BIBLIOMETRIC ANALYSIS OF STUDIES IN THE NATIONAL LITERATURE ABOUT SEAFARERS

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 122 - 144, 30.11.2023

Murat Yorulmaz Ömer Canbaz

https://doi.org/10.38004/sobad.1326865

Öz

Seafarers are important in terms of the sustainability of the activities of the maritime transport sector, which is one of the indispensable elements of international trade, and the safety of life and property at sea. The most important factor that covers all three basic elements of maritime trade service (cargo-ship-port) is human. Especially the ship people who work on ships are the most critical link in the maritime trade chain. Therefore, the interest in ship people in the maritime field has increased recently. The main purpose of this study is to examine academic studies on seafarers in the national literature using bibliometric and content analysis methods. In addition to this, another aim of the study is to reveal the necessity of using the concept of seaman instead of the concept of seaman in our national legislation. The data of the research consists of articles obtained from TR Index, Google Scholar, YÖK thesis databases and related thesis studies. In this context, 20 studies published in the national literature between 2006 and 2023 were examined in the study. These studies consist of 13 articles, 6 master's thesis and 1 doctoral thesis. The first study on this subject was carried out in 2006, and it has been determined that the number of studies has increased in recent years. It was observed that the articles were mostly prepared by male authors. Most of the articles were cited by using foreign sources. When the number of authors is examined, it is seen that studies with more than one author are generally done. In the study, studies in the national literature on ship people were analyzed and thus contributed to the maritime field.

Anahtar Kelimeler

Seafarers, Maritime transport, Maritime businesses, Bibliometric analysis

GEMİ İNSANLARINI KONU ALAN ULUSAL LİTERATÜRDEKİ ÇALIŞMALARIN BİBLİYOMETRİK ANALİZİ

Öz

Uluslararası ticaretin vaz geçilmez unsurlarından olan deniz taşımacılığı sektörü faaliyetlerinin sürdürülebilir olması, denizde can ve mal emniyeti açısından gemi insanları önemlidir. Deniz ticaret hizmetinin üç temel unsurunu da (yük-gemi-liman) kapsayan en önemli etmen insandır. Özellikle gemilerde görev alan gemi insanları deniz ticareti zincirinin en kritik halkası konumundadır Bu nedenle denizcilik alanında gemi insanları konusuna olan ilgi son zamanlarda artmıştır. Bu çalışmanın temel amacı, ulusal literatürde gemi insanları ile ilgili yapılmış akademik çalışmaların bibliyometrik ve içerik analizi yöntemleriyle incelenmesidir. Bunun yanı sıra çalışmanın diğer bir amacı da ulusal mevzuatımızda var olan gemi adamı kavramı yerine, gemi insanı kavramının kullanılması gereğini ortaya koymaktır. Araştırmanın verilerini, TR Dizin, Google Akademik, YÖK tez veri tabanlarından elde edilen makaleler ve ilgili tez çalışmaları oluşturmaktadır. Bu kapsamda araştırmada, 2006 ile 2023 yılları arasında ulusal literatürde yayınlanmış 20 çalışma incelenmiştir. Söz konusu çalışmalar 13 makale, 6 yüksek lisans tezi ve 1 doktora tezinden oluşmaktadır. Bu konuda incelenen ilk çalışma 2006 yılında gerçekleştirilmiş olup son yıllarda çalışmaların sayısının arttığı belirlenmiştir. Makalelerin çoğunlukla erkek yazarlar tarafından hazırlandığı görülmüştür. Makalelerin çoğunluğu ağırlıklı olarak yabancı kaynak kullanılarak atıf yapılmıştır. Yazar sayılarına bakıldığında ise genelde birden fazla yazarlı çalışmaların yapıldığı görülmektedir. Çalışmada gemi insanlarını konu alan ulusal literatürdeki çalışmalar analiz edilmiş ve böylece denizcilik alanına katkı sağlamıştır.

