COVİD-19 SALGINI, RUSYA UKRAYNA SAVAŞI VE İSRAİL FİLİSTİN SORUNUNUN SAĞLIK SEKTÖRÜNE FİNANSAL ETKİLERİNİN ANALİZİ: BİST ŞİRKETLERİ ÖRNEĞİ

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 78 - 93, 28.10.2024

Aydın Şenol , Gizem Kaban

Öz

Bu çalışmada tüm dünyayı etkileyen ve birçok alanda aksaklıklara yol açan Covid-19 salgını, Rusya-Ukrayna Savaşı ve Filistin-İsrail çatışmalarının sağlık sektörüne finansal etkilerini analiz etmek amaçlanmıştır. 2020/12 – 2023/12 tarihlerinde gelir tablosu bulunan ve piyasa değeri yüksekten alçağa doğru ilerleyen BİST şirketleri seçilmiş olup amacımız BIST (Borsa İstanbul) ‘de bulunan SELEC, ECILC, TRILC, LKMNH, MPARK, DEVA, SEYKM, RTALB şirketlerinin 2020-2023 yıllarına ait mali tabloları inceleyip sağlık sektörüne gösterdiği etki trend yüzdeleri analiz yöntemi ile ölçülmüştür. Araştırmanın sonucunda Covid-19’un şirketlerin mali tablolarında olumlu etki yarattığı fakat sonrasında Rusya-Ukrayna savaşının lojistik, hammadde, değerli madenler, enerji gibi alanlarda sorun yaşanmasından dolayı olumsuz etkilendiği görülmektedir. İsrail-Filistin sorununu enerji fiyatlarının artmasına, tedarik zincirinin bozulması ve lojistik sorunlarının ortaya çıkması sağlık sektöründe yer alan şirketlerin mali tablolarında negatif etkilere sebep olduğu görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Finansal Analiz, İsrail-Filistin, Sağlık Sektörü, Trend Yüzdeleri

Etik Beyan

Şirketlerin finansal bilgileri BİST İSTANBUL'un https://www.kap.org.tr/tr/ adresinden kamuoyuna açık platformundan elde edilmiştir.

ANALYSIS OF THE FINANCIAL EFFECTS OF THE COVID-19 PANDEMIC, THE RUSSIA-UKRAINE WAR AND THE ISRAEL-PALESTINE PROBLEM ON THE HEALTH SECTOR: THE EXAMPLE OF BIST COMPANIES

Öz

In this study, it is aimed to analyze the financial effects of the Covid-19 epidemic, the Russia-Ukraine War and the Palestine-Israeli conflicts, which affected the whole world and caused disruptions in many areas, on the healthcare sector. BIST companies that have an income statement between 2020/12 - 2023/12 and whose market value moves from high to low have been selected, and our aim is to report the 2020-2023 results of SELEC, ECILC, TRILC, LKMNH, MPARK, DEVA, SEYKM, RTALB companies in BIST (Borsa Istanbul). The financial statements of the years were examined and the impact on the health sector was measured by the trend percentage analysis method. As a result of the research, it is seen that Covid-19 had a positive impact on the financial statements of companies, but the Russia-Ukraine war was negatively affected due to problems in areas such as logistics, raw materials, precious metals and energy. It has been observed that the Israeli-Palestinian conflict caused an increase in energy prices, disruption of the supply chain and the emergence of logistics problems, causing negative effects on the financial statements of companies in the health sector.

