Apiturizmin Avrupa ve Türkiye’deki Gelişiminin Değerlendirilmesi

Yıl 2024, Cilt: 21 Sayı: 2, 271 - 291, 15.08.2024

Harun Çalhan

https://doi.org/10.24010/soid.1399688

Öz

Turistler gidecekleri bölgenin ayırt edici kültürel ve doğal güzelliklerini görmek ve farklı olanı hissetmek, yaşamak için yeni turizm türleri aramaktadırlar. Son yıllarda popüler olmaya başlayan apiturizm turistlerin arıcılık, arı ürünleri, bal çeşitleri, bal üretimi ve arı kovanlarındaki yaşam hakkında her şeyi öğrenme fırsatına sahip olabildiği bir turistik deneyimdir. Bu çalışmanın temel amacı, inovatif bir turizm çeşidi olarak apiturizm olgusunun incelenmesi ve doküman analizi yöntemiyle istatistiki verilere dayalı olarak 15 Avrupa ülkesi (Almanya, Avusturya, Bulgaristan, Çek Cumhuriyeti, Fransa, İngiltere, İspanya, İtalya, Litvanya, Macaristan, Polonya, Portekiz, Romanya, Slovenya, Yunanistan) ile Türkiye’nin apiturizm gelişiminin karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesidir. Bu doğrultuda, çalışmada öncelikle inovatif bir ürün olarak apiturizm olgusu ve temel aktiviteleri irdelenmiş, araştırma sürecinde ise Avrupa ülkelerinin ve Türkiye’nin apiturizm gelişimi ikincil istatistiki verilere dayalı olarak karşılaştırmalı şekilde değerlendirilmiştir. Çalışma çerçevesinde Avrupa ülkeleri ile Türkiye’de faaliyet gösteren apiturizm müzeleri/ziyaretçi merkezleri web üzerinden gerçekleştirilen kapsamlı bir tarama işlemi ile belirlenmiş ve bulgular tablolaştırılarak sunulmuştur. İncelenen ülkeler içinde en fazla sayıda apiturizm müzesine sahip ülkelerin sırasıyla Fransa, Almanya, İngiltere ve İspanya olduğu tespit edilmiştir. Türkiye’nin apiturizm potansiyelinin Avrupa ülkelerinden çok daha yüksek olmasına rağmen bu konuya Avrupa ülkelerinden daha az önem verdiği, daha az yatırım yaptığı anlaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Apiturizm, İnovatif ürün, Avrupa., Türkiye

Evaluation of Apitourism Development in Europe and Türkiye

Öz

Tourists are looking for new types of tourism to see the distinctive cultural and natural beauties of a region and feel and experience what is different. Apitourism has become popular in recent years as being one of unique type of alternative tourism with its special characteristics. Apitourism is a touristic experience in which tourists can have the opportunity to learn many things about beekeeping, bee types, honey production and honey varieties and life in beehives. The main purpose of this study is to examine apiturism as an innovative tourism type, and to evaluate the apitourism potential and improvements of 15 European countries (Austria, Britain, Bulgaria, Czech, France, Germany, Greece, Hungary, Italy, Lithuania, Poland, Portugal, Romania, Slovenia, Spain) and Türkiye based on statistical data. In this regard, within the scope of the study, firstly, the concept of apiturism, and its main activities were explained, and then evaluations and comparisons were made regarding the apitourism potential and improvements of European countries and Türkiye based on secondary statistical data. In the study, findings regarding apitourism museums/visitor centers in European countries and Turkey were classified. Among the countries examined, it was determined that the countries with the highest number of museums were France, Germany, England and Spain, respectively.

