en önemli üç kriterin sırasıyla Cari oran, ROCE oranı ve Aktif Büyüme oranı olduğu tespit edilmiştir. OPARA yöntemi sonuçlarına göre ise finansal performansı en yüksek olan şirketin TUPRS; en düşük olan şirketin ise HEKTS olduğu görülmüştür. Ek olarak yapılan duyarlılık ve korelasyon analizleri sonucunda, çalışmada önerilen modelin sonuçlarının istikrarlı, güvenilir ve tutarlı olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Performans, LOPCOW Yöntemi, OPARA Yöntemi, BIST Şehir Endeksi

Kaynakça

• Acar, M. (2019). Finansal Performansın Belirlenmesinde ve Sıralanmasında TOPSIS Çok Kriterli Karar Verme Yönteminin Kullanılması: BIST Sigorta Şirketleri Uygulaması. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 11(21), 136-162.
• Akın, N. G. (2018). Dokuma Sektöründe Veri Zarflama Analizi ve Malmquist Toplam Faktör Verimliliği Endeksi. Uluslararası Ekonomi İşletme ve Politika Dergisi, 2(2), 241-260.
• Altunkara, Ö., & Can, E. N. (2023). TFRS 16 Kiralamalar Standardı Kapsamında İşletmelerin Varlık ve Kaynak Yapıları Üzerinde Beklenen Değişimin İşletmelerin Finansal Durum Tablolarına ve Finansal Oranlarına Etkisi: BIST İmalat Sektöründe Bir Uygulama. Business & Management Studies: An International Journal, 11(4), 1423-1447.
• Arslan, E. (2023). BIST Balıkesir (XSBAL) Endeks Şirketlerinin Finansal Performansları ile Hisse Senedi Getirileri Arasındaki İlişkinin Entropi Temelli TOPSIS ve MAUT Yöntemleriyle Analizi. Turizm Ekonomi ve İşletme Araştırmaları Dergisi, 5(2), 227-274.
• Arslan, Ö. (2024). BIST’de İşlem Gören Dokuma Giyim İşletmelerinin COPRAS Yöntemi ile Finansal Performanslarının Değerlendirilmesi. İşletme Araştırmaları Dergisi, 16(1), 381-391.
• Aşkın, Ö. E. (2020). BIST Şehir Endekslerine Ait Volatilitenin Modellenmesi. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (85), 223-242.
• Atmaca, V. D. (2018). BİST Şehir Endeksleri Oynaklığının DCCGARCH Model ile Analizi. Yönetim Bilimleri Dergisi, 16(31), 287-308.
• Bektaş, S. (2023). BIST Şehir Endekslerinde Yer Alan Firmaların Finansal Performanslarının ÇKKV Yöntemleriyle Değerlendirilmesi: WEBDA ve LOPCOW Yöntemleriyle XSDNZ Endeksi Örneği. Finansal Piyasaların Evrimi: Bankacılık, Risk Yönetimi, Piyasa ve Kurumlar (pp. 135-152). Özgür Yayın Dağıtım Ltd. Şti.
• Bhagyalakshmi, K., & Saraswathi, S. (2019). A Study on Financial Performance Evaluation Using Dupont Analysis in Select Automobile Companies. International Journal of Management, Technology and Engineering, 9(1), 354-362.
• Çanakçıoğlu, M. (2019). BIST Kimya, Petrol Kauçuk ve Plastik Ürünler Sektöründeki İşletmelerin Finansal Performanslarının Hibrid ÇKKV Yaklaşımı Çerçevesinde Değerlendirilmesi. Beykoz Akademi Dergisi, 7(1), 123-152.
• Ceyhan, İ.F. & Ö. Karapolat (2022). COPRAS Yöntemiyle Finansal Performans Ölçümü Perakende Ticaret Firmaları Üzerine Bir Uygulama. Yönetim, Ekonomi, Edebiyat, İslami ve Politik Bilimler Dergisi, 5(2), 25-44.
• Çilek, A., & Şeyranlıoğlu, O. (2024). Temettü Verimi ile Karlılık Oranları Arasındaki İlişki: Borsa İstanbul Temettü 25 Endeksinde Bir İnceleme. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(1), 166-182.
• Coşkun Erdoğan, Y. (2023). Otomotiv Sektöründe Dupont Yöntemiyle Finansal Performans Değerlendirmesi: BIST Örneği. İstanbul Gelişim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi.
• Deste, M. & M. Halifeoğlu (2019). Perakende Ticaret Sektöründeki İşletmelerin Tedarik Zinciri Yönetimi Açısından Finansal Performans Kriterlerinin Belirlenmesi: BIST’de Bir Uygulama. Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(18), 751-774.
• Ecer, F. ve Pamucar, D. (2022). A Novel LOPCOW-DOBI Multi-Criteria Sustainability Performance Assessment Methodology: An Application in Developing Country Banking Sector. Omega, 112,112690, 1-17.
• Ersoy, M., & Orçun, Ç. (2022). COVID-19 Pandemisi Etkisinde Entropi Tabanlı TOPSIS ile Finansal Performans Analizi: BIST Üzerinde Bir Uygulama (Doctoral dissertation, Sırnak University).
