Ergonomi Ölçütlerinin Üniversite Yapısında Değerlendirilmesi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 202 - 234, 31.12.2023

Sinem Tapkı

https://doi.org/10.51764/smutgd.1338360

Öz

Eğitim ergonomisi, eğitimci ve öğrencinin çalışma ve öğrenme mekanlarında azami verim alınabilecek biçimde düzenlenmesidir. Bu çalışmada, üniversite kampüslerinde ve yapılarında öğrenci-mekan-donatı ilişkilerinin ergonomik açıdan değerlendirilmiştir. Çalışma iki aşamadan oluşmaktadır. Çalışmanın ilk aşamasında ‘’ergonomi’’, ‘’eğitim ergonomisi’’, kavramları araştırılmıştır. Çalışmanın en detaylı bölümünde; ergonomi kavramı bağlamında Türkiye’de mevcut olan ve yeni yapılacak üniversite kampüsleri için ergonomik yeterliliklerinin ölçülebilmesi için ‘’değerlendirme ölçütleri’’ oluşturulmuştur. Mekansal, görsel, işitsel, termal ve davranışsal konfor başlıklarından oluşan değerlendirme ölçütleri ve ölçütlerin yorumu ile üniversite kampüsü ve yapısında ergonomi çalışmalarına bütüncül, sistematik ve eleştirel bir bakış açısı getirilmiştir. Çalışmanın ikinci aşamasında, değerlendirme ölçütlerinin sınanması için alan çalışması yapılmıştır. Bu bağlamda orta büyüklükteki bir kentte yeni kurulan üniversitenin mimarlık bölümü binası araştırma alanı olarak seçilmiştir. Çalışma sonuncunda atölyelerin mekansal büyüklükleri ve konumlarının yanlış olduğu, fiziksel ve görme engellilerin yapı içerisinde düşünülmediği görülmüştür. Fiziksel engelliler, yapı içerisinde mekanlar arası erişimde zorlanmaktadır. Yapıda sadece engelliler için akademisyen ıslak hacimleri tasarlanmıştır. Yapıda görme engelliler için hissedilebilir yüzey işaretlemeleri yapılmamıştır.

Anahtar Kelimeler

Ergonomi, eğitim ergonomisi, üniversite yapıları, mimarlık bölümü ve ergonomi, mekan tasarımı

Evaluation of Ergonomics Criteria in University Building

Öz

Educational ergonomics is the arrangement of educators and students in working and learning spaces in such a way that maximum efficiency can be obtained. In this study, student-space-equipment relations in university campuses and buildings were evaluated from an ergonomic point of view. The study consists of two stages. In the first stage of the study, the concepts of "ergonomics", "educational ergonomics" were investigated. In the most detailed part of the study; In the context of the concept of ergonomics, "assessment criteria" have been created in order to measure the ergonomic competencies of existing or newly built university campuses in Turkey. A holistic, systematic and critical perspective has been brought to ergonomics studies in the university campus and its structure, with the evaluation criteria and interpretation of the criteria consisting of spatial, visual, auditory, thermal and behavioral comfort headings. In the second stage of the study, a field study was conducted to test the evaluation criteria. In this context, the architecture department building of the newly established university in a medium-sized city was chosen as the research area. At the end of the study, it was seen that the spatial sizes and locations of the workshops were wrong and the disabled were not considered in the building.

Anahtar Kelimeler

Ergonomics, educational ergonomics, university building, architecture department ande ergonomics, space design