Anahtar Kelimeler

Apitourism, Innovative Product, European Countries, Türkiye

Kaynakça

• Akyürek, S. (2022). Reflections on visitors' experiences of the beekeeping museum: an analysis of the guestbook notes. European Journal of Tourism Research, 32, 1-19. https://doi.org/10.54055/ejtr.v32i.2569
• Alayende, K. A. (2021). The apitourism advances in its research aspects. Journal of Apitherapy, 8(9), 01. Apimondia Uluslararası Arıcılar Federasyonu (2023). https://www.apimondia.org/world-bee-day.html (10.10.2023).
• Arıcılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü (2023). Arıcılık İstatistikleri. https://arastirma.tarimorman.gov.tr/aricilik/Link/2/Aricilik-Istatistikleri (10.10.2023).
• Arih, I. K., ve Korosec, T. A. (2015). Api-tourism: Transforming Slovenia’s apicultural traditions into a unique travel experience. WIT Transactions on Ecology and the Environment, 193, 963-974. https://doi.org/10.2495/SDP150811
• Avrupa Birliği İstatistikleri (2023). Facts and figures on life in the European Union. https://european-union.europa.eu/principles-countries-history/key-facts-and-figures/life-eu_en (15.10.2023).
• Avrupa Komisyonu Tarım ve Kırsal Kalkınma Genel Müdürlüğü (2023a). EU beekeeping sector, national apiculture programmes 2020-2022. https://agriculture.ec.europa.eu/system/files/2020-06/honey-apiculture-programmes-overview-2020-2022_0.pdf (20.10.2023).
• Avrupa Komisyonu Tarım ve Kırsal Kalkınma Genel Müdürlüğü (2023b). Honey market presentation. https://agriculture.ec.europa.eu/system/files/2022-04/market-presentation-honey_en_0.pdf (20.10.2023).
• Ayaz-Dönmez, N., ve Helvacıoğlu, F. (2023). Apiturizmin geliştirilmesi kapsamında apirota oluşturulmasına yönelik bir araştırma: Marmaris örneği. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 20(1), 41-56. https://doi.org/10.24010/soid.1198465
• Baycar, A. (2022). Yerel ürünlerin müze aracılığıyla turizme kazandırılması: Siirt arıcılık müze önerisi. GSI Journals Serie A: Advancements in Tourism Recreation and Sports Sciences, 5(2), 242-254. https://doi.org/10.53353/atrss.1089927
• Birleşmiş Milletler (2023). Dünya Arı Günü. https://www.un.org/en/observances/bee-day (15.10.2023).
• Cesur, E. (2021). A Creative Approach in Creative Tourism: Apitourism. (Ed.) Vilian Krystev, Sabriye Çelik Uğuz, Recep Efe, Erol Kapluhan. İçinde: Tourism Studies And Social Sciences. s. 75-91.
• Chand, B., Kumari, I., ve Kumar, R. (2022). Evolution of apiculture, history and present scenario. Rajesh Kumar, Om Prakash Agrawal, Younis Ahmad Hajam (Ed.), İçinde: Honey A Miraculous Product of Nature. NewYork: CRC Press.
• Crane, E. (1999). Recent research on the world history of beekeeping. Bee World, 80(4), 174-186. https://doi.org/10.1080/0005772X.1999.11099453
• Çekal, N., Doğan, E., ve Aktürk, H. (2022). Türkiye’de gastronomi müzeleri ve özellikleri. Sosyal, Beşeri ve İdari Bilimler Dergisi, 5(11), 1655-1673. https://doi.org/10.26677/TR1010.2022.1122
• Çukur, F., ve Çukur, T. (2021). Muğla ili arıcılık potansiyelinin apiturizm açısından değerlendirilmesi. Tarım Ekonomisi Dergisi, 27(2), 113-122.
• Çukur, F., ve Çukur, T. (2022). Muğla ilinde arı safarinin uygulanabilirliği üzerine bir değerlendirme. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 10(2), 1040-1052. https://doi.org/10.21325/jotags.2022.1029
• Deutschland, (2023). İlk uluslararası arı rallisi. https://www.deutschland.de/tr/ilk-uluslararasi-ari-rallisi (20.10.2023).
