“Irak'ın Kuzeyinde Şabak Toplumunun Konumu Üzerine”

Yıl 2010, Cilt: 2 Sayı: 2, 1 - 9, 01.12.2010

Burak Gümüş

Öz

Anahtar Kelimeler

-

IRAK'IN KUZEYİNDE ŞABAK TOPLUMUNUN KONUMU ÜZERİNE

Öz

Ayrı bir Kürt devlet-ulusu inşası süreci içersinde bulunan ve Ankara'nın da bir temsilcilik açması beklendiği Kuzey Irak "Bölgesel Kürt Yönetimi"nin hak iddia ettiği Arap-Türkmenlerin de bulunduğu bir bölgede kendi dillerinde konuşan ve ibadet eden, inançları da Anadaolu AleviBektaşiliğine benzeyen ve onlar hakkında Türkçe kaynak ve inceleme bulunmayan Şabak topluluğu, 1950'li yıllardan beri farklı etnik (Arap ve Kürt) ve dinsel (Sünni-Şii) çapraz baskılar sonucu, git gide Şiileşme ve Kürtleşme tehditiyle karşı karşıya bulunmaktadır. İşgal sonrası Irak'ta Sünni Arap direnişçiler tarafından "sapkın Şii" ve bölge yönetimce de "Kürtleştirilmesi gereken bir toplum" olarak algılanıp mezhepsel dışlanmaya, irticai temeli bombalı saldıralara, etnik temizleme ve asimilasyona maruz bırakılan bu topluluk, azınlık içinde azınlıklarda görüldüğü gibi, hem çevreden müttefik aramaktadır hem de kendi bünyesinde farklı alt dallara ayrılarak çeşitlenme yaşamaktadır. Türkiye'de faaliyet gösteren Irak Türkmenleri STK vasıtasyla sesini Türkiye kamuoyuna duyurmaya çalışan Şabaklar, Türk hükümetinin Irak veya Kuzey Irak'ta tercih edebileceği kolektif bir aktör olup olmayacağı irdelenecektir