Anahtar Kelimeler

Financial Analysis, Israel-Palestine, Health Sector, Trend Percentages

Kaynakça

• Altın, O. (2023). Arap-İsrail anlaşmazlığının AB’nin Akdeniz politikaları üzerindeki etkisi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (50), 20-33.
• Antohi, V. M., Ionescu, R. V., Zlati, M. L., & Mirica, C. (2022). Approaches related to the effects of COVID 19 pandemics on financing of the healthcare system in Romania. Frontiers in Public Health, 10, 940021.
• Bostan, F., & Karadağ, M. (2023). Covid-19 pandemi krizinin türkiye ekonomisi üzerine sektörel etkileri: BIST sektör endeksleri örneği. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 24(2), 497-512.
• Demirel, S. (2024). İsrail-Hamas savaşının Orta Doğu borsalarına etkisinin olay çalışması metodolojisi ile incelenmesi. Business & Management Studies: An International Journal, 12(1), 116-131.
• Doğru, E. (2023). Rusya-Ukrayna savaşının gıda fiyatları ile finansal piyasalar arasındaki bağlantılılık üzerine etkisi. Bingöl Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(2), 63-83.
• Ersoy, H., & Ersoy, S. (2022). Covid-19 pandemisinin sağlık sektörüne etkileri ve yeni trendler. MAS Journal of Applied Sciences, 7(4), 827-837.
• Güneysu, Y. (2022). Rusya-Ukrayna savaşının BIST gıda, içecek endeksi üzerindeki etkisinin incelenmesi. Hitit Sosyal Bilimler Dergisi, 15(2), 361-372.
• Karpuz, E., & Koç, Y. D. (2022). Covıd-19 Pandemisinin finansal piyasalar üzerindeki etkisi: Borsa İstanbul örneği. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmaları Dergisi, 7(14), 77-89.
• Kamu Aydınlatma Platformu, Bist Şirketleri, 30.02.2024 tarihinde https://www.kap.org.tr/tr/bist-sirketler adresinden alındı.
• Kamu Aydınlatma Platformu, Mlp Sağlık Hizmetleri A.Ş. Şirket Finansal Bilgileri, 30.02.2024 tarihinde https://www.kap.org.tr/tr/sirket-finansal-bilgileri/4028e4a1462cc5dd01465c9550782baa adresinden alındı.
• Kamu Aydınlatma Platformu, Eis Eczacıbaşı İlaç Sanayi ve Finansal Yatırımlar Sanayi ve Ticaret A.Ş. Şirket Finansal Bilgileri, 30.02.2024 tarihinde https://www.kap.org.tr/tr/sirket-finansal bilgileri/4028e4a1415f4d99014160034b683108 adresinden alındı.
• Kamu Aydınlatma Platformu, Deva Holding A.Ş. Şirket Finansal Bilgileri, 30.02.2024 tarihinde https://www.kap.org.tr/tr/sirket-finansal-bilgileri/4028e4a140f2ed710141116ab1d60241 adresinden alındı.
• Kamu Aydınlatma Platformu, Turk İlaç ve Serum Sanayi A.Ş. Şirket Finansal Bilgileri, 30.02.2024 tarihinde https://www.kap.org.tr/tr/sirket-finansal-bilgileri/8acae2c575a1b5b601773ec6c0030b66 adresinden alındı.
• Kamu Aydınlatma Platformu, Selçuk Ecza Deposu Ticaret ve Sanayi A.Ş. Şirket Finansal Bilgileri, 30.02.2024 tarihinde https://www.kap.org.tr/tr/sirket-finansal bilgileri/4028e4a2416e697d01416ec00e101dce adresinden alındı.
• Kamu Aydınlatma Platformu, Lokman Hekim Engürüsağ Sağlık Turizm Eğitim Hizmetleri ve İnşaat Taahhüt A.Ş Şirket Finansal Bilgileri, 30.02.2024 tarihinde https://www.kap.org.tr/tr/sirket-finansal bilgileri/4028e4a24158e42401415f1d4417412e adresinden alındı.
• Kamu Aydınlatma Platformu, Seyitler Kimya Sanayi A.Ş. Şirket Finansal Bilgileri, 30.02.2024 tarihinde https://www.kap.org.tr/tr/sirket-finansal-bilgileri/402821824da3aa97014f16c428d14bcf adresinden alındı.
• Kılıç, Y. (2020). Borsa İstanbul’da COVID-19 (koronavirüs) etkisi. JOEEP: Journal of Emerging Economies and Policy, 5(1), 66-77.
• ÖZTÜRK, Ş. (2023). Rusya-Ukrayna savaşı üzerinden uluslararası sisteme dair bir değerlendirme. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (32 (Dicle Üniversitesi'nin 50. Yılına Özel 50 Makale)), 449-462.
• Sancak, S., & Şenol, A. (2023). Covıd-19 ve Rusya-Ukrayna savaşının sağlık sektörüne finansal etkilerinin analizi: Bist şirketleri örneği. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 32(1), 107-120.
• Solmaz, M. (2022). 2002’den Covıd-19 Pandemisine, Rus-Ukrayna savaşına Türkiye ekonomisinde enflasyon. Journal of Social Sciences and Humanities, 6(2), 385-402.
• Şahin, T., Gümüş, H., & Gençoğlu, C. (2021). Analysis of tweets related with physical activity during COVID 19 outbreak. Journal of Basic and Clinical Health Sciences, 5(1), 42-48.
• Şenol, A., Sancak, S., & Akkuş, H. (2023). COVID-19 pandemi sürecinin sağlık işletmelerine sektörel etkilerinin finansal analizi: Türkiye ilaç sektörü örneği. Pamukkale Üniversitesi İşletme Araştırmaları Dergisi, 10(3), 717-734.
• Tekin, A. (2021). Tarihten günümüze epidemiler, pandemiler ve ekonomik sonuçları. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (40), 330-355.
• Yayla, F., & Özer, G. (2022). Covid-19 salgınının BIST100 endeksinde yer alan şirketler üzerine etkisi: Veri zarflama analizi uygulaması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 27(1), 15-29.