Anahtar Kelimeler

Gemi insanları, Deniz taşımacılığı, Denizcilik işletmeleri, Bibliyometrik analiz

Kaynakça

• Ağartan, E.T. (2006). Gemi adamlarının çalışma yaşamı ve çalışma ilişkileri. Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Akçanbaş, M. ve Kübra, U. (2022). Gemi adamlarında stres, tükenmişlik, depresyon düzeyleri ve ilişkilerinin incelenmesi. OHS Academy İş Sağlığı ve Güvenliği Akademi Dergisi, 5(1), 33-49.
• Al, U. (2008). Türkiye’nin bilimsel yayın politikası: atıf dizinlerine dayalı bibliyometrik bir yaklaşım. Doktora tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Arslan, Ö. (2006). Türk gemi adamları için insan kaynakları yönetimi. Yüksek lisans tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Arslan, T. (2023). Türk armatör şirketlerinde gemi adamı seçimi kriterlerinin bulanık AHP yöntemi ile analizi Yüksek lisans tezi, Bülent Ecevit Üniversitesi, Zonguldak.
• Bahçeci, V. ve Yılmaz, Ö. D. (2020). Ulusal deniz turizmi sempozyumlarında sunulan bildirilerin bibliyometrik analizi. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 12, 85-102.
• Balık, İ., Aydın, S. Z., Bitiktaş, F. (2019). “Limanlarda Dijitalleşme: Çevrim içi Medyadan Yansımalar”. IV. Ulusal Liman Kongresi “Küresel Eğilimler-Yerel Stratejiler”. doi: 10.18872/0.2019.0.
• Barca, M. ve Hızıroğlu, M. (2009). 2000’li yıllarda Türkiye’de stratejik yönetim alanının entelektüel yapısı. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 4(1), ss. 113-148
• Bayraktutan, Y. (2003). "Bilgi ve uluslararası ticaret teorileri". Sivas Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2), 175-186.
• Bayraktutan, Y. ve Özbilgin, M. (2015). Uluslararası ve yurtiçi ticarette taşıma türlerinin payı: Bir analitik hiyerarşi prosesi (AHP) uygulaması. Çankırı Karatekin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 405-436.
• Beşikçi, E.B. ve Şıhmantepe, A. (2020). Gemi adamlarının iş tatmini ve örgütsel bağlılık düzeylerinde farklılık olan demografik faktörlerin hiyerarşisi. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8 (4), 1255-1265.
• Bora, Ö. (2023). Türkiye'de konteyner taşımacılığı alanında hazırlanan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22(85), 340-360.
• Bozkurt Y. ve Çetiner S. (2017). Ticari İşletme ve Şirketler Hukuku, 4. Baskı, Ankara, s.201.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2012). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. (11. Baskı), Ankara: Pegem Akademi.
• Cerit, A.G. (2013). Denizcilik işletmeleri yönetimi. (s.4). İstanbul: Beta.
• Çakır, E. (2013). Gemi işletmelerinde gemiadamlarına yönelik ücret yönetim sisteminin analizi Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Deniz İş Kanunu., (1967, 29 Nisan). Resmî Gazete (Sayı: 12586). http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.854.pdf. Erişim Tarihi: 11.05.2023.
• Demirel, Ö. (2009). Gemi adamlarının Hizmet Mukavelelerinden ve iş Hukukundan doğan hakları. Yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Demir, M. ve Gürkan, N. (2021). İş yerinde yalnızlığın işten ayrılma niyetine etkisi: gemi adamları üzerine bir uygulama. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 14(1), 1-25.
• Deveci, D.A. (2013). Deniz ulaştırması: İşletmeler ve İşlevler. (s.23-34). İstanbul:Beta.
• Deveci, D.A., Çetin, İ.B. ve Ayan, S. (2013). Gemi işletme yönetimi. (s.345) İstanbul:Beta.
• Donthu, N., Kumar, S., Mukherjee, D., Pandey, N. ve Lim W.M. (2021). How to conduct a bibliometric analysis: An overview and guidelines. Journal of Business Research, 285-296.
• Dumlu, S. (2019). Kişilerarası iletişimde sosyal etki ve uyma bağlamında okyanus aşırı çalışan gemi adamları üzerine bir araştırma. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Durgut, İ.A. (2013). Gemi yönetiminde dış kaynak kullanımı: Türk donatanlarının üçüncü taraf gemi yönetim işletmelerine yönelik tutumları. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
• Friederike, B. (2021). Türk Dil Yapısında Cinsiyet (Çev. Beyza Yüce). Dil Araştırmaları, 15(28), 199-215.
• Fruth, M., ve Teuteberg, F. (2017). Digitization in maritime logistics-What is there and what is missing? Cogent Business & Management, 4(1), 1411066
• Kartal, Ş. E. (2019). Türk gemi adamlarının uluslararası piyasada tercih edilirliğinin ve istihdamının artırılması için model önerisi (Doktora Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi).
• Kavak, B. ve Sunaoğlu, Ş.K. (2020). Pazarlama bilim dalında yazılmış yüksek lisans ve doktora tezlerinin bibliyometrik profilinin incelenmesi. Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 55(4), 2997-3021. https://doi.org/10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi. 20.12.1509
• Kılıç, K. (2013). Duygusal zekanın gemi adamlarının iş performansına etkisi. Doktora tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• Muslu, A. (2008). Denizcilik sektöründe insan kaynakları yönetimi ve çalışma ilişkileri (Doktora tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Muslu, A. (2018). Türk gemi adamlarının uluslararası deniz iş gücü piyasalarında istihdamı için özel istihdam bürolarının önemi, Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17 (1), 291-302, Doi:10.21547/jss.345040.
• Muslu, A. (2022). Kovid 19 sürecinde gemi adamlarına yönelik ortaya çıkan insan hakları ihlalleri. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 12(2), 1052-1067.
• Nas, S. (2008). Gemi yönetimi konusunda gemi işletmelerinin nasıl bir gemi kaptanı istediklerinin tespitine yönelik nitel bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Cilt:10, Sayı:2
• Öçal, B. (2023). Türkiye'de konteyner taşımacılığı alanında hazırlanan lisansüstü tezlerin bibliyometrik analizi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 22(85), 340-360
• Özalp, M. ve Ümmet, D. (2022). Türk gemi adamlarında psikolojik iyi oluşun kişilik özelikleri ve belirsizliğe tahammülsüzlük değişkenlerine göre incelenmesi. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 6(4), 1395-1413.
• Özcan, S. ve Baştuğ, S. (2020). Denizcilik Sektöründe Entegre Platform Kontrol ve İzleme Sistemine Ait Literatür Çalışması. Journal of Maritime Transport and Logistics, 1(1), 41-50.
• Öztürk, N. ve Küçükgül, E.Y. (2008). Deniz Ticareti ve Limanlardan Kaynaklanan Hava Kirliliğinin Önlenmesi ve MARPOL Ek VI. Hava Kirliliği ve Kontrolü Ulusal Sempozyumu (655-669).
• Öztürkoğlu, Y. ve Çalışkan, A. (2015). Deniz taşımacılığında broker seçimi kararını etkileyen kriter skorlarının belirlenmesi ve alternatiflerin değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, Cilt:8(1), 33.
• Polat, E., Düzgün, E. ve Yeşiltaş, M. (2019). İklim değişikliğinin turizme etkisini belirlemeye yönelik hazırlanan lisansüstü tezlerin bibliyometrik profili. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10, 240-249.
• Toku, N. (2002). Siyaset felsefesi nedir? Felsefe Dünyası, 1(35):40-48.
• UNCTAD, (2022). UNCTAD Deniz taşımacılığı raporu Erişim adresi: https://unctad.org/ publication/review-maritime-transport-2022 Erişim tarihi: 09.07.2023.
• Yardımcı, A. (2023). Edebiyat turizmi alanında Türkiye’de yapılmış çalışmaların bibliyometrik analizi. Yüksek Lisans Tezi, Batman Üniversitesi, Batman.
• Yılmaz, F. (2018). Türk Gemi adamlarının denizcilik eğitimi ve denizde çalışma memnuniyeti hakkındaki görüşleri üzerine bir araştırma. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 10(2), 211-231.
• Yorulmaz, M. (2019). Çalışan algısına göre gemi performansı ölçeğinin geliştirilmesi: geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 1053-1065.
• Yorulmaz, M. (2022) Gemi kaptanlarının liderlik davranışları: gemi insanlarının iş tatminine ve iş performansına etkileri. International Journal of Social and Humanities Sciences, 6(3), 53-78.
• Yorulmaz, M. ve Alnıpak, S. (2020). Yönetici düzeyindeki gemi adamlarının elektronik seyir teknolojileri kullanımının teknoloji kabul modeli ile incelenmesi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(29), 1928-1954.
• Yorulmaz, M. ve Karabulut, K. (2021). Deniz taşımacılığında akıllı gemiler: gemi kaptanlarının bakış açısı, Ekonomi, İşletme ve Maliyet Araştırmaları Dergisi, Cilt- 3 (1), 40-54, Doi: https://doi.org/10.38009/ekimad.871776.
• Yorulmaz, M. ve Yanık, D.A. (2021). Gemi kaptanlarının yönetici kriterlerinin belirlenmesi. Balkan ve Yakın Doğu Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 53-66.
• Yorulmaz, M. ve Baykan, Y. (2022). Türkiye’de liman işletmeciliği alanında yapılmış lisansüstü tezlerin bibliyometrik analiz, Deniz Taşımacılığı ve Lojistiği Dergisi, 3 (2), 40-54, Doi: http://dx.doi.org/10.52602/mtl.1062519.
• Yorulmaz, M. ve Sinan, A. (2022). Denizcilikte emniyet konusu ile ilgili yapılmış çalışmaların bibliyometrik analizi. Denizcilik Araştırmaları Dergisi: Amfora, 1(2), 48-73.
• Zeren, D. ve Nagihan, K. (2020). Dijital pazarlama: ulusal yazının bibliyometrik analizi. Çağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 35-52.
• Zorba, Y. (2016). Tükenmişlik sendromu: gemi kaptanları ve güverte zabitleri üzerine tanımlayıcı bir çalışma. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 8(1), 97-127.