YAŞLILARIN SAĞLIK/HASTALIK DURUMLARININ TOPLUM SAĞLIĞI AÇISINDAN DEĞERLENDİRİLMESİ

Yıl 2018, Cilt: 21 Sayı: 2, 29 - 48, 29.10.2018

Dilek Aslan , Ekin Koç Merve Çolaklar

https://doi.org/10.18490/sosars.476030

Cited By: 1

Öz

“Bilgelik” ya da “ikinci çocukluk” olarak
da adlandırılan yaşlılık dönemi bireylerde fizyolojik, psikolojik, sosyolojik
vb. değişimler açısından önemli bir dönemdir. Bireylerin bu dönemi sağlıklı
geçirebilmeleri için yaşamlarının çok erken evrelerinden itibaren önleyici
davranışları içselleştirmeleri gerekir. Ülkemizde ve dünyada yaşlı birey
sayısının artma eğiliminde olduğu dikkate alındığında, bütün toplumların yaşlılık
konusunda sistem temelli değişiklikler yapma gereksinimleri öne çıkmaktadır.

Yaşlıların heterojen bir grup olduğu
bilinmektedir. Dolayısıyla, yaşlılık döneminde sağlık ve diğer gereksinimler de
birbirinden farklılaşabilmektedir. Bütün bu nedenlerle yaşlılar için planların
ve programların bireylerin ve toplumun öncelikli gereksinimlerine göre
yapılması uygun olur.

Bu yazı kapsamında; yaşlanınca nelerin
değiştiği ve özellikle sağlık/hastalık durumlarındaki farklılıklar
incelenmiştir. Bu inceleme sırasında yaşlılığın kavramsal olarak tanımı,
geçmişten bugüne kavramlardaki değişimler, sağlık/hastalık konularında öne
çıkanlar, sağlıklı bir yaşlanma için öneriler üzerinde durulmuştur. Hastalık
yükünün azaltılmasının yanı sıra yaşam kalitesinin iyileştirilmesi için koruyucu
ve sağlığın korunması yaklaşımlarının geliştirilmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Yaşlı, Sağlık, Değişim, Gereksinim, Sağlığın Geliştirilmesi

