THE EFFECT OF DIGITAL ECONOMY IN THE INFORMAL ECONOMY: AN ASSESSMENT SPECIFIC TO TURKEY'S DEVELOPMENT PLANS

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 1 - 24, 30.12.2021

Derya Yayman , Dilek Gümüş Demir

Öz

Change is an inevitable phenomenon for societies. While agricultural communities were at the forefront in primitive societies, we are faced with a digitalized society in today's information society. The most important factor that brings the information society to the fore is the rapid spread of information from the top to the bottom of the society. With the digitalized society, market areas, the nature of economic relations and, as a result, the existing legal regulations in the economy are forced to change. While the share of traditional trade in global trade has gradually decreased over the last three decades, the share of the digital economy continues to increase. Since its inception, it has been observed that while the digital economy's own revenue share has increased against traditional trade, it has brought along some problems arising from the lack of a precise definition. One of the most fundamental problems in international dimensions is the informal economy. Discussions continue on the fight against the informal economy on a global scale, and many countries are planning and implementing plans to use the digital economic space more through digital platforms in the fight against the informal economy. Through digital platforms, users and businesses have the opportunity to access data to the desired extent.In addition to giving clues about the consumption taste and preference trends of consumers, these data are used by businesses to increase data production and to reach higher levels of product variety and quality.With the data obtained in the digital economy process, the transition to the formal economy is ensured. As the acquisition of data on sellers and consumers facilitates the transition to the formal economy, the audit mechanism of tax administrations can operate more comfortably and effectively. Countries plan their future with the development plans they implement for a certain period of time. Turkey is a country that plans its future with its five-year development plans. In this respect, the evaluation of the objectives and implementation results in Turkey's development plans will enable to reveal the deficiencies in preventing informality and to shape appropriate solution mechanisms.

Anahtar Kelimeler

ınformal economy, digital economy, development plans

KAYIT DIŞI EKONOMİDE DİJİTAL EKONOMİNİN ETKİSİ: TÜRKİYE’NİN KALKINMA PLANLARI ÖZELİNDE BİR DEĞERLENDİRME: TÜRKİYE’NİN KALKINMA PLANLARI ÖZELİNDE BİR DEĞERLENDİRME

Öz

Değişim, toplumlar için kaçınılmaz bir olgudur. İlkel toplumlarda tarım toplulukları ön plandayken, günümüz bilgi toplumunda, dijitalleşen toplumla karşı karşıyayız. Bilgi toplumunu ön plana çıkaran en önemli unsur, toplumun en üst kesiminden en alt kesimine doğru bilginin çok hızlı bir şekilde yayılmasıdır. Dijitalleşen toplumla birlikte pazar alanları, ekonomik ilişkilerin doğası ve neticede ekonomide mevcut yasal düzenlemeler değişime zorlanmaktadır. Küresel ticarette geleneksel ticaretin payı son otuz yıldır kademeli olarak azalırken, dijital ekonominin payı artmaya devam etmektedir. Başlangıcından bu yana dijital ekonominin geleneksel ticaret karşısında kendi gelir payı artarken, kesin bir tanımlama yapılamamasından kaynaklanan birtakım problemleri beraberinde getirdiği gözlemlenmiştir. Uluslararası boyutlarda en temel problemlerden birisi de kayıt dışı ekonomidir. Küresel ölçekte kayıt dışı ekonomi ile mücadele hususunda tartışmalar devam etmekte, birçok ülke, kayıt dışı ekonomi ile mücadelede dijital platformlar vasıtasıyla dijital ekonomik alanı daha fazla kullanmaya yönelik planlama ve uygulamalarda bulunmaktadır. Dijital platformlar aracılığıyla kullanıcılar ve işletmeler istenilen ölçüde verilere ulaşma imkânına sahip olabilmektedirler. Elde edilen bu veriler tüketicilerin tüketim zevk ve tercih eğilimleri hakkında ipucu vermesinin yanı sıra bu veriler işletmelerce veri üretimini arttırmak, ürün çeşitliliği ve kalitesini daha yüksek seviyelere ulaştırabilmek için kullanılmaktadır. Dijital ekonomi sürecinde elde edilen verilerle kayıtlı ekonomiye geçiş sağlanmaktadır. Satıcılar ve tüketicilere ilişkin verilerin elde edilmesi kayıtlı ekonomiye geçişi kolaylaştırdığından vergi idarelerinin denetim mekanizması daha rahat ve etkin bir şekilde işleyebilmektedir. Ülkeler geleceklerini belirli sürelerle uyguladıkları kalkınma planlarıyla planlarlar. Türkiye beşer yıllık kalkınma planlarıyla geleceğini planlayan bir ülkedir. Bu açıdan Türkiye’nin kalkınma planlarında yer alan hedefler ve uygulama sonuçlarının değerlendirilmesi, kayıt dışılığı önlemede aksayan yanların ortaya konulmasını ve buna uygun çözüm mekanizmalarının şekillenmesini sağlayacaktır.

