Abdurrahmân el-Muallimî’nin Hayatı ve Ricâl İlmine Katkıları

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 53 - 75, 30.05.2022

Mehmet Emin Tülü

Öz

Hicrî 2. Asrın başında hadis rivâyetinin kısmen sistemleşmesiyle hadis meclisleri çoğalmış ve hadisler, râviler aracılığıyla bir sonraki nesillere aktarılmıştır. Hadislerin sahihini sakiminden ayırmayı
kendilerine görev edinen hadis âlimleri, râvilerin durumlarını araştırmak için büyük gayret sarf etmişler ve hadis râvilerinin durumlarını beyan eden eserler kaleme alarak ricâl ilminin temelini
atmışlardır. Ricâl ilmi hadis ilminde rivayetlerin değerlendirilmesinde önemli bir yer teşkil etmiş ve ortaya konulduğu günden itibaren muhaddislerin müstağni kalamayacağı bir alan olmuştur. Son
dönemlerde ise ricâl ilmine dair yapılan çalışmalarda ilk dönemlerenazaran bir gerileme olmuşsa da bu alana büyük katkılar sunan âlimlerde var olmuştur. Ricâl çalışmalarıyla ilgilenen bir âlim de Abdurrahmân el-Muallimî’dir (öl.1386/1966). O, hem cerh-taʻdîl alanında telif ettiği eserleriyle hem de tahkikini gerçekleştirdiği ricâl kitaplarıyla çağdaş dönemde bu alana ciddi katkılar sunan hadis âlimlerinden birisi olmuştur. Bu makalede ricâl ilmine dair tetkiklerde bulunan Abdurrahman el-Muallimî tanıtılmış ve bu alana dair yapmış olduğu çalışmalardan hareketle modern dönemde ricâl ilmine sunmuş olduğu katkıları incelenmiştir. Yapılan tetkikler sonucunda, rical çalışmalarının bu dönemde de hem tahkik çalışmalarla hem de müstakileserler yazmak suretiyle devam edebileceği ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Hadis, Râvi, Ricâl İlmi, Cerh-taʻdîl, Muallimî