• Ersoy, N. (2023a). BİST Kimya, Petrol Kauçuk ve Plastik Mamulleri Sektöründe SECA Yöntemi ile Finansal Performans Ölçümü. Ordu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 13(2), 1975-1998. Ersoy, N. (2023b). BIST Perakende Ticaret Sektöründe LOPCOW-RSMVC Modeli ile Performans Ölçümü. Sosyoekonomi, 31(57), 419-436. https://doi.org/10.17233/sosyoekonomi.2023.03.20
• Gönüllü, O. (2022). Türk Ana Metal Sanayi Şirketlerinin Covid-19 Pandemisi Dönemindeki Finansal Performanslarının Entropi–MARCOS Bütünleşik Yaklaşımı ile Değerlendirilmesi. Marmara Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 44(1), 53-77.
• Güçlü, P., & Muzac, G. Genişletilmiş Gri MULTIMOORA Yöntemi ile Çok Dönemli Çok Kriterli Karar Verme: Demir-Çelik Sektöründe Finansal Performans Değerlendirmesi Örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 19(1), 267-291.
• Gürsoy, S., Alptürk, Y., & Tunçel, M. B. (2020). Dolar ve Euro Kurundaki Değişimlerin Antalya Şehir Endeksi Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi: Çok Değişkenli VAR-EGARCH Uygulaması. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 43-56.
• Iqbal, A., Mulani, J., & Kabiraj, S. (2013). Leverage, Size of the Firm and Profitability: A Case of Pakistani Cement Industry. International Journal of Business Insights & Transformation, 7(1).
• Kayral, İ. E. (2020). BİST Şehir Endeksleri ile Döviz Kurları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Bir ARDL Sınır Testi Uygulaması. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (6), 272-284.
• Keshavraz-Ghorabaee, M., Rastegar, A., Amiri, M., Zavadskas, E.K. & Antucheviciene, J. (2024). Multi-Criteria Personnel Evaluation and Objective Pairwise Adjusted Ratio Analysis (OPARA). Economic Computation and Economic Cybernetics Studies and Research, 58(2/2024), 23-45.
• Kılıçarslan, A. (2023). Yenilenebilir Enerji Sektörü Şirketlerinin Finansal Performans Analizi: Borsa İstanbul’da Bir Uygulama. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 25(1), 232-253.
• Kula, V., & Baykut, E. (2018). BIST Şehir Endekslerinin Volatilite Yapıları ve Rejim Değişimlerinin Analizi. Muhasebe ve Finans İncelemeleri Dergisi, 1(1), 38-59.
• Orçun, Ç., & Eren, B. S. (2017). TOPSIS Yöntemi ile Finansal Performans Değerlendirmesi: XUTEK Üzerinde Bir Uygulama. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (75), 139-154. https://doi.org/10.25095/mufad.399899
• Orhan, A., & Başar, B. (2015). İşletmelerde Nakit Akış Profilleri ve Analizi: BIST 100 İşletmeleri Üzerine Bir Uygulama. Journal of Accounting and Taxation Studies, 8(2), 107-122.
• Özden, Ü. H., Başar, Ö. D., & Kalkan, S. B. (2012). IMKB’de İşlem Gören Çimento Sektöründeki Şirketlerin Finansal Performanslarının VIKOR Yöntemi ile Sıralanması. Istanbul University Econometrics and Statistics e-Journal, (17), 23-44.
• Pala, O. (2023). SD ve WISP Yaklaşımları ile Gıda Sektöründe Finansal Performans Analizi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 24(1), 59-79.
• Sakarya, Ş., & Aksu, M. (2020). Ulaşım Sektöründeki İşletmelerin Finansal Performanslarının Geliştirilmiş Entropi Temelli TOPSIS Yöntemi ile Değerlendirilmesi. Optimum Ekonomi ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 7(1), 21-40.
• Sayın, S., Doğru, E., & Gürsoy, S. (2020). Dolar Kuru ile Seçili BIST Şehir Endeksleri Arasında Getiri ve Volatilite Yayılımı: Çok Değişkenli VAR-EGARCH Uygulaması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (49), 441-466.
• Sezgin, A., Aytekin, S., & Sakarya, Ş. (2024). Finansal Performansın Ölçülmesinde Piotroski F-Skoru Bileşenleri ve ÇKKV Yöntemlerinin Bağlantısı: MEREC Tabanlı MARCOS Uygulaması. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 9(2), 367-395.
• Tütüncü, L., & Uysal, Z. (2018). Testing a Simple Financial Alternative to TOPSIS for Financial Performance Measurement. Journal of Accounting & Finance/Muhasebe ve Finansman Dergisi, (78). www.kap.gov.tr, Erişim Tarihi: 09.09.2024 www.kocaeli.gov.tr, Erişim Tarihi: 09.09.2024 Yapraklı, S., Bozma, G., & Akdağ, M. (2018). BIST Şehir Endekslerinde Oynaklığın Ölçülmesi: Alternatif Ekonometrik Modellerin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, (639), 667-686. Yıldırım, M., Altan, İ. M., & Gemici, R. (2018). Kurumsal Yönetim ile Finansal Performans Arasındaki İlişkinin Entropi Ağırlıklandırmalı TOPSIS Yöntemi ile Değerlendirilmesi: BIST’te İşlem Gören Gıda ve İçecek Şirketlerinde Bir Araştırma. Journal of Accounting and Taxation Studies, 11(2), 130-152.