İnteraktif Mekân Kurgulu Akıllı Evlerin Hasta Bakımındaki Rolü

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 2, 114 - 130

Yağmur Söker , Fatma Ceyda Güney Yüksel

https://doi.org/10.51764/smutgd.1523487

Öz

Teknolojinin hızla ilerlemesi, nüfusun artması ve viral hastalıkların tehlikesi sağlık hizmetlerinin ev ortamında daha etkin ve sürdürülebilir bir şekilde sunulmasını gerektirmektedir. Akıllı ev teknolojileri ve interaktif mekân kurguları, bu ihtiyaca yanıt vermede önemli bir rol oynamaktadır. İnteraktif mekânlar, kullanıcı ile sürekli etkileşim halinde olan ve kullanıcının ihtiyaçlarına göre şekillenen dinamik ortamlar olarak tanımlanır. Bu mekânlarda kullanılan bağlantı ve fiziksel teknolojiler, kullanıcıların sağlık durumlarını sürekli izlemek ve gerekli müdahaleleri zamanında yapmak amacıyla tasarlanmaktadır. Sensörler, yapay zeka ve IoT (nesnelerin interneti) gibi ileri teknolojiler, bu mekanların temel bileşenlerini oluşturmaktadır. Akıllı evler, yaşam kalitesini artıran ve günlük yaşamı kolaylaştıran teknolojilerle donatılmış konutlardır. İnteraktif mekân kurgulu akıllı evler, kullanıcıların sağlık ve güvenlik ihtiyaçlarını karşılamak için özelleştirilmiş çözümler sunmaktadır. Bu evlerde kullanılan mekân kurgusu, kullanıcıların hareketlerini ve davranışlarını analiz ederek, ihtiyaçlarına uygun çözümler sunmaktadır. İnsan-mekân ilişkisi bu bağlamda kritik bir rol oynar, kullanıcıların evle olan etkileşimleri, sağlık durumlarının izlenmesi ve gerekli önlemlerin alınması açısından önemlidir. Hasta bakımında interaktif mekân kurgulu akıllı evler, yaşlı ve hasta bireylerin bağımsız yaşamlarını sürdürmelerine yardımcı olmaktadır. Bununla birlikte, bu teknolojilerin kullanımında güvenlik ve mahremiyet konuları da önemli bir yer tutmaktadır. Kullanıcı verilerinin korunması ve gizliliğin sağlanması, teknolojinin benimsenmesi açısından kritik öneme sahiptir. Gelecek perspektiflerinde, interaktif mekân kurgulu akıllı evlerin sağlık hizmetleri üzerindeki etkisinin daha da artacağı öngörülmektedir. Teknolojinin ilerlemesi ile birlikte, bu evlerin sunduğu hizmetlerin çeşitliliği ve kalitesi de artmaktadır. Sonuç olarak, interaktif mekân kurgulu akıllı evler, sağlık hizmetlerinin daha erişilebilir ve etkili bir şekilde sunulmasını sağlayarak, hasta bakımında bağımsızlık açısından önemli bir rol oynamaktadır. Örnek olarak Peloponez Üniversitesi’nden araştırmacıların uyguladığı bir prototip incelenmektedir.

Anahtar Kelimeler

Etkileşim, Hasta, Teknoloji, İnteraktif Mekan, Akıllı Ev

Smart Homes With Interactive Space Role In Patient Care

Öz

The rapid advancement of technology, population growth and the threat of viral diseases require more effective and sustainable delivery of healthcare services in the home environment. Smart home technologies and interactive spaces play an important role in responding to this need. Interactive spaces are defined as dynamic environments that constantly interact with the user and are shaped according to the user's needs. The connectivity and physical technologies used in these spaces are designed to continuously monitor the health status of the users and make the necessary interventions in a timely manner. Advanced technologies such as sensors, artificial intelligence and IoT (Internet of Things) are the key components of these spaces. Smart homes are residences equipped with technologies that improve quality of life and facilitate daily life. Smart homes with interactive spatial design offer customized solutions to meet the health and safety needs of users. The spatial design used in these homes analyzes the movements and behaviors of the users and offers solutions that meet their needs. The human-space relationship plays a critical role in this context, and users' interactions with the home are important for monitoring their health status and taking necessary precautions. Smart homes with interactive spaces in patient care help elderly and sick individuals to maintain their independent lives. However, security and privacy issues also play an important role in the use of these technologies. Protecting user data and ensuring privacy is critical for technology adoption. In future perspectives, the impact of smart homes with interactive spaces on healthcare is expected to increase. With the advancement of technology, the variety and quality of services offered by these homes are also increasing. As a result, smart homes with interactive spatialization play an important role in patient care independence by making healthcare services more accessible and effective. As an example, a prototype implemented by researchers from the University of Peloponnese is examined.