Kaynakça

• Buhârî, Muhammed b. İsmâil. et-Târîhu’l-kebîr. 9 cilt. thk. Abdurrahman b. Yahya el- Muallimî. Haydarâbâd ed-Deken: Dâiratu’l-Meârifi’l-Osmâniyye, ts..
• Ebu Enes İbrahim b. Sa’d. Mevsuatu’l-Muallimî el-Yemanî ve eseruhu fi ‘ilmi’l-hadis. 4 Cilt. Riyad: Daru Taybe, 1431/2010.
• Neccâr, Ebû Usâme İslâm b. Mahmud b. Muhammed. Bulûğu’l-emânî min kelâmi’l-Muallimî el-Yemânî - fevâid ve kavâid fi’l-cerh ve’t-ta’dîl ve ulûmi’l-hadîs. b.y.:Advâu’s-selef, ts..
• Muallimî, Abdurrahman b. Yahya. Âsâru’ş-şeyh el-Allame Abdurrahman b. Yahya el-Muallimî. thk. Ali b. Muhammed el-İmran, Muhammed el-Ecmel el-Islâhî. 27 Cilt. Mekke: Dâru Âlemi’l-Fevaid, 1434/2013.
• Muallimî, Abdurrahman b. Yahya. “Kitâbu’l-vuhdan”. Âsâru’ş-şeyh el-Allame Abdurrahman b. Yahya el-Muallimî. thk. Ali b. Muhammed el-İmran, Muhammed el-Ecmel el-Islâhî. 13/3-265. 27 Cilt. Mekke: Dâru Âlemu’l-Fevaid, 1434/2013.
• Muallimî, Abdurrahman b. Yahya. “Terâcimun müntehabe mine’t-Tehzîbî ve’l-Mîzân”. Âsâru’ş-şeyh el-Allame Abdurrahman b. Yahya el-Muallimî. thk. Ali b. Muhammed el-İmran, Muhammed el-Ecmel el-Islâhî. 14/3-226. 27 Cilt. Mekke: Dâru Âlemi’l-Fevaid, 1434/2013.
• Muallimî, Abdurrahman b. Yahya. “Risâletun fi’l-cerh ve’t-taʻdîl”. Âsâru’ş-şeyh el-Allame Abdurrahman b. Yahya el-Muallimî. thk. Ali b. Muhammed el-İmran, Muhammed el-Ecmel el-Islâhî. 15/63-89. 27 Cilt. Mekke: Dâru Âlemi’l-Fevaid, 1434/2013.
• Muallimî, Abdurrahman b. Yahya. “el-Hâce ilâ maʻrifeti ilmi’l-cerh ve’t-taʻdîl”. Âsâru’ş-şeyh el-Allame Abdurrahman b. Yahya el-Muallimî. thk. Ali b. Muhammed el-İmran, Muhammed el-Ecmel el-Islâhî. 15/97-104. 27 Cilt. Mekke: Dâru Âlemi’l-Fevaid, 1434/2013.
• Muallimî, Abdurrahman b. Yahya. “Muhâdaratu ilmu’r-ricâl ve ehemmiyetuhu”. Âsâru’ş-şeyh el-Allame Abdurrahman b. Yahya el-Muallimî. thk. Ali b. Muhammed el-İmran, Muhammed el-Ecmel el-Islâhî. 15/215-258. 27 Cilt. Mekke: Dâru Âlemi’l-Fevaid, 1434/2013.
• Muallimî, Abdurrahman b. Yahya. “Mulahhasu Tabâkati’l-müdellisîn”. Âsâru’ş-şeyh el-Allame Abdurrahman b. Yahya el-Muallimî. thk. Ali b. Muhammed el-İmran, Muhammed el-Ecmel el-Islâhî. 15/259-283. 27 Cilt. Mekke: Dâru Âlemi’l-Fevaid, 1434/2003.
• Muallimî, Abdurrahman b. Yahya. “el-İkmâl fî refʻi’l-irtiyâb ani’l-mu’telif ve’l-muhtelif mine’l-esmâ ve’l-künâ”. Âsâru’ş-şeyh el-Allame Abdurrahman b. Yahya el-Muallimî. thk. Ali b. Muhammed el-İmran, Muhammed el-Ecmel el-Islâhî 25/3-69. 27 Cilt. Mekke: Dâru Âlemi’l-Fevaid, 1434/2013.
• Muallimî, Abdurrahman b. Yahya. “Mukaddimetu Kitâbi’l-ensâb”. Âsâru’ş-şeyh el-Allame Abdurrahman b. Yahya el-Muallimî. thk. Ali b. Muhammed el-İmran, Muhammed el-Ecmel el-Islâhî 25/69-108. 27 Cilt. Mekke: Dâru Âlemi’l-Fevaid, 1434/2013.
• Muallimî, Abdurrahman b. Yahya. “Mukaddimetu el-Cerh ve Taʻdîl”. Âsâru’ş-şeyh el-Allame Abdurrahman b. Yahya el-Muallimî. thk. Ali b. Muhammed el-İmran, Muhammed el-Ecmel el-Islâhî. 25/109-138. 27 Cilt. Mekke: Dâru Âlemi’l-Fevaid, 1434/2013.
• Muallimî, Abdurrahman b. Yahya. “Mukaddimetu Târihu Cürcân”. Âsâru’ş-şeyh el-Allame Abdurrahman b. Yahya el-Muallimî. thk. Ali b. Muhammed el-İmran, Muhammed el-Ecmel el-Islâhî. 25/141-175. 27 Cilt. Mekke: Dâru Âlemi’l-Fevaid, 1434/2013.
• Muallimî, Abdurrahman b. Yahya. “Mukaddimetu Muvaddahu Evhâmi’l-cemʻ ve’t-tefrîk”. Âsâru’ş-şeyh el-Allame Abdurrahman b. Yahya el-Muallimî. thk. Ali b. Muhammed el-İmran, Muhammed el-Ecmel el-Islâhî. 25/175-188. 27 Cilt. Mekke: Dâru Âlemi’l-Fevaid, 1434/2013.
• Muallimî, Abdurrahman b. Yahya. “Beyânu hatai Muhammed b. İsmail el-Buhârî fî Târîhihî”. Âsâru’ş-şeyh el-Allame Abdurrahman b. Yahya el-Muallimî. thk. Ali b. Muhammed el-İmran, Muhammed el-Ecmel el-Islâhî. 25/193-200. 27 Cilt. Mekke: Dâru Âlemi’l-Fevaid, 1434/2013.
• Muallimî, Abdurrahman b. Yahya. el-Envâru’l-kâşife fi kitâbi advâ ale’s-sünne fi’z-zeleli ve’t-tadlîli ve’l-mücâzefe. Beyrut: Alemu’l-Kütüb, ts..
• Muallimî, Abdurrahman b. Yahya.. el-İstisbar fî nakdi’l-ahbâr. thk. Seyyid Muhammed eş-Şınkîtî. Riyad: Daru Atlas, 1417.
• es-Semârî, Mansur b. Abdilaziz, eş-Şeyh Abdurrahmân el-Muallimî ve cuhûduhu fi’s-sünneti ve ricâlihâ. el-Huber: Dâru İbn Affân, 1418.
• Tunç, Mazhar. “Bir Cerh ve Ta’dil Âlimi Olarak Abdurrahman El-Muallimî ve Hadisçiliği”. Türk ve İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi = The Journal of Turk & Islam World Social Studies 4/14 (2017), 262-275.
• Özel, Ahmet. “Muallimî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. Erişim 10 Aralık 2021. https://islamansiklopedisi.org.tr/Muallimî