• Dönmez, N. A., ve Helvacıoğlu, F. (2023). Apiturizmin geliştirilmesi kapsamında apirota oluşturulmasına yönelik bir araştırma: Marmaris örneği. Seyahat ve Otel İşletmeciliği Dergisi, 20(1), 41-56. https://doi.org/10.24010/soid.1198465
• ELO (European Landowners’ Organization), (2023). Bee awards. https://europeanlandowners.org/awards/bee-award/# (20.10.2023).
• Ertuğral, S. M., Toprak, M. ve Kuran, İ. (2022). Api turizmin bölgesel kalkınmaya olan etkisinin değerlendirilmesi. International Academic Social Resources Journal, 7(44), 1829-1836. https://doi.org/10.29228/ASRJOURNAL.67128
• FAO (Food and Agriculture Organization of the UN), (2023). Dünya arı günü. https://www.fao.org/world-bee-day/en (15.10.2023).
• Fathi, M. R., Torabi, M., ve Razi Moheb Saraj, S. (2022). The future of apitourism in Iran based on critical uncertainty approach and DEMATEL/COPRAS techniques. Journal of Tourism Futures. 1-18. https://doi.org/10.1108/JTF-09-2021-0215
• Golob, D. (2023). 2023 World bee day-for bees and pollinator-friendly agricultural production. https://slovenia.si/art-and-cultural-heritage/2023-world-bee-day-for-bees-and-pollinator-friendly-agricultural-production/ (20.10.2023).
• Izquierdo-Gascón, M., ve Rubio-Gil, A. (2023). Theoretical approach to api-tourism routes as a paradigm of sustainable and regenerative rural development. Journal of Apicultural Research, 62(4), 751-766, https://doi.org/10.1080/00218839.2022.2079285
• İngiltere Arıcılar Birliği, (2023). World Bee Day Events. https://www.bbka.org.uk/world-bee-day-events (28.10.2023).
• Jovanovic, S. S., Simicevic, D., ve Mihailovic, D. (2023). Apitourism as a development opportunity for health tourism- A case study of Surcin city municipality. The First International Conference CASB: Health Tourism and Hospitality Proceedıngs Book, 81-87.
• Kandemir, I. (2017). Beekeepıng in Turkey: Past to present. Fani Hatjina, Georgios Mavrofridis, Richard Jones (Ed.). İçinde: Beekeeping in the Mediterranean From Antiquity to the Present. s. 85-91.
• Karasar, N. (2005). Bilimsel araştırma yöntemi (15. Baskı). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Koç Pınar, B. ve Özgürel, G. (2023). A Niche Market: Api Therapy and Api Tourism. International Journal of Tourism And Destination Studies, 2(1), 1-11. https://doi.org/10.5281/zenodo.7827998
• Kritsky, R. (2017a). Beekeeping from Antiquity Through the Middle Ages. The Annual Review of Entomology, 62, 249-264. https://doi.org/10.1146/annurev-ento-031616-035115
• Kritsky, R. (2017b). The quest for the perfect hive: Ancient Mediterranean origins. Fani Hatjina, Georgios Mavrofridis, Richard Jones (Ed.). İçinde: Beekeepıng in the Mediterranean From Antiquity to the Present. s. 50-55.
• Lyubenov, L., ve Dimitrov, S. (2021). Development of ruse region as a destination for apitourism. The Overarching Issues of the European Space - From Sustainable Development to Sustainability. Porto, Faculdade de Letras da Universidade do Porto. pp. 107-117. https://doi.org/10.21747/978-989-9082-08-3/overa6
• Pal, S., ve Bhattacharya, S. (2023). Apitourism in agritourism: A fusion of greenery, apiculture & tourism in the valley of Jampui Hills of North East India. Plant Archives, 23(1), 51-55. https://doi.org/10.51470/PLANTARCHIVES.2023.v23.no1.008
• Pınar Koç, B., ve Özgürel, G. (2023). A niche market: Api therapy and api tourism. International Journal of Tourism and Destination Studies, 2(2/1), 1-11. https://doi.org/10.5281/zenodo.7827998