Kaynakça

• Aslan, D. (2015). Halk Sağlığı Bakış Açısıyla Yaşlılara Yönelik İstismar ve İhmal. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 24(2), 79-82. Erişim Adresi: http://www.ttb.org.tr/STED/images/files/dergi/2015/2.pdf. (Erişim Tarihi: 23.12.2016) Aslan, D. (2012). Yaşlılık Döneminde Koruyucu Hekimlik. Türkiye Klinikleri Aile Hekimliği Özel Sayısı, 3(6), 25-9. Erişim Adresi: http://www.turkiyeklinikleri.com/article/en-yaslilik-doneminde-koruyucu-hekimlik-64337.html. (Erişim Tarihi: 07.11.2017) Aslan, D. (2011). Yaşlılık Döneminde Beslenme: Hekim Perspektifi. Hekimleri İçin Temel Geriatri (s. 133-139) içinde. Ankara: Ankara Tabip Odası ve Türk Geriatri Derneği yayınları, (ISBN: 978-605-5867-41-6). Balcombe, N.R. and Sinclair, A. (2001). Ageing: Definitions, Mechanisms and the Magnitude of the Problem,Best Practice & Research Clinical Gastroenterology, 15(6), 835-49. doi:10.1053/bega.2001.0244 Centers for Disease Control (CDC) (2015). Alzheimer's Disease. Erişim Adresi: http://www.cdc.gov/aging/aginginfo/alzheimers.htm (Erişim Tarihi: 22.12.2015) Covey, H. (2000). Shakespeare on Old Age and Disability. The International Journal of Aging and Human Development,50(3), 169-83. Dağdelen, S. (2011). Yaşlı Hastanın Değerlendirilmesi ve Periyodik Sağlık Kontrolü. Hekimleri İçin Temel Geriatri (s. 15) içinde. Ankara: Ankara Tabip Odası ve Türk Geriatri Derneği yayınları, (ISBN: 978-605-5867-41-6). Erkılıç, M., Aydoğdu, F., Aslan, D., Gökçe Kutsal, Y. (2006). Yaşlının Evi ve Çevresi-Yaşlılık Dönemi İçin Uygun Çevre Koşulları Nasıl Düzenlenmelidir? Ankara: Türk Geriatri Derneği Yayınları, (ISBN 975-92150-1-2). Fişek, N.(1985).Halk Sağlığına Giriş(s. 6,76). Ankara: Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Yayınları. Frankenberg, E. and Thomas, D. (2011). Global Aging. In: Handbook of Aging and Social Sciences (Binstock RH, George LK, Eds). 7th Ed.Elsevier publications, pp 83-9. (ISBN:978-0-12-380880-6). Gökçe Kutsal, Y., Kabaroglu, C., Aslan, D., Sengelen, M., Eyigor, S., Cangoz, B. (2015). Gerontology in Turkey. Успехи геронтологии,Advances in Gerontology,28(1-Suppl.), 80-99. Retrieved from http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.718.7861&rep=rep1&type=pdf#page=80. Gökçe Kutsal, Y. (2015). Hekim Gözüyle Yaşlılık Olgusu ve Algısı. Geriatrik Bilimler Kitabı (s. 24-35). Hacettepe Üniversitesi GEBAM Yayınları, Jefferis, B.J., Iliffe, S., Kendrick, D., Kerse, N., Trost, Sç, Lennon, L., Sartini, C., Morris, R.W., Wannamethee, S.G., Whincup, P.H. (2014). How Are Falls And Fear Of Falling Associated With Objectively Measured Physical Activity In A Cohort Of Community-Dwelling Older Men?. BMC Geriatrics,14(1), 114. doi:10.1186/1471-2318-14-114. Karahan, A.Y., (2013). Bir Olgu Eşliğinde Süperasırlık Kavramı. Turkish Journal of Geriatrics/Türk Geriatri Dergisi, 16(4), 464-6.Erişim adresi: http://eds.b.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=3&sid=d1b6d1d6-31b4-467f-a378-cded97f801a5%40sessionmgr104. (Erişim Tarihi: 21.04.2017) Kibar, E., Aslan, D., Gökçe Kutsal, Y., Karakoç, Y. (2015). Ankara’da Bir Kurumda Yaşayan Yaşlılar Arasında Düşme Sıklığı, Risk Faktörleri ve Korunmaya İlişkin Yaklaşımlar. TAF Preventive Medicine Bulletin,14(1), 23-32. Erişim adresi: http://eds.a.ebscohost.com/eds/pdfviewer/pdfviewer?vid=1&sid=14bee523-0040-4d81-a6fa-4829d7be6551%40sessionmgr4008. (Erişim Tarihi: 21.12.2016) Liu, L. K., Lee, W. J., Wu, Y. H., Hwang, A. C., Lin, M. H., Shimada, H., Peng, L. N., Loh, C. H., Arai, H.,Chen, L. K. (2018). Cognitive Frailty and Its Association with All-Cause Mortality among Community-Dwelling Older Adults in Taiwan: Results from I-Lan Longitudinal Aging Study. Rejuvenation research.doi:10.1089/rej.2017.2038 Martin, L.G., (2011). Demography and Aging.Handbook of Aging and Social Sciences (Binstock RH, George LK, Eds). Seventh Ed.Elsevier Publications, pp 33-45. (ISBN: 978-0-12-380880-6). Morgan, L.A. and Kunkel, S.R. (2016). Aging and Society. Aging, Society and the Life Course. Springer Publishing Company. Fifth Ed, p 1-22. Morley, J. E. (2004). A Brief History of Geriatrics. The Journals of Gerontology Series A: Biological Sciences and Medical Sciences, 59(11), 1132-1152. doi:10.1093/gerona/59.11.1132 Mulley, G., (2012).A History of Geriatrics and Gerontology. European Geriatric Medicine, 3(4), 225-227. doi:10.1016/j.eurger. 