Anahtar Kelimeler

Kuzey Irak, Şabak, Kürtçülük

Kaynakça

• Akfırat, Fikret: Kukla Devlet. 2.A. İstanbul 2004.
• Aksiyon-Online, Kuzey Irak Şebekleri, 1.09.2008. http://www.aksiyon.com.tr/aksiyon/detaylar.do?load=detay&link=23090, son erişim 12.03.2010
• Ballı, Rafet: Kürt Dosyası. İstanbul 1993.
• Bayrak, Mehmet: Alevilik ve Kürtler. Wuppertal 1997.
• Bender, Cemşid: Kürt Tarihi ve Uygarlığı.İstanbul 1991.
• Bender, Cemşid: 12 İmam ve Alevilik. İstanbul 1995.
• Ertuğrul, Ümit: Irak Türkleri ve Türkiye. İstanbul 2006.
• Gündem-Online: Peşmergeler 52 Şabak Köyünü koruyacak 17.08.2009. http://www.gundem- online.net/haber.asp?haberid=77052, son erişim 13.03.2010
• Gündem-Online: Şabak Kürtleri'ne katliam saldırısı, 10.03.2009, http://www.gundem- online.net/haber.asp?haberid=76617, son erişim 1.02.2010.
• Habertürk-Online: Kuzey Irak petrolüne Türkiye yol verdi.2.06.2009. http://www.haberturk.com/ekonomi/haber/150505-Kuzey-Irak-petrolune-Turkiye-yol-verdi.aspx, son erişim 17.03.2009
• HAK-PAR-Online: Genel Başkanımız Kürdistan Bölge Başkanı Barzani ile görüştü, ty. http://www.hakpar.org.tr/bbozyel_m_barzani_viyana.html, son erişim 19.03.2010.
• HRW: On vulnerable Ground. Violence against Minority Communities in Nineveh Province's Disputed Terrotories. New York 2009. http://www.hrw.org/sites/default/files/reports/iraq1109webwcover.pdf, son erişim 12.03.2010.
• Hürmüzlü, Erşat: Irak'ta Türkmen Gerçeği. İstanbul 2006.
• ICG, International Crisis Group: Iraq’a New Battlefront: The Struggle over Ninewa. Middle East Report 90, 28 September 2009.
• Kaymaz, İhsan Şerif: Emperyalizmin "Kürt" Kartı. Gazi Akademik Bakış 1 (2007), S. 155-184.
• Kekevi, Serkan: Ulus İnşasında Liderin Rolü: Kuzey Irak Örneği. Gülboy, Burak Samih; Türk, Fahri; Ürer, Levent et al. (Haz.): Siyaset, Devlet ve Dış Politika. Cilt 5: 2. Ulusal Yönetim ve Ekonomi Bilimleri Konferansı'nda Sunulan Bildiriler Kitabı 24-25 Eylül 2009. İzmir 2009.
• Kerkük-Online: Etnisitenin Ortadoğu'da önemi ve güvenlik, 27.12.2004. http://www.kerkuk.net/haberler/koseyazisi.aspx?dil=1055&metin=200412276, son erişim 03.2010.
• Kılıç, Behiç: Tayyip'in damadına Talabani'den ihale. 4.07.2007. http://www.internethaber.com/tayyipin-damadina-talabaniden-ihale-5682y.htm, son erişim 03.2010.
• Kuloğlu, Armağan: ABD'nin Irak'tan çekilmesinin bölgesel ve Türkiye' açısından etkileri. BÜSAM Bülten (9) 2009, S.1-11. http://busam.beykent.edu.tr/resimy/kuloglu-ekim09.pdf, son erişim 19.03.2010.
• Leezenberg, Michiel: Between assimilation and deportation: The Shabak and the Kakais in Northern Iraq. Kehl-Bodrogi, Krisztina; Kellner-Heinkele, Barbara; Otter-Beaujean, Anke (Ed.): Syncretistic Religious Communities in the Near East.Leiden 1997.
• Moosa, Matti: Extremist Shiites. The Ghulat sects. New York 1988.
• Nakip, Mahir: Irak Türkleri ve Türk Siyasal Partileri. Doğan, Nejat;Nakip, Mahir (Haz.): Uluslara- rası İlişkiler ve Türk Siyasal Partileri. Ankara 2006.
• NYTimes-Online: Minorities in Iraq’s North Seen as Threatened, November 11, 2009, http://www.nytimes.com/2009/11/11/world/middleeast/11erbil.html?sq=Nineveh&st=cse&scp=7
• &pagewanted=print, son erişim 10.03.2010.
• NYTimes-Online: Minorities trapped in Northern Iraq's Maelstrom, 16.08.2009, http://www.nytimes.com/2009/08/16/world/middleeast/16khazna.html?sq=Nineveh&st=cse&scp=
• &pagewanted=print, son erişim 10.03.2010.
• Oran, Baskın: "Kalkık Horoz". Çekiç Güç ve Kürt Devleti. Ankara 1996.
• ORSAM-Online: 17 Ağustos 2009 tarihinde ORSAM'ı ziyaret eden Irak Meclisi Milletvekili,
• Demokratik Şabak Topluluğu Genel Sekreteri ve Iraklı Şabakların lideri Dr. Hunain Al-Kaddo ile Şabakların nüfusu, yerleşim bölgeleri ve sorunları üzerine, 24.08.2009, http://www.orsam.org.tr/tr/orsamkonukgoster.aspx?ID=73, son erişim 10.03.2010.
• Özer, Ahmet: Beş Büyük Tarihi Kavşakta Kürtler ve Türkler. İstanbul 2009.
• Referans-Online: Ciner, Irak'a elektrik ihracatında Kartet'e rakip oluyor, 29.12.2007. http://www.referansgazetesi.com/haber.aspx?HBR_KOD=87004&KTG_KOD=179, son erişim 03.2010.
• Referans-Online: Doğan Enerji, Irak'ta iki projeye ortak oldu. 30.06.2009. http://www.referansgazetesi.com/haber.aspx?HBR_KOD=125158, son erişim 17.03.2010.
• Referans-Online: DTP'den K.Irak Ziyareti, 5.12.2008 http://www.referansgazetesi.com/haber.aspx?YZR_KOD=108&HBR_KOD=112065, son erişim 03.2010.
• Saatçi, Suphi: Irak Türkmen Boyları, Oymakları ve Yerleşme Bölgeleri. İstanbul 2009.
• Shabaknews-Online, Who are the Shabak People?, ty, http://www.shabaknews.com/who%20are%20the%20shabak/index.html, son erişim 10.03.2010.
• Shabaknews-Online: Assassination attempt on Mr. Qusay Abbas Shabak representative in Mosul governate, 7.03.2010, http://www.shabaknews.com, son erişim 12.03.2010
• Şener, Cemal: Aleviler'in Etnik Kimliği. Aleviler Kürt mü?Türk mü? İstanbul 2002.
• Taşğın, Ahmet: Irak'ta Bektaşi Topluluğu Şebekler. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi 52 (2009), S. 127-144.
• Turgut, Hulusi: Barzani Olayı. İstanbul 2007.
• Turhan, Kaan: Yeni Osmanlı Misyonu’yla Kürdistan İnşası. Ergenekon ve Fethullah. İstanbul Türk, Fahri: Wirtschaft als Ordnungsfaktor? - Die türkischen Wirtschaftsbeziehungen mit dem Nordirak. IPG 4 (2008), S. 33-40.
• Van Bruinessen, Martin: Kürtlük, Türklük, Alevilik: İstanbul 2000.
• Von Mende, Leyla: Wer hat Angst vor Kurdistan?Die Irakpolitik der Türkei zwischen militäri- scher Intervention und Dialogbemühungen. IPG 4 (2008), S. 18-32.
• Yakuboğlu, Enver: Irak Türkleri. İstanbul 1976.
• Yavuz, Turan: ABD'nin Kürt Kartı. İstanbul 1993.
• Yenerer, Vedat: AKP Türkmenlere belden aşağı nasıl vurdu? ty. http://www.kerkukvakfi.com/makale_yazdir.asp?id=192, son erişim 20.02.2010.
• Vedat Yenerer: Düşman Kardeşler. ABD İşgalindeki Irak'ta Arap, Kürt ve Türkmen Çatışması. İstanbul 2004.
• Yeniçağ Gazetesi: 'Kürdistan'ın başkenti Erbil'e konsolos atandı, 6.03.2010, S. 7.
• Yüce, M. Can: Gelişmenin Anlamı …, 9.12.2009. http://www.sosyalist-kurd.net/yazarlar/m-can- yuece/17936-gelimelerin-anlam.html, son erişim 2009.
• Zaki, Moheb: Civil Society and Democratization in the Arab World. Annual Report. Ibn Khaldun Center for Development Studies 2008. http://www.eicds.org/pdfs09/reports/Annual_Report_2008.pdf, son erişim: 23.01.2010.