• Popescu, A., Dinu, T. A., Stoian, E., ve Şerban, V. (2021). Honey production in the European Union in the period 2008-2019-A statistical approach. Scientific Papers Series Management, Economic Engineering in Agriculture and Rural Development, 21(2), 461-473.
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç., ve Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250. http://doi.org/10.33400/kuje.843306
• Sancak, K., Zan-Sancak, A., ve Aygören, E. (2013). Dünya ve Türkiye’de Arıcılık. Arıcılık Araştırma Dergisi, 5(10), 7-13.
• Shiffler, K. (2014). Api tourism as added-value: The case of la ruta de la miel in Chile. Yüksek Lisans Tezi. Norveç Yaşam Bilimleri Üniversitesi, Bitki Bilimleri Anabilim Dalı: Norveç.
• Sivic, F. (2013). Apitourism. Bee World, 90(3), 66-67. https://doi.org/10.1080/0005772X.2013.11417547 Slovenya Tarım, Orman ve Gıda Bakanlığı (2023). Slovenia and beekeeping. https://www.gov.si/en/registries/projects/world-bee-day/slovenija-in-cebelarstvo/ (15.10.2023).
• Suligoj, M. (2021). Origins and development of apitherapy and apitourism. Journal of Apicultural Research, 60(3), 369-374. https://doi.org/10.1080/00218839.2021.1874178
• Suna, B. (2018). Apiturizm’in Türkiye’deki yeri ve önemi. Uludağ Arıcılık Dergisi, 18(1), 42-51. https://doi.org/10.31467/uluaricilik.427589
• Suna, B. (2019). Assessment of api tourism in Turkey by SWOT analysis. Uludağ Bee Journal, 19(1), 12-18.
• Suna, B. (2020). Turizmde arıcılığın kullanımına keşifsel bir yolculuk. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 31(1), 19-30. https://doi.org/10.17123/atad.713558
• Şahin, O., ve Aydın, A. (2021). Kültürel, gastronomik ve turistik değer: Muğla’da arıcılık ve özel Muğla arıcılık müzesi örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 5(1), 459-473. https://doi.org/10.26677/TR1010.2021.674
• Şeker, T, İ. (2020). Sivas ilinin api-turizm potansiyelinin incelenmesi. Yönetim, Ekonomi ve Pazarlama Araştırmaları Dergisi, 4(5), 364-373. https://doi.org/10.29226/TR1001.2020.220
• Şimşek, M. (2023). Apiturizm. (Ed.) Merve Öksüz, içinde: Turizm Alanında Çok Yönlü Araştırmalar, Gaziantep: Özgür Yayınları. https://doi.org/10.58830/ozgur.pub71.c314
• Slovenya Tarım, Orman ve Gıda Bakanlığı (2023). https://www.gov.si/en/
• Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü (2022). Ürün Raporu: Arıcılık. https://arastirma.tarimorman.gov.tr/tepge/Belgeler (20.10.2023).
• Topal, E., Adamchuk, L., Negri, I., Kösoglu, M., Papa, G., Dârjan, M. S., Cornea-Cipcigan, M., ve Margaoan, R. (2021). Traces of honeybees, api-tourism and beekeeping: From past to present. Sustainability, 13, 11659. https://doi.org/10.3390/su132111659
• TRT Haber (2023). Kahramanmaraş’ta lavanta tarlasına “Arı Müzesi”. https://www.trthaber.com/haber/guncel/kahramanmarasta-lavanta-tarlasina-ari-muzesi-737335.html (05.11.2023).
• Uzun, A., Dalgın, T., Çeken, H., ve Özer, Ç. (2022). Arı Turizminin Kırsal Kalkınma Üzerindeki Etkisi: Marmaris Örneği. Asya Akademik Sosyal Araştırmalar, 6(22), 179-192.
• Wos, B. (2014). Api-tourism in Europe. Journal of Environmental and Tourism Analysis, 2(1), 66-74.
• Yılmazer, B., ve Saraç, Ö. (2022). Api turizmin Sapanca destinasyon imajı üzerindeki muhtemel etkileri. 20. Geleneksel Turizm Sempozyumu Bildiriler Kitabı, s.1-10. https://gts20.subu.edu.tr/sites/gts20.subu.edu.tr/files/2022-06/GTS20%20Bildiri%20Kitab%C4%B1.pdf (15.10.2023).