Kaynakça

• Acoustic Design of Schools Building Bulletin 93 (BB93). (2018). Client Information Bulletin. Hann Tucker Associates. Erişim Adresi: http://www.hanntucker.couk/CIBs/2018/CIB%2011%20%20Acoustic%20Design%20of%20Schools%20Building%Bulletin%2093%20(BB93)pdf Erişim Tarihi: 13.03.2022
• Altın, M. A. ve Ülker, O. (2021). Tasarım Öğrencilerinin COVID-19 Kapanmasındaki Yoğun Uzaktan Eğitim Döneminde Ortaya Çıkan Ergonomik Sorunlarının İncelenmesi. Uluslararası Muhendislik Arastirma ve Gelistirme Dergisi, 13(3), 188–201.
• Altmann, U.S. (2015). Learning Environment: The Influence of School and Classroom Space on Education. NY Routledge, ABD.
• ANSI S12.60-2002. (2002). American National Standard Acoustical Performance Criteria, Design Requirements and Guidelines for Schools Accredited Standards Committee. Erişim Adresi: https://www.soundivide.com/uploads/content_file/asa_acoustic_requirements_for_schools-50.pdf Erişim Tarihi: 12.02.2022
• Atiş, S. (2008). Eğitim Kurumlarında Aydınlatma Sistemi. İstanbul: 1.Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongresi. Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik (2009). Erişim Adresi: https://www.mmo.org.tr/sites/default/files/statik_sayfa_ekleri/BİNA%20VE%20YÖNETİCİLERİ%20BİLGİLENDİRME%20PANELİ%20-YANGIN%20GÜVENLİĞİ.pdf Erişim Tarihi: 24.07.2023
• Classroom, Erişim Adresi: http://picdeer.com/media/1989932102656945181_558430656.html Erişim Tarihi: 10.05.2022.
• Çevresel Gürültünün Değerlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeliği. Yönetmelik, Çevre ve Orman Bakanlığı Erişim Adresi: http://www.isguvenligi.net/wp-content/uploads/mevzuat/cevresel_gurultunun_degerlendirilmesi.pdf Erişim Tarihi: 16.03.2022
• Ergenoğlu, A. (2013). Mimarlıkta Kapsayıcılık: ‘Herkes İçin Tasarım’. Yıldız Teknik Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, İstanbul.
• Ertaş, Ş., (2012). Çocuk ve Spor İlişkisi Üzerine Fiziksel Biçimlenmeyi Etkileyen Ergonomik Faktörlere Dayalı Bir Model. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Gülgün, B. ve Altuğ, İ. (2006). İzmir Kıyı Bandı Uygulamalarında Ergonomik Standartlara Uygunluğun Değerlendirilmesi Üzerine BirAraştırma. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 43(1), 145-156.
• Güremen, L., (2012). Amasya Kentinde İlköğretim Okullarında İç ve Dış Çevre Gürültü Koşullarının Değerlendirilmesi. e-Journal of New World Sciences Academy, 7(2),415-435.
• Herman Hertzberger, (2016). Architecture and Education. Erişim Adresi: https://architectureandeducation.org/2016/02/03/interview-with-herman-hertzberger/ Erişim Tarihi: 13.04.2022
• Higgins, S., Hall, E., Wall, K., Woolner, P., McCaughey, C., (2005). The Impact of School Environments: A Literatüre Review. Design Council, University of New Castle, İngiltere.
• Kanawaty, G., (1997). İş Etüdü. Milli Prodüktivite Merkezi Yayınları.
• Kavak, M. (2010). Evrensel Tasarım Yaklaşımı Bağlamında Kamusal Mekanlar: Harbiye Kongre Vadisi Örneği. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Bahçeşehir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Knez, I., Kers, C. (2000) Effects of Office Lighting On Mood and Cognitive Performance and a Gender Effect in Work Related Judgment. Environment and Behavior, 30(4), 553-567.
• Moore, G.T, Lackney J.A (1993). School Design: Crisis, Educational Performance and Design Applications. Children’s Environments, 10(2), 1-22.
• Neufert, E., (1983). Yapı Bilgisi. Kelaynak Yayınevi. Okullarda Isıl Konfor. (2019). Erişim Adresi: http://iccevrekalitesi.net/pdf/2pdf Erişim Tarihi: 03.04.2022.
• Sanoff, H., (1995). Creating Environments for Young Children. Raleigh, N.C.: North Carolina State University.
• Schneider, M. (2002). Do School Facilities Affect Academic Outcomes?. DC: National Clearinghouse for Educational Facilities.
• Stone, N.J., English, A.J. (1998). Task Type, Posters, and Workspace Color on Modd, Satisfaction and Performance. Journal of Environmental Psychology, (18),175-185.
• Şensoy, S.A. (2020). Eğitim Yapıları ve Tasarımı (2. Baskı). Pegem Akademi.
• Taylor,A. (2009). Linking Architecture and Education. NM: University of New Mexico Press, ABD.
• T.C. Resmi Gazete, Yapı Denetim Uygulama Yönetmeliği. (26778), 05.02.2008
• TS 9111, (2011). Özürlüler ve Hareket Kısıtlılığı Bulunan Kişiler İçin Binalarda Ulaşılabilirlik Gerekleri, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
• TS 12576, (2012). Şehir İçi Yollar- Kaldırım ve Yaya Geçitlerinde Ulaşılabilirlik için Yapısal Önlemler ve İşaretlemelerin Tasarım Kuralları, Türk Standartları Enstitüsü, Ankara.
• Yanılmaz, Z., Sönmez, E., Ertaş Beşir, Ş. (2019). Okul Öncesi Eğitim Yapılarında ‘Aktivite Alanlarının’ Ergonomik Düzenlemeler Doğrultusunda Tasarlanması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(65). 522-530.
• Woolner, P. (2010). Design of Learning Spaces. NY Future School Press, ABD.