Beled Sûresi’nin Belagat Açısından Değerlendirilmesi

Yıl 2022, Cilt: 3 Sayı: 1, 10 - 28, 30.05.2022

Ahmet Akbaş Muhammed Arslan

Öz

Kur’ân-ı Kerim, mu‘ciz bir kelam olması açısından edebiyat ve Belagatın zirvesinde niteliklere sahiptir. Onun her bir sûre ve ayeti, birçok edebi inceliği ve Belagat örneklerini içerisinde barındırmaktadır. Bu makale de Kur’ân-ı Kerim’in Mekke döneminde indirilmiş sûrelerinden biri olan Beled Sûresi’ni edebi yönden incelemeyi, sûredeki edebi unsurları tespit ve tahlil etmeyi amaçlamaktadır. Makalenin giriş bölümünde Belagat ilmi üzerinde kısa ve öz bir şekilde durulmuş, genel bazı malumatlara yer verilmiştir. Akabinde Beled Sûresi’nin muhtevası hakkında genel bir bilgi verilmiştir. Daha sonra ise sûrede bulunan edebi unsurlar ve Belagat kaideleri, muayyen bazı tefsir kaynaklarından araştırılarak tespit ve tahlil edilmeye çalışılmıştır. Tespit edilen Belagat kaideleri hakkında öncelikle kısa bilgi verilmiş, akabinde ise bu kaidelerin sûredeki yansımaları tahlil edilmiştir. Bu çalışmada Belagat ilmine dair bazı kaynakların yanında özellikle edebi ve nahvi yönü ağır basan tefsir kaynaklarına müracaat edilmiştir. Bunun neticesinde sûrede altı tane Belagat sanatının öne çıktığı tespit edilmiştir. Bunlar, cinas, mukabele, fasl, istiare, istifham sanatlarıdır. Bu edebi sanatlar, ayetlere farklı anlam ve incelikler kazandırmakta ve Kur’ân’ın edebi yönünü gözler önüne sermektedir.

Anahtar Kelimeler

Arap Dili, Belagat, Beled Sûresi, Edebi Sanatlar, İ‘câzü’l-Kur’ân

Kaynakça

• Akdemir, Hikmet, Belağat, İstanbul: Nizamiye akademi yayınları, 1. Basım, 2016.
• Bulut, Ali, Belağat-i Müyessera, İstanbul: İFAV Yayınları, 3. Basım, 2016.
• İbn Âşur, Muhammed Tâhir. et-Taḥrîr ve’t-tenvîr. Tunus: Dâru’t-Tunusiyye, 1. Basım, 1984.
• Kılıç, Hulusi. “Belağat”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 1992.
• Kılıç, Hulusi, “Cinas”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, İstanbul: TDV Yayınları, 1993.
• Râzî, Fahruddin. et-Tefsîru’l-kebîr. Beyrut: Dârü İhyâi’t-Turâsi’l-Arabî, 3. Basım, 1999.
• Sâbunî, Muhammed Ali. Safvetu’t-tefâsîr. Kahire: Darü’s-Sâbûnî, 1. Basım, 1997.
• Tülücü, Süleyman. “Muallakat”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Yavuz, Yusuf Şevki. “İ’câzü’l-Kur’ân”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. İstanbul: TDV Yayınları, 2006.
• Zuhaylî, Vehbe. et-Tefsîru’l-munîr. Dımaşk: Daru’l-Fikri’l-Muâsır, 1. Basım, 1991.