Anahtar Kelimeler

kayıt dışı ekonomi, dijital ekonomi, kalkınma planları

Kaynakça

• Altuğ, O. (2003). Kayıt Dışı Ekonomi ve Türkiye’de Yeni Para Birimine Geçiş (YTL), http://dosya.toprakisveren.org.tr/makale/2003-60-osmanaltug.pdf (08.08.2019). Ben Kelmanson, B., Kirabaeva, K. ve Medina, L. (2021). Europe’s Shadow Economies: Estimating Size and Outlining Policy Options, https://www.ımf.org.
• Bruton, G., Tihanyi, L. ve Ireland, D. (2012). Research on Entrepreneurship in the Informal Economy: Framing a Research Agenda, Journal of Business Venturing, 28 (2013) 598–614.
• Budak, T. (2018). Dijital Ekonominin Vergilendirilmesi, Onikilevha Yayınları, İstanbul.
• Bukht, R. ve Heeks, R. (2017). Defining, Conceptualising and Measuring the Digital Economy Development Informatics, Working Paper Series Paper No: 68.
• European Commission. (2021) Digital Economy and Society Index (DESI) 2021, Thematic Chapters: 64.
• Gupta, S., Keen, M., Shah, A. ve Verdier, G. (2017). Digital Revolutions in Public Finance, International Monetary Funds.
• Güler, H. ve Toparlak, E. (2018). Türkiye’de Kayıtdışı Ekonominin Ölçümü ve Avrupa Birliği Ülkeleriyle Karşılaştırılması, Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(1): 209-220.
• Gümüş, D. (2019). Dijital Ekonominin Kayıt Dışı Ekonomi Açısından Etkinliği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Kevin, B., Dave, C., William, J., Jessica R. N. ve Robert, O. (2018). Defining And Measuring The Digital Economy, Bureau of Economic Analysis Working Paper.
• Korudil, C. (2018). Kayıt Dışı Ekonomi ve Türkiye’de Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri, Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Loranger, A., Sinclair, A. ve Tebrake, J. (2018). Measuring The Economy in an Increasingly Digitalized World: Are Statistic up to the Task, https://www.cigionline.org/articles/measuring-economy-increasingly-digitalizedworld/
• Mantar, S. (2004). Yeni Ekonomik Düzende E-Devlet ve Dijital Para: Dijital Para ile Yeni Bir Harcama ve Vergilendirme Önerisi, Yüksek Lisans Tezi. Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Muminov, N., Olimjanova, S., Salimov, ve A. Kim, T. (2020). Digitalization As An Important Factor Of Legalization Of The Shadow Economy, Internatıonal Journal On Economıcs, Fınance And Sustaınable Development, 16-19.
• OECD. (2018). G20 Policy Guide on Digitisation and Informality, https://www.oecd.org/g20/G20-Policy-Guide-Digitisation-and-Informality.pdf (08.12.2021).
• Palme, S. (2020). Lifelong Learning in the Informal Economy A Literature Review, Switzerland the International Labour Office, https://www.ilo.org/skills/areas/skills-policies-and-systems/WCMS_741169/lang--en/index.htm (08.08.2020).
• Raj, K. ve Aithal, P. S. (2018). Digitization of India - Impact on the BOP Sector, International Journal of Management, Technology and Social Sciences (IJMTS), 3(1), 59-74, https://papers.ssrn.com › sol3 › papers (20.04.2018).
