MERAK(IN) SOSYOLOJİSİ Psikolojik Dürtü, Sosyal Uyaran, Kültürel Nosyon ve İdeolojik Bir Konsept Olarak “Sosyal Merak”

Yıl 2011, Cilt: 14 Sayı: 2, 18 - 58, 01.04.2011

İhsan Kurtbaş İhsan Kurtbaş

Öz

Problem Durumu: Bu güne kadar sosyal disiplinlerin ihmal ettiği sosyal merakın,
özellikle sosyolojik açıdan yadsınmış (ilgili, bağlı bulunduğu bir şeye yabancı kalmak-TDK)
olması çalışmanın temel problematiğidir.
Araştırmanın Amacı: Bu çalışmanın temel amacı, sosyal merak fenomenini, psikolojik
bir dürtü, sosyal bir uyaran, kültürel bir nosyon ve inşa (imal) edilmiş ideolojik bir konsept
olarak sosyolojik açıdan incelemektir.
Yöntem, Evren ve Örneklem: Çalışmanın teorisine katkı sağlaması açısından 375 kişi
ile yüz yüze görüşme yapılarak anket uygulanmıştır. Araştırmanın evren ve örneklemi, Ardahan
il merkezinde yaşayan on üç yaş ve üstü katılımcıların basit tesadüfî örneklem yöntemiyle
seçilmesi ile oluşturulmuştur. Elde edilen verilerin analizinde SPSS paket programı kullanılmış,
değişkenler arasındaki ilişki Ki-Kare (chesquare), ANOVA (F Testi) ve T-Testleri ile test
edilmiştir.
Sonuç ve Bulgular: Çalışmada teorik çerçeve ve ampirik bulgular sosyal merakın
toplumsallığın inşasında önemli bir enstrüman olduğunu bulgulamıştır. Buna göre merak,
eylem için katalizör görevi gören psikolojik bir dürtü olduğu kadar, sosyal bir uyaran,
kültürel bir nosyon ve egemen toplulukların çeşitli amaçlarına hizmet etmesi için imal (inşa)
edilmiş, ideolojik bir konsepttir. Ayrıca elde edilen bulgu ve verilerin, sosyolojiden siyasete;
pazarlamadan kamu yönetimine kadar birçok disipline katkı sağlayacağı öngörülmektedir

Anahtar Kelimeler

Merak, Sosyal Merak, Sosyallik, Mahremiyet

Kaynakça

• ANDERSON Sandra, BATEMAN, Heather, HARRİS, Emma, MCADAM, Katy Dictionary of Media Studies, A&C Black: London. BUDAK, Selçuk 2005 Psikoloji Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
• BÜYÜKKARAGÖz, Savaş ve CUMA, Çivi 1999 Genel Öğretim Metotları, Öğretimde Planlama Uygulama, Betaş Yayınları, İstanbul.
• CASTELLS, Manuel 2008 Ağ Toplumunun Yükselişi, Enformasyon Çağı: Ekonomi, Toplum ve Kültür. Çev: Ebru Kılıç, İstanbul Bilgi Üniversitesi, İstanbul.
• ERDOğAN, İrfan ve ALEMDAR, Korkmaz 2002 Öteki Kuram, Erk Yayınları, Ankara EVRİM, Sermin 1973 Psikososyolojinin İlkeleri, Genel Psikoloji ile Sosyal Psikolojinin İlkeleri Açısından, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul. GERAY, Haluk 2003