ANADOLU COĞRAFYASINDA TİCARİ HAREKETLİLİK: OSMANLI DEVLETİ’NDE TÜRKMEN VE YÖRÜKLERİN İKTİSADİ HAYATLARI

Yıl 2013, Cilt: 5 Sayı: 2, 379 - 392, 01.12.2013

Osman Okumuş

Öz

We acknowledge that with the advent of nomadic Turks in Anatolia from Central Asia, they brought a commercial mobility to these areas. They didn’t isolate themselves in the areas where they lived, but instead they got involved in economic affairs. Animals and animal products were sold to the city dwellers inside the Anatolia and to the foreign traders outside the Anatolia in the form of exchange of goods. In addition, the transport sector in Anatolia remained under the monopoly of them. They also worked on agriculture to the extent that is enough for them in the areas where they had a great contact with the local residents; they paid various taxes due to not only their nomadic life style but also their engagement with agriculture

Anahtar Kelimeler

Turkoman and Nomads, Anatolia, trade

ANADOLU COĞRAFYASINDA TİCARİ HAREKETLİLİK: OSMANLI DEVLETİ’NDE TÜRKMEN VE YÖRÜKLERİN İKTİSADİ HAYATLARI

Öz

Orta Asya’dan itibaren göçebe hayat süren Türklerin Anadolu’ya gelişleri ile birlikte bu bölgelere ticari anlamda bir hareketlilik getirdiklerini görüyoruz. Bulundukları alanlarda kendi hallerinde yaşamamışlar, ekonomik faaliyetlerin bizzat içinde bulunmuşlardır. Hayvan ve hayvandan elde edilen ürünler; Anadolu içinden “şehirli-yerleşik”, Anadolu dışından da “yabancı tüccarlara” mal değiştokuşu şeklinde satılmıştır. Bunun yanı sıra Anadolu içindeki taşımacılık sektörü de onların tekelinde kalmıştır. Yerleşiklerle irtibatın yoğun olarak yaşandığı alanlarda da kendilerine yetebilecek kadar tarımla da uğraşmışlar; gerek konargöçer hayatlarına bağlı olarak gerekse de tarımla uğraştıklarından dolayı devlete çeşitli vergiler vermişlerdir

