TRT SANATÇISI OSMAN ÖZDENKÇİ’NİN MÜZİKAL YÖNÜ ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 17, 264 - 287, 19.07.2023

Can Doğan

Öz

Anadolu’nun ve dünya üzerindeki birçok medeniyetin müşterek özelliklerini yansıtan halk müziği, farklı yörelerin yerleşik halkları tarafından; bilgi, birikim ve deneyimlerinin sonucu üretilen, aynı zamanda kendi öz kültürlerini koruyarak aktarılan bir halk yaratmasıdır. Halk müziği, geleneksel yapı çerçevesinde, saz ve söz kültürünün pratikleri doğrultusunda seslendirilen, profesyonel ve amatör sanatkârların beceri ve yorumlarıyla farklı yörelerde ve tavırlarda dile getirilen kıymetli halk ürünlerindendir. Bu çalışmada, bu yörelerden birisi olan Eskişehir’de kendine özgü tavır ve üslup ile sanatını idame ettiren birbirinden değerli saz ve söz üstatlarının yetiştiği görülmüş, yörede yetişen bu değerlerin bilinmeyen yönlerinin ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Muzaffer Sarısözen’in desteğiyle radyoya dâhil olan ve uzun yıllar TRT Ankara Radyosu’nda görev yapan Osman Özdenkçi, radyo içerisindeki görevi ve geleneksel halk kültürünü aktarması yönüyle Eskişehir’in yetiştirdiği en kıymetli şahsiyetlerdendir. Bu çalışma, icrâ ve tavır bakımından yörede özgünlük sergileyen Özdenkçi’nin yaşam öyküsünün, sanatının ve Türk Halk müziğine katkılarının ortaya konulması yönüyle önem arz etmektedir.
Çalışmada Osman Özdenkçi’nin derlediği halk müziği eserlerinin tahlil edilmesi ve sanatçının hayatı hakkındaki bilgilerin ele alınması amaçlanmıştır. Çalışma, konusu itibariyle nitel yöntem doğrultusunda yapılandırılmıştır. Özdenkçi’nin musiki yönünün ele alınması ve yöre kültürünün doğru bir şekilde aktarılmasına ilişkin veriler; literatür, arşiv taraması ve kaynak kişi görüşmeleri yapılarak elde edilmiştir. Çalışmanın bulgular ve yorum kısmında ise Osman Özdenkçi’nin; yaşam öyküsüne, sanatçı kimliğine ve bağlama icracılığına ilişkin bilgilere yer verilmiştir. Sonuç olarak Özdenkçi’nin TRT repertuvarına kayıtlı 34 türküye kaynaklık ettiği ve bağlama icrası konusunda öncü isimlerin başında geldiği söylenebilir. Araştırma kapsamında farklı yörelerdeki kıymetlerin detaylı bir şekilde ele alınması ve sanatçı kişiliklerinin ortaya konulması önerilebilir.

Anahtar Kelimeler

Eskişehir, Osman Özdenkçi, Türk Halk Müziği, Yurttan Sesler Korosu, Bağlama

A STUDY ON TRT ARTIST OSMAN ÖZDENKÇİ'S MUSICAL DIRECTION

Öz

Folk music, which reflects the common characteristics of Anatolia and many civilizations around the world, is a folk creation produced by the inhabitants of different regions as a result of their knowledge, accumulation and experience, while at the same time preserving their own culture. Folk music is one of the valuable folk products that are performed within the framework of traditional structure, in line with the practices of instrumental and oral culture, and expressed in different regions and attitudes with the skills and interpretations of professional and amateur artists. In this study, it has been seen that Eskişehir, one of these regions, has raised valuable instrumental and spoken word masters who maintain their art with their own unique style and style, and it is aimed to reveal the unknown aspects of these values raised in the region. Osman Özdenkçi, who joined the radio with the support of Muzaffer Sarısözen and worked in TRT Ankara Radio for many years, is one of the most valuable personalities raised by Eskişehir in terms of his duty in the radio and transferring traditional folk culture. This study is important in terms of revealing the life story, art and contributions of Özdenkçi, who exhibits originality in the region in terms of performance and attitude, to Turkish Folk Music.
In the study, it is aimed to analyze the folk music works compiled by Osman Özdenkçi and to discuss the information about the artist's life. The study was structured in line with the qualitative method in terms of its subject. The data on the handling of Özdenkçi's musical aspect and the correct transfer of the local culture were obtained through literature, archive scanning and source person interviews. In the findings and interpretation section of the study, information about Osman Özdenkçi's life story, artist identity and bağlama performance is given.As a result, it can be said that Özdenkçi is the source of 34 folk songs registered in the TRT repertoire and
is one of the leading names in bağlama performance. Within the scope of the research, it may be recommended to examine the values in different regions in detail and to reveal their artist personalities.