• Romero, G. Q. ve Alexander, F. T. (2021). Measuring the Informal Economy, https://www.elibrary.imf.org/view/journals/007/2020/002/article-A001-en.xml (02.02.2021).
• Schneider, F. (2004). Shadow Economy, https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-0-306-47828-4-24.
• Schneider, F. ve Enste, D. (2002). Hiding in the Shadows, https://www.imf.org/external/pubs/ft/issues/issues30/ (07.12.2021).
• Smelser, N. J. veSwedberg, R. (2005). The Handbook of Economic Sociology, Prınceton Unıversıty Press.
• Teyyare, E. (2018). OECD Ülkelerinde Kayıt Dışı Ekonomi ve Kurumsal Kalite İlişkisi, Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 14 (1): 51-65.
• TUİK (Türkiye İstatistik Kurumu) (2021). Girişimlerde Bilişim Teknolojisi Kullanım Araştırması, https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Survey-on-Information-and-Communication-Technology-(ICT)-Usage-in-Enterprises-2021-37435(14.09.2021).
• TMMOB (2008). Planlamanın Sonu: 9. Kalkınma Planı, https://www.tmmob.org.tr/icerik/planlamanin-sonu-9-kalkinma-plani-tmmob-bildirisi (07.12.2021).
• Ubay, B. ve Ünsal, H. (2021). Taxation of Digital Economy in Turkey in Three Steps. Journal Of Business Innovation and Governance, 4(1): 1 – 11.
• Yayman, D. (2021). Vergi Kaçakçılığı Tespitinde Büyük Veri Analitiği, 4th International Conference on Data Science and Applications (ICONDATA) 2021 ICONDATA’21 sözlü sunum ve yayım, 242-261, 05.06. 2021.
• Zait, A. ve Horodnic, ı. A. (2021). Degree Of Egovernment Development And Level Of Informal Economy – A Nudge From The Covıd-19 Pandemıc? CEE e|Dem and e|Gov Days 2021, 33-44, Doı: 10.24989/ocg.v341.2 , https://ibn.idsi.md/sites/default/files/imag_file/P_33-42.pdf.
• URL 1: Digital Economy and Society Index 2021: Overall Progress in Digital Transition But Need for EU-Wide Effortts, https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_21_5481(12.11.2021).
• URL 2: Digital Economy Report 2021, https://unctad.org/webflyer/digital-economy-report-2021 (29.09.2021).
• URL 3: Eğilmez, M., Kripto Paralar, Bitcoin ve Blockchain, http://www.mahfiegilmez.com /2017/11/ kripto-paralar-bitcoin-ve- blockchain.html (12.12.2021).
• URL 4: TÜBİSAD Announces Turkey's Digitalization Grade. https://www.tubisad.org.tr/en/news/detail/TUBISAD-announces-Turkeys-digitalization-grade/132/2800/0 (07.12.2021)
• URL 5: The Digital Disconnect of Informal Businesses, https://blogs.worldbank.org/developmenttalk/digital-disconnect-informal-businesses (08.12.2021).
• URL 6: Digital Transformation in The Informal Economy, https://www.govet.international/dokumente/pdf/giz2020-0256en-digital-transformation-informal-economy.pdf (08.12.2021).
• URL 7: Türkiye’nin Dijital Dönüşüm Endeksi, https://webrazzi.com/2020/06/09/tubisad-turkiyenin-dijital-donusum-endeksi/(09.06.2020).
• URL 8: https://www.statista.com/statistics/1042743/worldwide-digital-competitiveness-rankings-by-country/
• URL 9: Dünya Dijital Rekabet Gücü Sıralamasında Türkiye, https://sanaluzman.com/blog/on-izleme?contentId=236&category=isverenlere-ipuclari (22.03.2019).