Otel İşletmeleri Çalışanlarında İş Doyumunun Çalışanların Tükenmişlik Düzeyine Etkisi: Kuzey Kıbrıs Örneği

Yıl 2017, Cilt: 14 Sayı: 3, 207 - 222, 22.12.2017

İbrahim Çetin Onur İçöz

https://doi.org/10.24010/soid.369981

Cited By: 1

Öz

Bu
çalışmanın amacı, turizmin en fazla istihdam yaratan hizmet alanı olan
konaklama sektöründe çalışanların “iş (mesleki)
doyumları” ile işgörenlerin en önemli sorunlarından birisi olan “mesleki
tükenmişlikleri” arasındaki ilişkilerin belirlenmesi ve
açıklanmasıdır. Araştırma evreni olarak Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’ndeki 5
yıldızlı otel çalışanları belirlenmiştir. Çalışmada veri toplama aracı olarak
kullanılan anket formlarının oluşturulmasında Minnesota Doyum Ölçeği ve Maslach
Tükenmişlik Ölçeği’nden yararlanılmıştır. Elde edilen sonuçlara ve
bulgulara göre, “İş Doyumu” ile “Mesleki Tükenmişlik” arasında
negatif bir ilişki tespit edilmiştir. Ayrıca, “İç Doyum ve Duygusal
Tükenmişlik” ile “İç Doyum ve Duyarsızlaşma” ilişkilerinin negatif,
“İç Doyum ve Kişisel Başarı” ilişkilerinin de pozitif
olduğu belirlenmiştir. Yine, “tükenmişlik”
ve “iş doyum” arasında negatif yönlü bir ilişki bulunmuştur.
Çalışanların iş doyum düzeylerinin görev yapılan bölüme ve çalışma süresine
göre anlamlı farklılıklar gösterdiği de tesbit edilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

İş Doyumu, Tükenmişlik, Otel işletmeleri, Otel çalışanları, Kuzey Kıbrıs.

