Okul Çağı Çocuklarının Toplumsal Cinsiyet Algıları: Gündelik Yaşam Örnekleriyle Cinsiyetçiliğin Benimsenme Durumuna ve Esneyebilme Olasılığına Dair Bir Araştırma

Yıl 2014, Cilt: 17 Sayı: 2, 121 - 151, 31.10.2014

A. Zeynep Kılıç Ayşe Beyazova H. Melda Akbaş Ayten Zara , İrem Serhatlı

https://doi.org/10.18490/sosars.379175

Cited By: 6

Öz

Toplumsal cinsiyet normları ve kalıpyargılar, çocukların cinsiyet kimliklerini oluşturmada

oldukça etkilidir. Bu araştırma, çocukların toplumsal cinsiyet algılarını ve algıların dayandığı

cinsiyetçi kalıpyargıları açığa çıkarmak amacıyla yapılmıştır. Araştırmanın hedeflerinden biri

de farklı yaş gruplarının, bu kalıpyargıların nasıl ve hangi araçlarla kırılabileceğine ya da

esneyebileceğine dair görüşlerini almaktır. Araştırmadan çıkan bu veriler, çocuklarda daha

eşitlikçi bir toplumsal cinsiyet algısı geliştirmek için hazırlanan bir eğitsel oyuna zemin

hazırlamıştır. Araştırma kapsamında, 7-15 yaş arasında, ilköğretim öğrencisi olan 33’ü kız,

33’ü erkek olmak üzere toplam 66 çocukla odak görüşmeler yapılmıştır. Görüşmelerin

sonuçları BEM ölçeğinden yararlanılıp, çocukların ifadelerinden oluşan güncel bir kavramlar

listesi üzerinden değerlendirilmiştir. Bulgulara göre, çocukların toplumsal cinsiyet algısının yaş

dönemine göre değiştiği, bununla birlikte erkek olmanın her dönemde daha değerli görüldüğü

söylenebilir. Kadınlık rollerinin ifade edilen tüm zorluklarına rağmen, iki cinsiyet grubunun da

yetişkin dönemde alınan sorumlulukların önemi açısından erkek olmanın daha zor olduğunu

ifade etmesi, toplumsal cinsiyet algısının etkinliğini göstermektedir. 

Anahtar Kelimeler

Toplumsal cinsiyet, Çocuklarda cinsiyet algısı, Cinsiyet rolleri, Kalıpyargılar

Kaynakça

• 2008 Köyde ve Kentte Yaşayan 7-8 Yaş Arası Çocukların Cinsiyet Kalıpyargıları ve Cinsiyete Bağlı Oynadıkları Oyun ve Oyuncaklar, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İlköğretim Anabilim Dalı, Bursa. BANSE, R. 2010 “The Development of Spontaneous Gender Stereotyping in Childhood: Relations to Stereotype Knowledge and Stereotype Flexibility”, Developmental Science, 13( 2). BANDURA, A. 1991 “Sociocognitive Theory of Human Adaptation: A citation-classic commentary on social-learning theory”, Current Contents/Social & Behavioral Sciences, 38 (10). BEE, H. 2007 Developing Child, Boston: Pearson Education, Inc. BROWN, C.S. 2004 “Children’s Perception of Gender Discrimination”, Developmental Psychology, 40 (5). BUTLER, J. 1990 Gendertrouble: Feminisim and the Subversion of Identity, New York: Routledge. CHAMBERS, S. A. 2007 “Sex and the Problem of the Body: Reconstructing Judith Butler’s Theory of Sex/Gender”, Body & Society, 13 (47) . CHODOROW, N. 1974 “Family Structure and Feminine Personality”, iç. Women, Culture and Society, (der. M. Zimbalist Rosaldo & L. Lamphere) California: Stanford University Press. CONNELL, R.W. 1998 Toplumsal Cinsiyet ve İktidar. (çev. C. Soydemir). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. GİLLİGAN, C. 1987 “Woman’s Place in Man’s Life Cycle”, iç. Feminisim and Methodology, (der. S. Harding) Indiana: Indiana University Press. MARTIN, C. L. 2004 “Children Search for Gender Cues: Cognitive Perspectives on Gender Development”, Current Directions in Psychological Science, 13 (2). NEFF, K.D. 2007 “Children’s and Adolocents’ Developing Perceptions of Gender Inequality”, Social Development, 16 (4). ÖZDEMİR, E. 2006 Okulöncesi Dönem Çocuklarının Cinsiyet Özelliklerine İlişkin Kalıpyargılarının İncelenmesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi, Ankara. SANCAR, S. 2009 Erkeklik: İmkansız İktidar, İstanbul: Metis Yayınları. SCHMALZ, D.L. 2006 “Girlie Girls and Manly Men: Children’s Stigma Consciousness of Gender in Sports and Physical Activities”, Journal of Leisure Research, 38 ( 4). SIGNORELLA, M. L. 2008 “Interrelations of Gender Schemas in Children and Adolescenta: Attitudes, Preferences and Self-Perceptions”, Social Behavior and Personality, 36 (7). SINNO, S. M. 2009 “Moms at Work and Dads at Home: Children’s Evaluations of Parental Roles”, Applied Develeopment, 13 (1). THEIMER, C. E. 2001 “Young Children's Evaluations of Exclusion in Gender-stereotypic Peer Contexts”, Developmental Psychology, 37 (1). TOBIN, D. D. 2010 “The Intraphysics of Gender: A Model of Self Socialization”, Psychological Review, 117 (2) . TORUN, Y. 2002 GenderBias in Student-Teacher Interaction and its Effect on Reproduction of Gender Roles in the Classroom, Yayımlanmamış Doktora Tezi, ODTÜ, Ankara. TURNER, K. L. 2007 “The Centrality of Gender and Ethnic Identities across Individuals and Context”, Social Development,16 (4). YOGEV, Ş. P. 2006 Ergenlerde Toplumsal Cinsiyetin Kazanılması: Aile, Okul ve Arkadaş Etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara