Beşeri Sermaye’nin Ekonomik Gelişme Üzerindeki Etkileri: Dünya Deneyimi ve Türkiye Üzerine Gözlemler

Yıl 2009, Cilt: 1 Sayı: 2, 41 - 56, 01.12.2009

Kadir Eser Çisel Ekiz Gökmen Çisel Ekiz Gökmen

Öz

Anahtar Kelimeler

-

BEŞERİ SERMAYENİN EKONOMİK GELİŞME ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ: DÜNYA DENEYİMİ VE TÜRKİYE ÜZERİNE GÖZLEMLER

Öz

İçsel büyüme teorileri, teknolojiye öncelik vererek ve Neo-Klasik yaklaşımın varsayımlarını değiştirerek iktisat literatürüne büyük bir katkıda bulunmuştur. Son yıllarda, beşeri sermaye ekonomik büyümeyi belirleyen önemli bir faktör olarak kabul edilmektedir. Klasik üretim faktörlerinin yanında beşeri sermayenin öneminin artması, gelişme politikalarının tekrar gözden geçirilmesine neden olmuştur. Artık tek başına fiziki sermaye ekonomik büyümeyi açıklamakta yetersiz kalmaktadır. Bu yüzden, ekonomik gelişme sürecinde sadece fiziki sermayenin değil aynı zamanda beşeri sermayenin de etkin bir şekilde kullanılması için gerekli önlemler alınmalıdır. Bu çalışma, beşeri sermaye ve ekonomik gelişme arasındaki ilişkileri teorik ve ampirik literatür çerçevesinde incelemektedir. Öte yandan, Dünya deneyimi ve Türkiye ile ilgili gözlemlere bağlı olarak karşılaştırmalı bir analiz de yapılmaktadır

Anahtar Kelimeler

Beşeri sermaye, iktisadi gelişme, İçsel büyüme modeli

Kaynakça

• Akay, Seda (2005), Bilgi Toplumu ve Türkiye’nin Gelişme Sürecine Olası Etkileri, http://iibf.ogu.edu.tr/kongre/bildiriler/01-04.pdf [İndirme Tarihi 07.06.2007]
• Altınok, Nadir & Murseli Hatidje, “International Database On Human Capital Quality” Economics Letters, 96, 2007, 237–244.
• Atik, Hayriye, Beşeri Sermaye, Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme, Bursa: Ekin Kitabevi, 1. Baskı, Bozkurt, Hilal & Seyhun Doğan, “Eğitim-İktisadi Büyüme İlişkisi: Türkiye İçin Kointegrasyon Analizi”, II. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi Bildiriler Kitabı, 2003, 193-202.
• Demir, Osman, Aziz Kutlar & Adem Üzümcü, “Dış Ticaret ve Beşeri Sermayenin Büyümedeki Rolü: Türkiye Örneği”, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 9:1, 2005, 180–
• Demir, Osman, Adem Üzümcü & Serap Duran “İçsel Büyümede İçselleşme Süreçleri: Türkiye Örneği”, Dokuz Eylül Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 21:1, 2006, 27–46.
• Dura, Cihan, Hayriye Atik & Oğuzhan Türker, (2004), Beşeri Sermaye Açısından Türkiye’nin
• Avrupa Birliği Karşısındaki Kalkınma Seviyesi, http://iibf.ogu.edu.tr/kongre/bildiriler/01-02.pdf İndirme Tarihi: 12.06.2007]
• Engelbrecht, Hans, The Role Of Human Capital In Economic Growth: Some Empirical Evidence On The ‘Lucas vs. Nelson-Phelps’ Controversy, http://www.econometricsociety.org/meetings/am01/content/presented/papers/engelbrecht.pdf İndirme Tarihi 14.07.2007]
• Ercan, Nihal Yener, “İçsel Büyüme Teorisi: Genel Bir Bakış”, Planlama Dergisi Özel Sayı DPT’nin Kuruluşunun 42. Yılı, 129- 138. Fleisher, Belton, Haizheng Li-Min & Qiang Zhao, “Human Capital, Economic Growth, And Regional Inequality In China”, Iza Discussion Paper No. 2703, March 2007.
• Grossman, Gene M. &Elhanan Helpman, “Endogenous Innovation In The Theory of Growth”, The Journal of Economic Perspectives, 8:1, 1994, 23–44.
• Kang, Jung Mo, “An Estimation of Growth Model For South Korea Using Human Capital”, Journal of Asian Economics 17, 2006, 852–866.
• Kar Muhsin & Sami Taban, “Kamu Harcama Çeşitlerinin Ekonomik Büyüme Üzerine Etkileri” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi 58: 3, 2003.
• Kar, Muhsin & Hüseyin Ağır, Türkiye’de Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme: Nedensellik Testi (Neoklasik Büyüme Teorisi), http://www.erefsanesi.com/e-kutuphane/muhsinkar/turkiyedebeserisermaye.pdf [İndirme Tarihi: 07.2007]
• Kar, Muhsin & Taban Sami, “Beşeri Sermaye ve Ekonomik Büyüme: Nedensellik Analizi 1969–
• ”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, , 6:1, 2006/1, 159-182.
• Karadeniz, Oğuz (Ed.), Avrupa Birliği Yolunda Türkiye’de Eğitim ve Beşeri Sermaye, Gazi Kitabevi, 2007.
• Karagül, Mehmet, “Beşeri Sermayenin Ekonomik Büyümeyle İlişkisi ve Etkin Kullanımı” Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 5, 2003, 79–90.
• Karagül, Mehmet & Süleyman Dündar, “Sosyal Sermaye ve Belirleyicileri Üzerine Ampirik Bir Çalışma”, Akdeniz Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 12, 2006, 61–78.
• Karagül, Mehmet, Beşeri Sermayenin İktisadi Gelişmedeki Rolü ve Türkiye’deki Önemi, Afyonkarahisar Kocatepe Üniversitesi Yayınları, Yayın No. 37. 2002.
• Karataş, Muhammed & Nursen Vatansever Deviren, “Türkiye’nin İktisadi Gelişmesinin Beşeri Sermaye İçerikli Solow Modeli Açısından Bir Değerlendirmesi”, İktisat, İşletme ve Finans Dergisi, : 233, 2005, 68-87.
• Kibritçioğlu, Aykut, “İktisadi Büyümenin Belirleyicileri ve Yeni Büyüme Modellerinde Beşeri Sermayenin Yeri” Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Dergisi, 53: 1–4, 1998, 207-230.
• Romer, Paul M. “The Origins of Endogenous Growth”, The Journal of Economic Perspectives, :1, 1994, 3–22.
• Saygılı, Şeref & Cengiz Cihan, “Türkiye Ekonomisinin Büyüme Perspektifi ve Rekabet Gücü”, İşveren, Ocak 2007.
• Saygılı, Şeref & Cengiz Cihan “Türkiye Ekonomisinde Beşeri Sermaye-Verimlilik Artışı İlişkisi”, İktisat İşletme ve Finans İnceleme- Araştırma 21.Yıl, Mart 2006.
• Şimşek, Mevlüdiye, Beşeri Sermaye ve Beyin Göçü Kapsamında Türkiye, Ekin Yayınevi,1.Basım. Taban, Sami, “Türkiye’de Sağlık ve Ekonomik Büyüme İlişkisi: Nedensellik Test”i, Sosyo Ekonomi, 2: 4, 2006, 31-47.
• Yılmaz, Veysel, Sinan Saraçlı & Zeliha Kaygısız “Türkiye’de Beşeri Kalkınmışlığın Coğrafi Dağılımının Çok Değişkenli İstatistiksel Tekniklerle İncelenmesi” III. Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi, Osmangazi Üniversitesi İ.İ.B.F. Yayını, 2004, 21-28.
• Yumuşak, İbrahim Güran & Yusuf Tuna,“Kalkınmışlık Göstergesi Olarak Beşeri Kalkınma İndeksi ve Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme” İktisat Fakültesi Mecmuası, 52: 1, 2002, 1-26.
• Yumuşak, İbrahim Güran & Mahmut Bilen, “Gelir Dağılımı- Beşeri Sermaye İlişkisi ve Türkiye Üzerine Bir Değerlendirme” Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1:1, 2000, 77–96.
• Yumuşak, İbrahim Güran & Abdurrahman Kar “Nüfus Artış Hızının Düşürülmesi İktisadi Kalkınmayı Artırır Mı?” Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 1, 2000, 97–104.