TATAR ŞARKİYATÇI AGAFANGEL EFİMOVİÇ KRİMSKİY: LÜBNAN’DAN MEKTUPLAR (1896-1898)

Yıl 2025, Cilt: 17 Sayı: 2, 182 - 199

Arif Akbaş

https://doi.org/10.55978/sobiadsbd.1376867

Öz

Bu çalışmada, Kırım Türkü olan Rus Şarkiyatçı A. F. Krimskiy’nin (1871-1842) “Pis’ma iz Livana (1896-1898)”, Lübnan’dan Mektuplar (1896-1898) isimli çalışması Weberci yorumlayıcı yaklaşım çerçevesinde tanıtılıp açıklanacaktır. Kitap, Ukraynalı oryantalist ve yazar A. E. Krimskiy’nin 19. yüzyılın sonlarında Lübnan’daki yaşamı, yaşam biçimini ve toplumsal düşünce durumunu anlatan mektuplarından oluşan bir yayındır. Mektuplara I. M. Smilyanskaya ve N. P. Vizier tarafından derlenen yorumlar eşlik etmektedir. Bu kitabın amacı yalnızca okuyuculara Krimskiy’nin Lübnan mektuplarını tanıtmak değil, aynı zamanda bilim adamının el yazısıyla yazılmış mirası arasında saklanan şimdiye kadar bilinmeyen etnografik ve folklor kayıtlarını bilimsel dolaşıma sokmak ve Lübnan hakkındaki fikirleri genişletmektir. Kitaba Krimskiy’nin Oryantalist yaratıcılığı üzerine bir deneme yazısı da eklenmiştir. Agafangel Efimoviç Krimskiy, şarkiyat tarihçisi, yazar, çevirmen, oryantalist İslam âlimi, Türkolog, Arap-İran araştırmacısı, Semitolog, olup Hetman P. P. Skoropadsky yönetimindeki Kırım-Ukrayna Bilimler Akademisi’nin kurucularından biridir. Agafangel Krimskiy 60’a yakın dil (ekseriyette şark dilleri) bilmekteydi. Dil öğrenimine karşı doğal olağan üstü bir yeteneği vardı. O, Arap memleketleri, İran, Türkiye ve başka ülkelerin tarihi ve medeniyetlerine dair bir dizi işlerin müellifidir. Bundan başka filoloji-Sami dilleri uzmanlığı ve İslam cihetinden de birçok çalışması vardır. (Örneğin; Müslümanlığın Tarihi, Araplar ve Arap Edebiyatı’nın Tarihi, Acemistan ve Onun Yazıcılığının Tarihi, Türkiye ve Onun Yazıcılığının Tarihi, Kur’an Üzerine Dersler, İran Tarihi, Edebiyatı ve Derviş Teosofisi, Yeni Arap Edebiyatının Tarihi, Kırım Tatarlarının Edebiyatı, Nizami ve Çağdaşları vb. dışında yüze yakın bir sayıda makalesi vardır.

Anahtar Kelimeler

Rus edebiyatı , Agafangel Efimoviç Krimskiy, , Lübnan'dan Mektuplar , Orta Doğu , Kırım

Etik Beyan

Araştırma makalesi olduğu için herhangi bir etik beyan gerekmemektedir.

Destekleyen Kurum

-

Proje Numarası

-

Teşekkür

-

Kaynakça

• Çernikov, İ. F. (1992). Ob İssledovaniyah A. E. Krımskogo po Tyurkologii (20-e godı). Vostok, No. 1, Moskva, 104-111.
• Gorbacheva Ye. Yu. & Migulina A. V. (2016). Epistolyarnyy zhanr v istoricheskom kontekste. Molodoy Uchonyy. № 28 (1), (132.1), 6-8.
• Krimskiy, Agafangel Efimoviç. (1975). Pis’ma iz Livana (1896-1898). Sostavitel’: Smilyanskaya Irina Mikhaylovna i N. P. Vizir’. Moskva: Nauka.
• Şükürov, Qıyas. (2019) "Krimskiy, Agafangel Efimoviç", TDV İslâm Ansiklopedisi, 1-4. https://islamansiklopedisi.org.tr/krimskiy-agafangel-efimovic. Erişim tarihi: 12.09.2023.
• Verkalets, M. N. (1994). Problema Duhovnosti Tyurk: Narodov v Issledovaniyah A. E. Krımskogo, Kiev: Nauk.
• Alioğlu, B. (2013). Rus Oryantalist Agafangel Efimoviç Krımskiy’nin Hayatı ve İslam Tarihi Üzerine Çalışmaları (Yüksek lisans tezi). Erişim adresi: https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp Erişim tarihi: 12.09.2023.
• Suleymanova, S. & Peler, G. Y. (2021). Agatangel Krımskı’nın Çalışmalarında Özbek Dili ve Edebiyatı. International Journal of Volga - Ural and Turkestan Studies, 3 (6) , 261-270. Retrieved from https://dergipark.org.tr/tr/pub/ijvuts/issue/64704/988229.
• Pavet de Courteille, Abel. (1876). État présent de L'empire Ottoman (in French). Paris: J. Dumaine. pp. 112–113.
• Kerman, Zeynep & Enginün, İnci. (2013). Günlüklerin Işığında Tanpınar’la Başbaşa. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Tahir, Kemal. (1993). Notlar. Der. Cengiz Yazoğlu. İstanbul: Bağlam Yayınları.