Anahtar Kelimeler

Interactive, Technology, Patient, Interactive Space, Smart Home.

Kaynakça

• Arabacıoğlu, B. A., & Aytıs, S. (2016). Bilgi-iletişim teknolojileri destekli etkileşimli mekan tasarımı süreci. Megaron Dergisi, 11(2), 282-290. https://doi.org/10.5505/MEGARON.2016.82712
• Atasoy, D. (2008). Yapay zeka ve mimarlık. Yüksek Lisans Tezi. Haliç Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Mimarlık Ana Bilim Dalı.
• Bayram, Z. (2011). İşlevsellik ve esneklik bağlamında konut iç mekan tasarımında mobilya kullanımı. Yüksek Lisans Tezi. Maltepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Üniversitesi, İç Mimarlık Anabilim Dalı, Aralık, İstanbul.
• Berlo, A. (2002). Smart home technology: Have older people paved the way? Gerontechnology, 2, 77– 87.
• Bien, Z., Stefanov, D. H., & Bang, W. C. (2004). The smart house for older persons and persons with physical disabilities: Structure, technology arrangements, and perspectives. IEEE Transactions on Neural Systems and Rehabilitation Engineering, 12(2), 228-233. http://satcommunity.com.au/upload/2ec60c0e88af6d66fd03646b31b354c9.pdf
• Brandt, A. L., & Salminen, A. (2009). Systematic review: Activity outcomes of environmental control systems and smart home technology. In Assistive Technology from Adapted Equipment to Inclusive Environments (Vol. 25, pp. 292–296).
• Burgoon, J. K. (1982). Privacy and communication. Annals of the International Communication Association, 6(1), 206–249.
• Büyükgöze, S. (2019). Giyilebilir teknolojilerden sağlık alanındaki sensör yamalar üzerine bir inceleme. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 17, 1239-1247.
• Çavdar, T., & Öztürk, E. (2017). Nesnelerin interneti için yeni bir mimari tasarımı. Sakarya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 22(1), 39-48. https://doi.org/10.16984/saufenbilder.285444
• Dahlman, E., Parkvall, S., & Sköld, J. (2013). 4G LTE/LTEAdvanced for Mobile Broadband. WILEY.
• Diker, M. (2021). Konutta esneklik kavramının kullanıcı tercihleri bağlamında değerlendirilmesi. Doktora Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Üniversitesi, İstanbul. Doğan Merih, Y. (2018). İnovatif hemşirelerin yol haritası (1. baskı). Nobel Tıp Kitabevleri.
• Do, Y., Arora, N., Mirzazadeh, A., Moon, I., Xu, E., Zhang, Z., Abowd, G. D., & Das, S. (2023). Proceedings of the 32nd USENIX Security Symposium.
• Feyiz, K. (2022). Akıllı şehrin gelişimi için geofencing teknolojileri. Yapı Magazin İnşaat, Mimarlık, Malzeme, Yapı Teknolojileri Dergisi. Gassert, R., & Dietz, V. (2018). Rehabilitation robots for the treatment of sensorimotor deficits: A neurophysiological perspective. Journal of NeuroEngineering and Rehabilitation, 15. https://api.semanticscholar.org/CorpusID:46927688
• Gonzalez Jimenez, H. (2018). Taking the fiction out of science fiction: (Self-aware) robots and what they mean for society, retailers and marketers. Futures, 98:49-56.
• Hintistan, S., & Çilingir, D. (2012). Hemşirelik uygulamalarında güncel bir yaklaşım: Telefon kullanımı. Hemşirelikte Eğitim ve Araştırma Dergisi. 9:30-5.
• Imperiale, A. (2000). New flatness: Surface tension in digital architecture. Birkhäuser.
• İslamoğlu, Ö., & Usta, G. (2018). Mimari tasarımda esneklik yaklaşımlarına kurumsal bir bakış. The Turkish Online Journal of Design, Art and Communication - TOJDAC, 8(4), 673-683.
• Ji, Y. S. (2021). Interactive smart space for single-person households using electroencephalogram through fusion of digital twin and artificial intelligence. Energies, 14(22), 7771. https://doi.org/10.3390/en14227771
