Kentsel Mekan ve Belleğin Sürekliliğinde Kiliselerin Rolü, İstanbul, Yeşilköy

Yıl 2024, Cilt: 06 Sayı: 01, 62 - 77, 23.09.2024

Yaşar Dilek Erbey , Yasemin Bozkurt

https://doi.org/10.5281/zenodo.13828824

Öz

Kentte yaşayanların hafızası, mekânın hafızası ile bir bütündür ve bu hafıza, mekânın kültürel değerleri gibi korunmaya değerdir. Bellek, bireyin geçmişini ve varoluşunu algılamasını ve sürdürmesini sağlar. Mekânla ilişkilendirildiğinde ise anlam kazanır. Bu çalışmada kolektif ve kültürel belleğin nasıl işlediği ve tarihi kent mekânının sürekliliği ile bellek arasındaki ilişkinin varlığı Yeşilköy Köyiçi’nde bulunan kiliseler üzerinden tartışılmaktadır.
Azınlık grupların inanç mekânları, belleğin ve mekânın sürdürülebilirliğini sağlar. Kiliseler ve toplanma alanları, bellek mekânlarını oluşturur ve bu mekânlar kuşaktan kuşağa aktarım yapmaları ile anılarla kültürel belleği tanımlarlar. Yeşilköy’deki kiliseler, azınlıkların önemli günlerinde bir araya geldikleri bir buluşma mekânıdır. Rumlara, Ermenilere ve Levantenlere ait 3 kiliseye ek olarak Süryani Cemaati’nin burada yeni bir kilise inşa etmiş olması da mekânın ruhunun (genius loci) belirleyici rolü üzerinden bellek tartışmalarını güçlendirmiştir.
Tüm bu incelemelerden yola çıkılarak çalışmanın sonucunda, özgün niteliklerini sürdüren Yeşilköy semtinin, mekânsal, kolektif ve kültürel belleğini oluşturan bileşenlerinin sürekliliğinin sağlanmasına yönelik bir tartışma ve öneriler oluşturulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Kolektif Bellek, Kültürel Bellek, Kültürel Süreklilik, Mekansal Süreklilik, Yeşilköy-İstanbul

Etik Beyan

Etik kurul onayı gerekmemektedir

The Role of Churches in the Continuity of Urban Space and Memory: The Case of İstanbul - Yeşilköy

Öz

The memory of city dwellers is incorporated into the memory of places and is worth preserving, just like the cultural values of a place. Memory enables the individual to perceive and sustain their past and existence of the person perceiving and gains meaning when it is associated with space. Religious minorities’ places of faith in Istanbul, Turkey, ensure the sustainability of memory and space. Churches and gathering spaces constitute places of memory and define cultural memory with memories as they transfer these memories from generation to generation. The churches in Yeşilköy, Istanbul are meeting places where minorities come together on important occasions. Newly constructed church has strengthened the debates on memory over the determining role of the spirit of a place. This study discusses and makes recommendations for ensuring the continuity of the components creating the spatial, collective, and cultural memory of the Yeşilköy neighborhood to maintain its originality.

Anahtar Kelimeler

Collective Memory, Cultural Memory, Cultural Continuity, Spatian Continuity, Yeşiköy-İstanbul

Kaynakça

• Assmann, J. (2015). Kültürel Bellek: Eski Yüksek Kültürlerde Yazı, Hatırlama ve Politik Kimlik. Ayrıntı Yayınları.
• Bilgin, N. (2013). Tarih ve Kolektif Bellek. Bağlam Yayıncılık.
• Boyer, P., & Wertsch, J. V. (2015). Zihinde ve Kültürde Bellek (Y. Asçı Dolar, Çev.). Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Connerton, P. (2014). Toplumlar Nasıl Anımsar? Ayrıntı Yayınları.
• Dabagyan, L. P. (2006). Zaman Tünelinde Şehr-i İstanbul’un Seyir Defteri. Karadağ Yayınları.
• Durna, N. (2015). Avanos’ta Bellek ve Günlük Hayatın İzinde Modernleşme ve Mekânın Dönüşümü [Unpublished PhD Dissertation]. Gazi University, Ankara.
• Dünden Bugüne İstanbul Ansiklopedisi (1994). Tarih Vakfı Yayınları. 511a, 512a.
• Erbey, D. (2017). Changing Cities and Changing Memories: The Case of Taksim Square. International Journal of Culture and History, 3(4), 203-212.
• Erman, T., & Günde, S. (2017). Bir Varmış, Bir Yokmuş; Toplumsal Bellek, Mekân ve Kimlik Üzerine Araştırmalar. Koç Üniversitesi Yayınları.
• Halbwachs, M. (2018). Kolektif Bellek. Pinhan Yayınları.
• Halbwachs, M. (2019). Hafızanın Toplumsal Çerçeveleri. Heretik Yayınları.
• Kurtarır, E. (2012). Bir Planlama Sorunsalı Olarak Kültür ve Kent [Unpublished PhD Dissertation]. Yıldız Technical University, İstanbul.
• Lefebvre, H. (2019). Mekânın Üretimi. Sel Yayıncılık.
• Nora, P. (1994). Hafıza Mekânları. Dost Kitabevi Yayınları.
• SALT, Tabanlıoğlu Arşivi (2024) https://archives.saltresearch.org/handle/123456789/214714
• Sancar, M. (2016). Geçmişle Hesaplaşma, Unutma Kültüründen Hatırlama Kültürüne. İletişim Yayınları.
• Tuğlacı, P. (1993). Dadyan Ailesinin Osmanlı Toplum, Ekonomi ve Siyaset Hayatındaki Rolü. Pars Yayın.
• Tuna, T. (2006). Yeşilköy Ayastefanos-Deniz Fenerinin Işığında. Karakter Color A.Ş.