Anahtar Kelimeler

Türkmen ve Yörükler, Anadolu, ticaret

Kaynakça

• 3 Numaralı Mühimme Defteri(1558-1560), BOA, Ankara: OADB, Yay. 12, 1993. 6 Numaralı Mühimme Defteri(1564-1565), BOA, Ankara: OADB, Yay. 28, 1995. 7 Numaralı Mühimme Defteri(1567-1569), BOA, Ankara: OADB, Yay. 37, 1999. 12 Numaralı Mühimme Defteri(1570-1572), BOA, Ankara: OADB, Yay. 33, 19 85 Numaralı Mühimme Defteri(1630-1631), BOA, Ankara: OADB, Yay. 60, 200
• Orhonlu, Cengiz. Osmanlı İmparatorluğu’nda Aşiretlerin İskânı. İstanbul: Eren Yayıncılık ve Kitapçılık Ltd. Şti., 1987.
• Afyoncu, Erhan. Sorularla Osmanlı İmparatorluğu V. İstanbul: Yeditepe Yayınları, 2005.
• Emecen, Feridun. Osmanlı Klasik Çağında Hanedan, Devlet ve Toplum. İstanbul: Timaş Yayınları, 2011.
• İnalcık, Halil. Osmanlı İmparatorluğu’nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi 1300-1600. c.I, (Çev.Halil Berktay). İstanbul: Eren Yayınları, 2000.
• İnalcık, Halil. Devlet-i Aliye. c. I, İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları, 2009.
• Egawa, Hikari&Şahin, İlhan. Bir Yörük Grubu Ve Hayat Tarzı Yağcı Bedir Yörükleri. İstanbul: Eren Yayıncılık, 2007.
• Kafesoğlu, İbrahim. Türk Bozkır Kültürü. Ankara: Türk Kültürü Araştırmaları Enstitüsü, 1987.
• Eröz, Mehmet. Yörükler. Türk Dünyası Araştırmaları Vakfı, İstanbul, 1991.
• Özer, Metin. Sancaklı Yörükleri. İzmir: Umay Yayınları, 2006.
• Sakin, Orhan. 16. Yy’da Anadolu’da Türkmenler ve Yörükler. İstanbul: Toplumsal Dönüşüm Yayınları, 2005.
• Turan, Osman. Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti. İstanbul: Ötüken Neşriyat, 2003.
• Gündüz, Tufan. Bozkırın Efendileri -Türkmenler Üzerine Makaleler-. İstanbul: Yeditepe Yayınevi, 2009.
• Gündüz, Tufan. Anadolu’da Türkmen Aşiretleri: Bozulus Türkmenleri. İstanbul: Yeditepe Yayınevi, 2008.
• Halaçoğlu, Yusuf. Türkiye’nin Derin Kökleri, Osmanlı Kimliği ve Aşiretler. İstanbul: Babıali Kültür Yayıncılığı, 2010.
• Kazıcı, Ziya. Osmanlılarda Vergi Sistemi. İstanbul: Şamil Yayınevi, 1977.
• Saydam, Abdullah.“Sultanın Özel Statüye Sahip Tebaası: Konar-Göçerler”, SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi. s.20, Isparta, 2009.
• Gökpunar, Ali Rıza.“Osmanlı Devletinde Yörüklerin Göçerlikten Yerleşik Yaşama Geçirilmesinde Uygulanan Vergi Politikalar ve Sosyal Sonuçlar”, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 1:2, Manisa, 2003.
• Erdoğan, Emine. “XVI. Yüzyılda Ankara Yörüklerinin İktisadi Hayatları”, içinde: Anadolu’da Yörükler: Tarihi ve Sosyolojik İncelemeler, (ed. Hayati Beşirli, İbrahim Erdal), Ankara, 2007.
• Emecen, Feridun M. “Sosyal Tarih Kaynağı Olarak Osmanlı Tahrir Defterleri”, içinde: Tarih ve Sosyoloji Semineri Bildiriler Kitabı, İstanbul, 1991.
• İnalcık, Halil. “Osmanlılarda Raiyyet Rüsûmu”, Belleten, 23, Ankara, 1959.
• İnalcık, Halil. “Köy, Köylü ve İmparatorluk”, içinde: Osmanlı İmparatorluğu- Toplum ve Ekonomi, Eren Yayıncılık, İstanbul, 1993.
• Beşirli, Hayati. “Sarıkeçili Yörüklerinde Hayvancılık”, içinde: Anadolu’da Yörükler: Tarihi ve Sosyolojik İncelemeler(ed. Hayati Beşirli, İbrahim Erdal), Ankara, 2007.
• Genç, Mehmet. “Osmanlı İmparatorluğu’nda Devlet ve Ekonomi”, içinde: Osmanlı İmparatorluğu-Toplum ve Ekonomi, Eren Yayıncılık, İstanbul, 1993.
• Çağatay, Neşet. “Osmanlı İmparatorluğunda Reayadan Alınan Vergi ve Rüsumlar”, DTCFD, V, Ankara, 1947.
• Barkan, Ömer Lütfi.“Osmanlı Mali Sayımları Üzerine Araştırma”(Research on The Ottoman Fiscal Surveys adlı orijinal makaleden çev. Mehtap Özdeğer), İstanbul Üniversitesi Dergisi, 51:1, İstanbul, 2011.
• Doğan, Sait.“Tarihsel Gelişim Sürecinde Yörükler”, içinde: Anadolu’da Yörükler: Tarihi ve Sosyolojik İncelemeler(ed. Hayati Beşirli, İbrahim Erdal), Ankara, 2007.
• Uluocak, Şeref. “Sarıkeçili Sosyo-Kültürel ve Ekonomik Yapısı Üzerine Kısa Bir Değerlendirme”, içinde: Son Konar-Göçerlerin (Sarıkeçili Aşiretinin) Sosyo- Kültürel Yapısı, Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara, 2005.
• Bulduk, Üçler. “İdari ve Sosyal Açıdan Karakeçili Aşiretleri ve Yerleşmeleri”, DTCFD, 19:30, Ankara, 1997. GÖRÜŞMELER
• Muhittin Küçük (Giresun) Osman Akman (Antalya) Osman Bildirici (Muğla)