2012.06.007 Satariano, W. A., Guralnik, J. M., Jackson, R. J., Marottoli, R. A., Phelan, E. A., & Prohaska, T. R. (2012). Mobility and Aging: New Directions For Public Health Action. American Journal of Public Health, 102(8), 1508-1515. doi:10.2105/AJPH.2011.300631 Şahin, G. (2005). Yaşlılık ve Egzersiz. Turkiye Klinikleri Journal of Internal Medical Sciences, 1(27), 76-80. Erişim Adresi: http://www.turkiyeklinikleri.com/article/en-yaslilik-ve-egzersiz-36354.html. (Erişim Tarihi: 21.04.2017) Shah B.M. and Hajyar E.R. (2012).Polypharmacy, Adverse Drug Reactions, and Geriatric Syndromes. Clinics in Geriatric Medicine,28(2), 173-86. doi:10.1016/j.cger.2012.01.002 Taffet, G.E. (2015). Normal Aging. (Schmader KE, Section Ed., Sokol HN, Deputy Ed). Up To Date. Retrieved from http://www.uptodate.com/contents/normal-aging?source=machineLearning&search=aging&selectedTitle=1%7E150&sectionRank=1&anchor=H189995853#H189995853.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). İstatistiklerle Yaşlılar (2017). Erişim Adresi: http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=27595. (Erişim Tarihi: 20.4.2018) United Nations, Department of Economic and Social Affairs, Population Division.(2015)World Population Ageing 2015 report.(ST/ESA/SER.A/390). Retrieved from http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/pdf/ageing/WPA2015_Report.pdf. United Nations (UN), Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2013). World Population Ageing 2013 report.ST/ESA/SER.A/348. Retrieved from http://www.un.org/en/development/desa/population/publications/ageing/WorldPopulationAgeingReport2013.shtml. United Nations (UN) Department of Economic and Social Affairs, Population Division (May 2008) Guide to the National Implementation of the Madrid International Plan of Action on Ageing, p3. Retrieved from http://www.un.org/esa/socdev/ageing/documents/papers/guide.pdf. United Nations (UN) Department of Economic and Social Affairs, Population Division (2001) World Population Ageing: 1950-2050. Retrieved from http://www.un.org/esa/population/publications/worldageing19502050/. Vetrano, D. L., Foebel, A. D., Marengoni, A., Brandi, V., Collamati, A., Heckman, G. A., and Onder, G. (2015). Chronic Diseases and Geriatric Syndromes: The Different Weight of Comorbidity. European Journal of Internal Medicine, 27, 62-67. doi:10.1016/j.ejim.2015.10.025. Won, C.W, Yoo, H.J., Yu, S.H., Kim, C.O., Dumlao, L.C.I., Deviatsy, E., Rowland, J., Chang, H.H., Wang, J., Akishita, M., Tan, T.L., Lum, C., Prakash, O., (2013), Lists of Geriatric Syndromes in The Asian-Pacific Geriatric Societies. European Geriatric Medicine, 4(5), 335-338. doi: 10.1016/j.eurger.2013.07.005 World Health Organization (WHO). (2015) Ageing and Health. Retrived, Retrieved from http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs404/en/. World Health Organization (WHO). Definition of Older or an Elderly Person (2016). Retrieved from http://www.who.int/healthinfo/survey/ageingdefnolder/en/. World Health Organization (WHO). (2015) Countries Norway. Retrieved from http://www.who.int/countries/nor/en/. World Health Organization (WHO). (2015). Physical Activity and Older Adults. Retrieved from http://www.who.int/dietphysicalactivity/factsheet_olderadults/en/index.html. World Health Organization (WHO) (2015).Countries Uruguay. Retrieved from http://www.who.int/countries/ury/en/. World Health Organization (WHO). World Report on Aging and Health 2015. p 7. Retrieved from http://apps.who.int/iris/bitstream/10665/186463/1/9789240694811_eng.pdf?ua=1. World Health Organization(WHO). (2013) The 8th Global Conference on Health Promotion, Helsinki. Retrieved from http://www.who.int/healthpromotion/conferences/8gchp/statement_2013/en/. Wu, C.H., Chang, C.I., Chen. C.Y. (2012). Overview of Studies Related to Geriatric Syndrome in Taiwan. Journal of Clinical Gerontology & Geriatrics,3(1), 14-20. doi: doi.org/10.1016/j.jcgg.2011.05.002