Evsel atıksu deşarjı öncesinde ve sonrasında Kehli Deresi’nin su kalitesi değişiminin incelenmesi

Yıl 2007, Cilt: 17 Sayı: 2, 65 - 75, 31.12.2007

Ayhan Ünlü M. Sara Tunç

Öz

Bu çalışmada Keban Baraj Gölü’ne dökülen Kehli Deresi’nin su kalitesinin mesafeyle değişimini incelemek amacıyla su kalitesi parametreleri Nisan ve Haziran 2006 tarihleri arasında analiz edilmiştir. Su örnekleri; Elazığ Kenti Atıksu Arıtma Tesisi çıkış suları Kehli Deresi’ne deşarj edilmeden önce bir noktada ve deşarj edildikten sonra beş farklı noktadan alınmıştır. Tesis çıkış suları deşarj
edilmeden önceki noktada Kimyasal Oksijen İhtiyacı(KOİ), Toplam Kjeldahl Azotu(TKN) ve Toplam Fosfor(TP) değerleri sırasıyla 10-55 mg/L, 0.47-3.36 mg/L ve 1.84-3.18 mg/L arasında değişirken, deşarjdan sonra KOİ, TKN ve TP değerleri sırasıyla 80-420 mg/L, 4.92-41.16 mg/L ve 7.23-23.93 mg/L arasında değişmiştir. Tesis çıkış sularının deşarj edilmeden önceki noktada organik kirlilik açısından Nisan ayında I. sınıf kaliteli su iken Mayıs ayında IV. ve Haziran ayında II. sınıf kaliteli bir su seviyesinde olduğu tespit edilmiştir. Deşarjdan sonra bütün noktalarda her üç ayda da IV. sınıf kaliteli su seviyesinde olduğu görülmüştür. Bakteriyolojik parametreler açısından deşarjdan önce ve deşarjdan sonra bütün noktalarda IV. sınıf kaliteli bir su seviyesi gözlenmiştir. Yaz aylarında derenin debisi çok azaldığından kirleticileri özümleme kapasitesi hemen hemen bulunmamaktadır. Çalışmanın yapıldığı dönemde kentin atıksularının bir kısmının arıtılarak bir kısmının da arıtılmadan dereye verildiği tespit edilmiştir. Bu şekilde büyük miktarda kirlilik yükü Keban Baraj Gölü’ne ulaşmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kehli Deresi, su kalitesi, su kirliliği

Kaynakça

• Abel, P.D., (2002). Water pollution biology, The Northum Water Ecology Centre, Uni. of Sunderland, Sunderland, UK.
• Alkan, U., Taşdemir, Y., Karaer, F. ve Teksoy, A., (1998). Evsel atıksuların mikrobiyolojik kompozisyonu ve halk sağlığına etkileri, Kayseri I. Atıksu Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 22-24 Haziran 1998, 22-28.
• APHA, AWWA, WPCF (1989). Standart methods for examination of water and wastewater, American Public Health Association, USA.
• Bartram, J. ve Balance, R., (1996). Water quality monitoring : A pratical quide to the design and implementation of freshwater quality studies and monitoring programmes, UNEP/WHO, London.
• Chapra, S.C., (1997). Surface water-quality modeling, Mc Graw Hill.
• De-Bashan, L.E. ve Bashan, Y., (2004). Recent advances in removing phosphorus from wastewater and its future use as fertilizer(1997-2003), Water Research, 38, 4222-4246.
• Helmer, R., (1997). Water pollution control: A quide to the use of water quality management principles, London, UK.
• Kalyoncu, H., Barlas, M., Ertan, Ö.O. ve Çavuşoğlu, K., (2005). Aksu Çayı’nın su kalitesi üzerine bir araştırma, Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 9-1, 37-45.
• Kocasoy, G., (1991). Atıksu arıtma sistemleri, TMMO Kimya Mühendisleri Odası, İstanbul.
• Mara, D., (2004). Domestic wastewater treatment in developing countries, Earthscan London, Sterling, VA.
• SKKY (2004). Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği. 31 Aralık 2004, Sayı:25687.
• Soyupak, S., Çilesiz, A. ve Yücel, N. (1993). Keban Baraj Gölü’nde (Palu-Elazığ arası) su kirlenmesi problemi. Doğa-Trj. of Engineering and Environmental Sciences, 17, 301-304, TÜBiTAK.
• Şengül, F. ve Küçükgül, E.Y., (1993). Çevre Mühendisliğinde Fiziksel-Kimyasal Temel İşlemler ve Süreçler, Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yayınları No:153, İzmir.
• Şengül, F. ve Müezzinoğlu, A., (1993). Çevre Kimyası, Dokuz Eylül Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Yayınları No:_228, İzmir.
• TÇS (1998). Türkiye’nin çevre sorunları ’99, Türkiye Çevre Vakfı Yayını, Yayın No: 131, Ankara.
• Topacık, D., (1987). Atıksu arıtma tesisleri işletilmesi, İ.T.Ü.İnşaat Fakültesi Çevre Mühendisliği Bölümü, Yayın No: 42, İstanbul.
• Tunç, M.S. ve Ünlü, A., (2003). Elazığ Kenti Atıksu Arıtma Tesisinin Haringet Çayı su kalitesine etkisi, XII. Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu Bildiriler Kitabı, 2-5 Eylül 2003, 56-62, Elazığ.
• Tunç, M.S., (2003) Elazığ Kenti Atıksu Arıtma Tesisi İşletme Parametrelerinin Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, 95s.
• Uslu, O. ve Türkman, A., (1987). Su kirliliği ve kontrolü, T.C.Başkanlık Çevre Genel Müdürlüğü Yayınları Eğitim Dizisi 1, Ankara.