Kaynakça

• Akgül, A. ve Çevik, O. (2003). İstatistiksel Analiz Teknikleri, Emek Ofset, Ankara.
• Akıncı, Z. (2002). “Turizm Sektöründe İşgören İş Tatminini Etkileyen Faktörler: Beş Yıldızlı Konaklama İşletmelerinde Bir Uygulama” Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (4) ss.1-25.
• Amponsah, T., Kwesi, A., Francis, A. and Arthur, B.G. (2016). “Linking commuting stress to job satisfaction and turnover intention: The mediating role of burnout”. Journal of Workplace Behavioral Health. Apr-Jun2016, 31 (2), ss.104-123.
• Avcı, N. ve Akdemir, İ. (2014). “Konaklama işletmelerinde kurumsal sosyal sorumluluk algısının iş doyumu üzerine etkisi”, Ege Akademik Bakış, 14 (1), ss.125-135.
• Besim, M., Seroğlu, K.,Tanova, C., Fethi, S., Uğural, S., Sıla, İ., Ekici, T. ve Küçük, N. (2015). Turizm Sektöründe İstihdam, Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde istikrarlı ve sürdürülebilir ekonomik büyüme sektör temelli analiz ve politika önerileri (Rapor), KKTC Başbakanlık, Doğu Akdeniz Üniversitesi, Gazimagusa, ss.104-107.
• Bianchi, R., Truchot, D., Laurent, E., Brisson, R. and Schonfeld, I.S (2014). “Is burnout solely job-related? A critical comment”, Scandinavian Journal of Psychology, August, 55 (4), ss.357-361.
• Cetin, İ. (2013). “Motivation and its ımpact on labour productivity at hotel business - A Conceptual Study” International Journal of New Trends in Arts, Sports & Science Education, 2 (1), ss. 70-79.
• Chen, C.F. and Kau, Y.L. (2012). “Investigating the antecedents and consequences of burnout and isolation among flight attendants”, Tourism Management, Aug. 33 (4), ss. 868-874.
• Civilidag, A. (2014). “Hotel Employees’ Mobbing, Burnout, Job Satisfaction and Perceived Organizational Support: A Research on Hospitality in Turkey”, European Scientific Journal, December, 10 (35), pp. 1857 – 7881.
• Davis, K. (1988). Human Behavior at Work: Human Relations and Organizational Behavior, (5th ed.). New York, McGraw-Hill.
• Doyle, P. (2004). Değer Temelli Pazarlama, Media Cat, İstanbul, Çev. Gülfidan Barış.
• Jung H. and Lee, C.O. (2012). “Reducing burnout and enhancing job satisfaction: Critical role of hotel employees’ emotional intelligence and emotional labor”, International Journal of Hospitality Management, 31 (4), December, ss. 1101–1112.
• Jung, H.S., Yoon, H.H. and Kim, Y.J. (2012). “Effects of culinary employees’ role stress on burnout and turnover intention in hotel industry: moderating effects on employees’ tenure”. Service Industries Journal. Oct., 32 (13), ss.2145-2165.
• Kandampully, J. and Hu, H.H. (2007). “Do hoteliers need to manage image to retain loyal customers?", International Journal of Contemporary Hospitality Management, 19 (6), pp.435-443.
• Karagöz, Y. (2016). SPSS 23 ve AMOS 23 Uygulamalı İstatistiksel Analizler, Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karatepe, O.M. (2010). “Role stress, emotional exhaustion, and job satisfaction in the hotel industry: The Moderating Role of Supervisory Support”, Hospitality Review, 28 (2), ss. 48-66.
• Kaya, İ. (2010). “Otel işletmelerinde işgörenlerin iş tatminini etkileyen işi bırakma eğilimi”, Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19 (2), ss. 219 – 236.
• Kaygın, E. ve Naktiyok, A.(2012). Tükenmişlik ve iş tatmini arasındaki ilişki: Akademik personel üzerinde bir araştırma. Çukurova Üniversitesi, İ.İ.B.F. Dergisi, 16 (1), Haziran, ss.99-118.
• Kılıç, G., Pelit, E. and Selvi M.S. (2011). “The relationship between professional burnout and job satisfaction levels of employee: A study into employees in hotel enterprises”, International Journal of Human Sciences, 8 (1), January, ss.440-463.
• Lee, J. and Ok, C. (2012). “Reducing burnout and enhancing job satisfaction: Critical role of hotel employees' emotional intelligence and emotional labor”, International Journal of Hospitality Management, Dec, 31 (4), ss.1101-1112.
• Leiter, M. P. and Maslach, C. (1988). “The impact of interpersonal environment on burnout and organizational commitment”, Journal of Organizational Behavior, October, 9 (4), pp.297-308.
• Lin, Y.S., Huang, W.S., Yang, C.T. and Chiang, M.J. (2014). “Work-leisure conflict and its associations with well-being: The roles of social support, leisure participation and job burnout”, Tourism Management, Dec., N.45, ss. 244-252.
• Locke, E.A. (1969). “What is Job Satisfaction?” Organisational Behaviour and Human Performance, 4 (4), pp. 309-336.
• Lu, A.C. and Gürsoy, D. (2016). “Impact of job burnout on satisfaction and turnover intention: Do generational differences matter?”, Journal of Hospitality & Tourism Research, 40 (2), February, pp.210–235.
• Mengenci, C. (2015), “İş tatmini, duygusal emek ve tükenmişlik ilişkilerinin belirlenmesi”, Ege Akademik Bakış, 15 (1), ss.127-139.
• Okray, Z. ve Abatay, G. (2015). Birinci basamak temel sağlık ve yataklı tedavi kurumlarında çalışan hemşirelerin tükenmişlik sendromu ve iş doyumlarının karşılaştırılması, Turkish International Journal of Special Education and Guidance & Counseling, 4 (2), pp.49-56.
• Özaydın, M.M. ve Özdemir, Ö. (2014). “Çalışanların bireysel özelliklerinin iş tatmini üzerindeki etkileri: Bir kamu bankası örneği”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 6 (1), ss.251-281.
• Pavesic, D.V. and Brymer, R.A., (1990). “Job satisfaction: what’s happening to the young manager?” , The Cornell Hotel and Restaurant Administration Quarterly, 30 (4), pp.90–96.
• Pizam, A. and Neumann, Y. (2016). “The effect of task characteristics on hospitality employees' job satisfaction and burnout”, Journal of Hospitality & Tourism Research, February 1, (40), ss.210-235.
• Ramarumo, R.G. (2015). “The impact of organizational culture on job stress and burnout in graded hospitality establishments in the Freestate province”, Thesis Dissertation (M.Tech) Tourism and Hospitality Management, Central University of Technology, Free State, South Africa. Bloemfontein.
• Sümbüloğlu, V. ve Sümbüloğlu, K.(2005). Klinik ve saha araştırmalarında örnekleme yöntemleri ve örneklem büyüklüğü, Ankara, Alp Ofset Matbaacılık Ltd. Şti.
• Tremolada M., Schiavo S., Tison T., Sormano E,. De Silvestro G; Marson P. and Pierelli, L. (2015). “Stress, burnout, and job satisfaction in 470 health professionals in 98 apheresis units in Italy: A SIDEM collaborative study.” Journal of Clinical Apheresis [J Clin Apher], Oct. Vol. 30 (5), ss. 297-304.
• Tuncer, M. ve Yeşiltaş, M. (2013). “Çalışma yaşam kalitesinin otel işletmesi çalışanları üzerindeki etkileri”, İşletme Araştırmaları Dergisi, 5/1, ss.57-78.
• Tutuncu, O. ve Kozak, M. (2007). “An investigation of factors affecting job satisfaction”, International Journal of Hospitality and Tourism Administration, Vol. 8 (1), pp.1-19.
• Üngüren, E., Doğan, H., Özmen, M. ve Tekin, Ö.A. (2010). “Otel çalışanlarının tükenmişlik ve iş tatmin düzeyleri ilişkisi”. Journal of Yasar University, 17 (5): 2922-2937.
• Yang, J.T. (2010). “Antecedents and consequences of job satisfaction in the hotel industry”, International Journal of Hospitality Management, 29, ss.609-619.
• Yeh, C.M. (2013). “Tourism involvement, work engagement and job satisfaction among frontline hotel employees”, Annals of Tourism Research, July, Vol.42, ss. 214-239.
• Yirik, Ş., Ören, D. ve Ekici, R. (2014). “Dört ve Beş yıldızlı otel işletmelerinde çalışan personelin örgütsel stres ve örgütsel tükenmişlik düzeyleri arasındaki ilişkilerin demografik değişkenler bazında incelenmesi”, Journal of Yasar University, 9 (35), ss.6099-6260.
• Zopitas, A., Constanti, P. and Theocharous, A. (2014). “Job involvement, commitment, satisfaction and turnover: Evidence from hotel employees in Cyprus”, Tourism Management, 41, ss.129-140.