Kentsel Çevrede Yaşam Kalitesi Analizi: Gaziantep Şehri Örneği

Yıl 2024, Cilt: 06 Sayı: 02, 88 - 102, 14.02.2025

Ezgi Şahin

Öz

Bu çalışma, planlı ve plansız kentsel gelişimin ikilemini bünyesinde barındıran bir şehir olan Gaziantep'e odaklanarak kentsel çevresinin kalitesini değerlendirmiş ve müdahaleye en acil ihtiyaç duyan bölgeleri belirlemiştir. Bu araştırmanın temel amacı, Gaziantep'te kentsel yaşamın en düşük kalitesini gösteren alanları belirlemek ve kentsel planlama ve arazi kullanım stratejileri için uygulanabilir içgörüler sağlamaktır. Bunu yaparak, çalışma mevcut kentsel zorluklar ile sürdürülebilir ve eşitlikçi kalkınma potansiyeli arasındaki boşluğu kapatmayı amaçlamaktadır. Araştırma, hem öznel hem de nesnel yaklaşımları birleştiren bütünsel bir metodoloji kullanmaktadır. Öznel değerlendirmeler, sakinlerin algılarını, memnuniyetlerini ve yaşanmış deneyimlerini ölçerken, nesnel değerlendirmeler nüfus yoğunluğu, kamu hizmetlerine erişilebilirlik, konut koşulları, yeşil alanlar ve ekonomik ölçütler gibi ampirik göstergelere dayanmaktadır. Bu yaklaşımları birleştirmek, kentsel yaşam kalitesinin dinamikleri hakkında nüanslı bir bakış açısı sunmaktadır. Bu araştırma, analiz ve müdahale için tekrarlanabilir bir çerçeve sunarak kentsel yaşam kalitesine ilişkin daha geniş söyleme katkıda bulunmaktadır. Bulguların, hem acil hem de uzun vadeli kentsel zorlukları ele alan stratejiler oluşturmada politika yapıcılara, şehir plancılarına ve yerel yönetimlere rehberlik etmesi bekleniyor. Bu çalışma, adil kalkınma ve sürdürülebilir uygulamalara öncelik vererek, Gaziantep'in kentsel dokusunun tüm sakinleri için daha yüksek bir yaşam kalitesini desteklediği bir geleceği savunmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kentsel Yaşam Kalitesi, Kentleşme, Coğrafi Bilgi Sistemleri, Kentsel Büyüme, Kent Planlaması

Quality Of Life In Urban Environment Analysis: Example of City Gaziantep

Öz

This study zeroes in on Gaziantep, a city embodying the dichotomy of planned and unplanned urban development, to assess the quality of its urban environment and identify regions with the most pressing need for intervention.
The primary objective of this research is to determine the areas within Gaziantep that exhibit the lowest quality of urban life and to provide actionable insights for urban planning and land use strategies. By doing so, the study aims to bridge the gap between current urban challenges and the potential for sustainable and equitable development. The research utilizes a holistic methodology that integrates both subjective and objective approaches. Subjective assessments gauge residents' perceptions, satisfaction, and lived experiences, while objective evaluations rely on empirical indicators such as population density, accessibility to public services, housing conditions, green spaces, and economic metrics. Combining these approaches offers a nuanced perspective on the dynamics of urban life quality.
This research contributes to the broader discourse on urban quality of life by offering a replicable framework for analysis and intervention. The findings are expected to guide policymakers, urban planners, and local governments in crafting strategies that address both immediate and long-term urban challenges. By prioritizing equitable development and sustainable practices, this study advocates for a future where Gaziantep's urban fabric supports a higher quality of life for all its residents.

Anahtar Kelimeler

Urban Quality of Life, Urbanization, Geographical Information Systems, Urban Growth, Urban Planning