• Kahraman, M. D. (2014). İnsan ihtiyaçları ve mekânsal elverişlilik kavramları perspektifinde yaşanabilirlik olgusu ve mekânsal kalite. TMMOB Şehir Plancıları Odası Yayını, 24(2), 74-84. https://doi.org/10.5505/planlama.2014.29591
• Kim, M. J., Cho, E. M., & Jun, J. H. (2020). Developing design solutions for smart homes through user- centered scenarios. Frontiers in Psychology. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2020.00335
• Kimyacı, M., & Çürük, M. S. (2020). Çoklu vericili görünür ışık haberleşmesinde kanal. Academic Platform Journal of Engineering and Science, 9(1), 10-18. https://doi.org/10.21541/apjes.779495
• Kronenburg, R. H. (2001). The spirit of the machine: Technology as an inspiration in architectural design. Academy Press, 35(36), 98-107.
• Lee, L. N., & Kim, M. J. (2020). A critical review of smart residential environments for older adults with a focus on pleasurable experience. Frontiers in Psychology, 10. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2019.03080
• Li, C. Z., & Boryck, E. M. (2019). Smart homes for healthcare. In Improving Usability, Safety and Patient Outcomes with Health Information Technology (pp. 283–287). IOS Press. https://doi.org/10.3233/978-1-61499-951-5-283
• Majumder, S., Aghayi, E., Noferesti, M., Memarzadeh-Tehran, H., Mondal, T., Pang, Z., & Deen, M. J. (2017). Smart homes for elderly healthcare—Recent advances and research challenges. Sensors, 17(11), 2496. https://doi.org/10.3390/s17112496
• Ma, C., Guerra-Santin, O., & Mohammadi, M. (2022). Smart home modification design strategies for ageing in place: A systematic review. Journal of Housing and the Built Environment, 37, 625– 651.
• Mersinoğlu, H. (2002). İletişim teknolojisi, mimarlık etkileşimi ve akıllı evler. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Önder, E. (2021). Geçmişten günümüze evde sağlık hizmetleri. In Ö. Özaydın & Ö. Güdük (Eds.), Evde sağlık hizmetlerinde teknoloji kullanımı (pp. 203-224). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Özdenizci, B., Ok, K., Aydın, N. A., & Coşkun, A. (2016). Yakın alan iletişimi teknolojisi. Işık Üniversitesi, Fen Bilimleri Üniversitesi, Enformasyon Teknolojileri Bölümü. Türkiye Bilişim Vakfı Bilgisayar Bilimleri ve Mühendisliği Dergisi, 4(1), ID: JA37HU77PP
• Özdemir, S., & Arabacıoğlu, B. C. (2022). Mikrodenetleyici sistemlerin kullanımı ile etkileşimli mekân çözümlerinin iç mekân tasarımında sunduğu güncel olanak ve kısıtlar. Megaron Dergisi, 17(4), 625-635. https://doi.org/10.14744/megaron.2022.20792
• Özdemir, Z. (2019). GPS+GSM+GPRS teknolojileri ile gerçek zamanlı takip sistemi üzerinde geofence mekanizmasının tasarlanması ve GPS konum verilerindeki hata oranının düşürülmesi. Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Pal, D., Triyason, T., & Funilkul, S. (2017). Smart homes and quality of life for the elderly: A systematic review. Proceedings of the 2017 IEEE International Symposium on Multimedia (ISM). https://doi.org/10.1109/ISM.2017.83
• Schueler, N. (2010). Interactive architecture extending the Kansei engineering approach to real-time interactive spatial systems. In International Conference on Kansei Engineering and Emotion Research, 2(4), 2010, Paris. Schomakers, E.-M., Biermann, H., & Ziefle, M. (2020). Understanding privacy and trust in smart home environments. In HCI for Cybersecurity, Privacy and Trust (pp. 513-532). https://doi.org/10.1007/978-3-030-50309-3_34