Anahtar Kelimeler

Eskişehir, Osman Özdenkçi, Turkish Folk Music, Yurttan Sesler Choir, Bağlama

Kaynakça

• Çeren, Ş.S. (1944). "Muzaffer Sarısözen ile Bir Konuşma". Radyo, Cilt3, Sayı:31, Haziran.
• Çelik, A. (2017). Türkiyədə və Azərbaycanda Xalq Mahnilarinin Toplanmasina Dair, İzmir. Türk Dünyası İncelemeleri Dergisi / Journal of Turkish World Studies, Cilt: VII, Sayı 2,
• Kıtırcı, B. (2021). Anadolu’dan Bir Sanat Kenti: Eskişehir Müzikte Temsil ve Müziksel Temsil II, İstanbul.
• Cömert, E. (2018). Sivas 1000 Temel Eser, Ölümünün 50.Yılında Muzaffer Sarısözen Sempozyumu Bildirileri, Sivas.
• Tenekeci, G. (2017). TRT Repertuarında Yer Almamış Bolu İli Yöresel On Ezginin Derlenmesi Haliç Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Musikisi Anabilim Dalı, İstanbul.
• Demiralp, Ş. (2018). Ankara Halk Evi’nin Musiki Çalışmaları, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Ana Bilim Dalı Cumhuriyet Tarihi Bilim Dalı, Elâzığ.
• Sucuoğlu, E. (2018). Demokrat Parti Döneminde Sanat (Müzik-Tiyatro-Sinema) Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı, Bilecik.
• İnternet Kaynakları
• Bitlisli Komple Bir Sanatkâr, Bir Musiki Adamı: Merhum Niyazi Ateşli Üstat. Erişim Tarihi: 19.04.2023, http://bitliskentbellegi.com/Uploads/niyazi-atesli-bitlisli-komple-bir-sanatci.pdf.
• Eskişehir İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü. Erişim Tarihi: 24.05.2023, https://eskisehir.ktb.gov.tr/TR-70857/halk-oyunlari.html
• Beyaz Perde. Erişim Tarihi: 22.04.2023, https://www.beyazperde.com/filmler/film-291095/
• Çokbilgi.com. Erişim Tarihi:28.04.2023, https://www.cokbilgi.com/yazi/yildiray-cinar-kimdir-hayati-biyografi/
• Mamati Koleksiyon. Erişim Tarihi:17.05.2023, https://www.mamatikoleksiyon.com/urfa-divani-kadin-oyun-havasi-osman-ozdenkci-emin-aldemir-ve-arkadaslari 45 Cat. Erişim Tarihi: 21.05.2023, https://www.45cat.com/record/ya8703
• Vikipedi. Erişim Tarihi: 21.05.2023, https://tr.wikipedia.org/wiki/Ala_Geyik_%28film,_1969%29
• Imdb. Erişim Tarihi: 21.05.2023, https://www.imdb.com/title/tt0261562/mediaviewer/rm1868104193/?ref_=tt_ov_i
• Repertuar Türküleri Külliyatı (Repertükül). Erişim Tarihi: 25.05.2023, https://www.repertukul.com/yöreler--Eskişehir.
• Vikipedi. Erişim Tarihi: 25.05.2023, https://tr.wikipedia.org/wiki/Ala_Geyik_%28film,_1959%29
• Discogs. Erişim Tarihi: 23.05.20223, https://www.discogs.com/release/23899826-M%C3%BCzeyyen-Senar-K%C4%B1z%C4%B1m-Seni-Aliye-Vereyim-Mi-Sabah%C4%B1n-Seherinde
• TRT Ankara Radyosu Türk Halk Müziği Dilsiz Kaval Sanatçısı Ferhat Erdem [01.05.2023 tarihinde telefonla yapılan kişisel görüşme]
• TRT İzmir Radyosu Türk Halk Müziği Bağlama Sanatçısı İlhami Kamber [05.06.2023 tarihinde telefonla yapılan kişisel görüşme]
• TRT İstanbul Radyosu Türk Halk Müziği Bağlama Sanatçısı Mehmet Erenler [14.11.2022 tarihinde telefonla yapılan kişisel görüşme]