Türkiye’de kurulabilecek tuz gideren membran teknolojisi sistemleri için bilimsel esaslı tasarıma dayalı maliyet analizlerinin yapılması

Yıl 2010, Cilt: 20 Sayı: 1, 97 - 110, 31.12.2010

Pelin Ongan Torunoğlu Derin Orhon

Öz

Bu çalışmada Türkiye’de membran teknolojilerinin uygulanabilirliğini inceleyecek nüfusu 500 -2000000 arası 20 farklı büyüklükte yerleşim bölgesinin içme ve kullanma suyu ihtiyacını karşılayacak sistemlerin tasarım esasları belirlenerek deniz ve nehir sularının kullanılması durumuna göre yatırım ve işletme maliyetleri hesaplanmıştır. Nehir suyu membran teknolojisi sistemlerinin yatırım ve işletme maliyetlerinin deniz suyu arıtan sistemlere göre %50-55 daha düşük olduğu tespit edilmiştir. Nüfusu 500 olan bir yerleşim bölgesi için kurulacak deniz suyu membran teknolojisi sisteminin toplam yatırım maliyeti 2.24 €/m3 iken, nüfusu 15000 olan için 0.60 €/m3 değerine düşmektedir. Diğer yönden nüfusu 500 olan bir yerleşim bölgesi için kurulacak nehir suyu membran teknolojisi sisteminin toplam yatırım maliyeti 1.26 €/m3 iken, nüfusu 15000 olan için 0.26 €/m3 değerine düşmektedir. Türkiye’de içme ve kullanma suyu üretiminde kurulacak membran teknolojisi sistemleri için yatırım stratejilerinin belirlenmesi durumunda nüfusu 15000’den büyük; tesis çıkış kapasite değeri olarak 2000 m3/gün’den yüksek tesislerin kurulması önerilmiştir. Yapılan hesaplamalarda membran teknolojisi sistemlerinin ön arıtılma ünitelerinde ultrafiltrasyon sistemleri kurulduğunda yatırım maliyetlerinin % 10-20 daha yüksek olduğu görülmüştür. Akdeniz suyuna uygun membran teknolojisi sistemlerinde işletme maliyetlerinin yaklaşık %65-69’unu elektrik oluşturmaktadır. bu sistemlerin 20 yıl işletilmeleri boyunca; elektrik tarifesinde %20 artışta %6-9; %40 artışta %11-17; %60 artışta %16-23 bir m3 üretilen su için toplam yatırım maliyetlerinde yükselme olacağı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Ters osmoz, ultrafiltrasyon, deniz suyu, nehir suyu, yatırım ve işletme maliyetleri

Kaynakça

• Al-Wazzan, Y., Safar, M., Ebrahim, S., Burney, N. ve Mesri, A., (2002). Desalting of subsurface water using spiral-wound reverse osmosis(RO) system: Technical and economic assessment, Desalination, 143, 21-28.
• Avlonitis, C.A., (2002). Operational water cost and productivity improvements for small-size RO desalination plants, Desalination, 142, 295-304.
• Chaudhry, S., (2003). Unit cost of desalination, CA Desalination Task Force Sausalito, CA, July 30.
• Erdogan, A., (2004). Türkiye'de evsel atıksu oluşum miktarları ve karakterizasyonu, Doktora Tezi, İTÜ Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Filtration and Separation, (2005). Elsevier LTD.
• İller Bankası, (2007). Avşa Balıkesir İçme Kullanma Suyu Temini Amaçlı Deniz Suyundan Ters Ozmoz Yöntemi İle Arıtma Tesisi Projelendirilmesi, Yapımı Ve İşletilmesi Teknik Şartnamesi.
• Loeb, S. ve Sourirajan R., (1963). Seawater demineralisation by means of an osmotic membrane, Advances in Chemistry Series, 38, 117.
• Zejli, D., Benchrifar., Bennouna, A. ve Zazi, K., (2004). Economic analysis of wind-powered desalination in the south of Morocco, Desalination, 165, 219-230.
• Tung, K., (2007). Introduction to water treatment membrane processes, www. setsg3.ev.ncu.edu.tw.