• Shah, S. H., Iqbal, A., & Shah, S. S. A. (2013). Remote health monitoring through an integration of wireless sensor networks, mobile phones & cloud computing technologies. In Proceedings of the 2013 IEEE Global Humanitarian Technology Conference (GHTC) (pp. 401–405). San Jose, CA, USA.
• Sine, Ö., & Koçyiğit, Y. (2019). İnternet üzerinden kontrol edilen tam otomasyonlu akıllı ev sistemleri için örnek bir uygulama. Soyjaudah, K. M. S., Ramsawock, G., & Khodabacchus, M. Y. (2013). Cloud computing authentication using cancellable biometrics. AFRICON.
• Söker, Y. (2024). İnteraktif mekan kavramının akıllı evler üzerinden incelenmesi. Haliç Üniversitesi İç Mimarlık Anabilim Dalı, Yayınlanmış Yüksek Lisans Tezi. İstanbul.
• Sözer, N., & Satıcı, B. (2022). Artırılmış gerçeklik teknolojisinin mimarlık sektörüne katkıları. Teknoloji ve Uygulamalı Bilimler Dergisi, 4(2), 109-119. https://doi.org/0000-0002-5345-0131, https://doi.org/0000-0002-8919-6016
• Stavropoulos, T. G., Papastergiou, A., Mpaltadoros, L., Nikolopoulos, S., & Kompatsiaris, I. (2020). IoT wearable sensors and devices in elderly care: A literature review. Sensors, 20(10), 2826.
• Stefanov, D. H., Bien, Z., & Bang, W. C. (2004). The smart house for older persons and persons with physical disabilities. IEEE Transactions on Neural Systems and Rehabilitation Engineering, 12(2), 228-250.
• Şapçı, B. (2022). Mimarlıkta makine öğrenimi uygulamaları: Fırsatlar, zorluklar ve geleceğe dair öngörüler. Lisans Tezi. Başkent Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Anabilim Dalı: Mimarlık.
• Theoharidou, M., Tsalis, N., & Gritzalis, D. (2017). Smart home solutions: Privacy issues. In Handbook of Smart Homes, Health Care and Well-Being (pp. 67-81). https://doi.org/10.1007/978-3-319- 01583-5_5
• Turer, B., & Yilmaz, M. (2022). Emerging technologies in 5G cellular communication systems. European Journal of Science and Technology, 36, 128-133. https://doi.org/10.31590/ejosat.1111312
• Türk Dil Kurumu. (2024). Yayın başlığı veya çevrimiçi sözlük/madde başlığı. https://www.tdk.gov.tr
• Whende, M. C. (2020). Artificial intelligence, critical thinking, and the nursing process. OJNI, 23(1).
• Xia, L., Lan, L., Tang, J., Wan, Y., Lin, Y., & Wang, Z. (2020). Bed heating improves sleep quality and health of elderly adapting to cold environments. Energy and Buildings, 210, 109687. https://api.semanticscholar.org/CorpusID:213230256
• Yang, C., Lin, Y., Wang, S., Shen, V. R., Tung, Y., Shen, F. H., et al. (2023). Smart control of home appliances using hand gesture recognition in an IoT-enabled system. Applied Artificial Intelligence. https://api.semanticscholar.org/CorpusID:256921780
• Yazıcı, O. (2022). Kullanıcı davranışlarını öğrenebilen, yapay zekaya sahip akıllı ev otomasyonu uygulaması. Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Edirne.
• Yılmaz, A. K. (2006). Mimarlıkta adapte edilebilir ve güncellenebilirliğe yönelik bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi. Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Yüzgeç, U., & Aba, Ö. (2017). Raspberry Pi kullanılarak bir akıllı ev uygulaması geliştirilmesi. Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 4(1), 2017. ISSN: 2458-7575.
• Url-1 Euronews. (2020). Smarter than the average home: How technology is aiding assisted living. Retrieved from https://www.euronews.com/next/2020/09/25/smarter-than-the-average- home-how-technology-is-aiding-assisted-living