Kaynakça

• Afsari, R., Nickraveh, F., & Hosseinpour, H. (2023). Spatial evaluation of the quality of urban life The case study of the district 2 of Tehran. Geographical Urban Planning Research (GUPR), 11(3), 213-237.
• Ayik, U, Enterili, Z. (2020). Değişen Kent Politikaları ve Kentsel Dönüşüm: Gaziantep Nuripazarbaşı Mahallesi Örneği. lnternational Journal of Geography and Geography Education , 41, 221-244 . hhtps://doi.org/ 10.32003/igge.649700
• Belge, Z. S. (2020). Mobility and the role of pedestrian in making public space: Mersin coastal park. Unpublished PhD Thesis, Middle East Technical University, Ankara.
• Das, D. (2008). Urban quality of life: A case study of Guwahati. Social Indicators Research, 88(2), 297-310.
• Elariane, S. A. (2012). Neighborhood urban quality of life: Guidelines for urban planning and development of new assessment tool.
• Ersoy, M., 2009, Kentsel Planlamada Arazi Kullanım Standartları, TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını, Ankara.
• Geray, C. (1998). Kentsel yaşam kalitesi ve belediyeler. Türk İdare Dergisi, 70(421), 323-346.
• Helburn, N. (1982). Geography and the quality of life. Annals of the Association of American Geographers, 72(4), 445-456.
• Koyuncu, A. (2018). Gaziantep'te kentleşme kentsel nüfusun dağılımı ve davranışsal coğrafya açısından başlıca sorunlar. Unpublished Master's thesis, Balıkesir University, Balıkesir.
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2015). Eğitim yapıları asgari tasarım standartları kılavuzu. https://iegm.meb.gov.tr/www/egitimyapilari-asgari-tasarim-standartlari-kilavuzu-2015/icerik/298
• T.C. Kalkınma Bakanlığı. (2013). İllerin Ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (SEGE-2011), Bölgesel Gelişme Ve Yapısal Uyum Genel Müdürlüğü.
• T.C. Sanayi Ve Teknoloji Bakanlığı. (2019a). İllerin Ve Bölgelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması SEGE-2017, Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü Yayını Sayı: 3, Araştırma Raporu Sayı: 3, Aralık 2019.
• T.C. Sanayi Ve Teknoloji Bakanlığı. (2019b). İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması SEGE-2017, Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü Yayını Sayı: 2, Araştırma Raporu Sayı: 2, Aralık 2019.
• T.C. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı (2022). İlçelerin Sosyo-Ekonomik Gelişmişlik Sıralaması Araştırması (SEGE-2022), Kalkınma Ajansları Genel Müdürlüğü Yayını Sayı: 35, Ankara.
• Pacione, M. (1982). The use of objective and subjective measures of life quality in human geography. Progress in Human Geography, 6(4), 495-514.
• Rahman, A., Agarwal, S., & Sarkar, A. (2007). Assessing urbanization and quality of urban environment using remote sensing and GIS in east Delhi. Epidemiology, 18(5), S80-S81.
• Rahman, A., Kumar, Y., Fazal, S., & Bhaskaran, S. (2011). Urbanization and quality of urban environment using remote sensing and GIS techniques in East Delhi-India. Journal of Geographic Information System, 3(01), 62.
• Rogerson, R. J. (1999). Quality of life and city competitiveness. Urban studies, 36(5-6), 969-985.
• Sarrafi, M., & Mohammadi, A. (2018). An evaluation of urban environment quality: A case study of Borazjan city neighborhoods. Urban Planning Knowledge, 1(1), 37-53.
• Sarı, V. İ., & Kındap, A. (2018). Türkiye’de kentsel yaşam kalitesi göstergelerinin analizi. Sayıştay Dergisi, 108, 39-72.
• Şahin, M. A. (2016). Kentsel dönüşüm uygulamalarının planlama bütünlüğüne etkileri: Gaziantep Şahinbey ve Şehitkâmİl ilçeleri örneği. Unpublished PhD Thesis, Bahçeşehir University, İstanbul.
• Şehir Plancıları Odası. (2009). Farklı nüfus gruplarında asgari, sosyal ve teknik altyapı alanlarına ilişkin standartlar ve asgari alan büyüklükleri tablosu. https://www.spo.org.tr/resimler/ekler/4abcdea88be35a5_ek.pdf
• Şengül T.H. (2001) Kentsel çelişki ve siyaset: kapitalist kentleşme süreçleri üzerine yazılar. İstanbul. Demokrasi Kitaplığı.
• Ülengin, B., Ülengin, F., & Güvenç, Ü. (2001). A multidimensional approach to urban quality of life: The case of Istanbul. European Journal of Operational Research, 130(2), 361-374.
• Endeksa (https://www.endeksa.com/tr/)
• Gaziulaş (https://gaziulas.com.tr/)
• General Directorate of Land Registry and Cadastre (https://www.tkgm.gov.tr/)
• Information Systems of Regulations (https://www.mevzuat.gov.tr/)
• Ministry of Education (https://www.meb.gov.tr/)
• Ministry of Health (https://www.saglik.gov.tr/ oecd.org)
• Municipality of Gaziantep (https://www.gaziantep.bel.tr/)
• Municipality of Şahinbey (https://www.sahinbey.bel.tr/)
• Municipality of Şehitkamil (https://www.sehitkamil.bel.tr/)
• Open Street Map (https://www.openstreetmap.org)
• OECD (https://www.oecd.org/)
• TUIK (https://www.tuik.gov.tr/)
• Turkish Revenue Administration (https://www.gib.gov.tr/)