HENRİ BERGSON’UN METAFİZİK VE SEZGİ BOYUTLU EPİSTEMOLOJİSİNİN YAPI TAŞLARI

Yıl 2018, Cilt: 1 Sayı: 2, 109 - 119, 27.11.2018

Mehmet Nuri Demir

https://doi.org/10.38004/sobad.481187

Öz

 

Bu çalışmamızda 19 ve 20. yüzyılın en önemli filozoflarından biri olan L. Henri Bergson’un (1859-1941) sezgisinin epistemolojik ve metafizik tarafını ve bu kaynakları oluşturan yapı taşlarını ele almaya çalışacağız. Sezgi H. Bergson’un bütün bir felsefe anlayışına sirayet etmiştir. Bergson  diğer bilgi kanallarını kabul etmekle beraber,en dolayımsız bilgininbirden bire ve aracısız olarak gerçekleşen sezgi ile mümkün olduğunu iddia etmiştir. Henri Bergson, Herbert Spencer’in  (1820-1903) evrim anlayışından  etkilenmiş, ancak yine de kendi şahsına özgü sezgi metodunu ortaya koymuştur. Bergson’un felefesi, aynı zamanda, canlı ve hayatın bütün hareketlerine kaynaklık eden bir süreç felsefesidir. Süre, adeta Bergson felsefesi’nin omurgasıdır. Temelini oluşum, yaratıcı hamle ve dinamizmden alan bu felsefe, aynı zamanda mekanistik bir anlayışın yerine metafizik bir felsefeyi ikame etmiştir. Hayat, metafizk, evrim, içgüdü, zeka ve zamandaşlık (synchronicity) Bergson’un sezgi temelli epistemolojini tamamlayan yapı taşlarıdır.

Anahtar Kelimeler

sezgi, hayat, evrim

Kaynakça

• Afşar, T. (2003). Felsefeye Giriş. 365-367 Kocaeli: T.C.K.Ü Yayınları.
• Aslan, C. (2006). HenriBergson'un Din ve Ahlak Felsefesi. 25-26. İstanbul : T.C.M.Ü Sosyal BimlerEnstitüsü.