Metropoliten Alanda Yoksulluk: İstanbul Kuştepe Mahallesi Örneği

Yıl 2018, Sayı: 37, 1 - 20, 30.05.2018

Tuğba Canbulut Afranur Kısa Doğaç Niyazi Özüçelik

Öz

Bu çalışma,
metropoliten alan içerisinde mahalli ölçekli bir yerleşim alanındaki yoksulluk algısını
değerlendirmeyi amaçlamaktadır. Aynı zamanda yoksullukla mücadele adına mahalli
önlemlerin öğrenilmesi de bir diğer amaçtır. Bu amaçlara yönelik olarak seçilen
Kuştepe mahallesi, bir metropoliten alan olan İstanbul’un ilk sosyal mesken
bölgesi seçilme özelliğini de taşımaktadır. Mutlak yoksulluğun farkedilir
düzeyde olduğu mahallenin yoksulluk algısının öğrenilmesi aslında yoksulluğa
dair tanımlamaları yeniden düşünmeyi de beraberinde getirmektedir. Şöyle ki,
araştırma verileri, mahallede yaşayan veya yaşayanlar üzerinde etkisi olduğu
iddia edilen kanaat önderleri ile yapılan derinlemesine görüşmeler aracılığıyla
elde edilmiştir. Görüşmeciler, kamu görevlisi, dernek yöneticisi veya
esnaflardan oluşmakta ve görüşmecilerin belirlenmesinde mahallenin kanaat
önderi olmaları dışında herhangi bir kriter göz önünde bulundurulmamaktadır.
Görüşmelerle elde edilen veriler ise yoksulluk algısının, mutlak veya göreli
yoksulluk dışında kültürel arkaplandan da etkilenebileceğini göstermektedir. Araştırma
kapsamında yapılan görüşmelerden elde edilen bulgular, yoksulluğun mahalleye
(Kuştepe) yerleşim süreçlerinde etkili bir faktör olması, metropoliten alanın
yoksullukla mücadele adına bir çekici kuvvetinin olması, mahalle tariflerinde
yoksulluğun izlerinin yoksullukla dolaylı bağlantısı olan sosyal sorunlar
aracılığıyla sunulması ve kurumsal yapıların işlevlerine göre değişmek şartıyla
yoksullukla mücadele için birer unsur olabilecekleri yönündedir.

Anahtar Kelimeler

Kuştepe, Metropoliten alan, Yoksulluk, Yoksullukla mücadele, Kentsel yoksulluk, Yoksulluk sosyolojisi

Kaynakça

• AKSAN, G. (2012), “Yoksulluk ve Yoksulluk Kültürünün Toplumsal Görünümleri”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 27. S. 9-19.
• AÇIKALIN, N. (2008), “Yoksulluk ve Genç Kuşakların Toplumsal Hareketlilik olanakları: İstanbul ve Gaziantep Örnekleri”, Çalışma ve Toplum, Sayı 17, 131-154
• BAYAT, A. (2014), “Tersyüz Olmuş Şehirde Siyaset”, Ed. Soner Torlak, Önder Kulak. Mekan Meselesi. (s.29-54). İstanbul: Tekin Yayınevi.
• BEGEL, E.E. (1996). Kentlerin Doğuşu. (çev. Ö. Arıkan). Cogito, (s.7-16).
• CAN, K. (2001), “Şanlıurfa’da Yoksulluk Manzaraları”, Toplum ve Bilim, Yaz 2001. İstanbul: Birikim Yayıncılık.
• COSER, L. (1965), “The Sociology of Poverty: To the Memory of Georg Simmel”. Social Problems, 13/2. (s. 140-8).
• ÇINAR, T. (1998), “Dünya Kenti ve Toplumsal Kutuplaşma İstanbul Bir Dünya Kenti Olmalı mı?”, Tartışma Metinleri, No: 12. (s. 1-25).
• ERDOĞAN, N. (2001), Yoksulluk Halleri Türkiye’de Kent Yoksulluğunun Görünümleri, İletişim Yayınları. İstanbul.
• ERKAN, R. BAĞLI, M. (2005), “Göç ve Yoksulluk Alanlarında Kentle Bütünleşme Eğilimi: Diyarbakır Örneği”, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi. 22/1. (s.105-124).
• HARVEY, D. (2008), “The Right to the City”, Çev. Kırmızı, M. New Left Review. Cilt 53. (s.23-40).
• IŞIK, M. PINARCIOĞLU, M. (2005), Nöbetleşe Yoksulluk Sultanbeyli Örneği, İstanbul: İletişim Yayınları.
• KAZGAN, G. (1999), Kuştepe Araştırması, İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• ÖZGEN, N. H. (2001), “Kentte Yeni Yoksulluk ve Çöp İnsanları”, Toplum ve Bilim. Yaz 2001. İstanbul: Birikim Yayıncılık.
• PARİN, S. (2010), “Dilencilik Yoksulluk İlişkisi”, Sosyoloji Dergisi, 3/20. (s.23-37).
• YILMAZ, Z. 2012, Yoksulları Ne Yapmalı? Sosyal Sorunun Yönetimi, Belirsizliğin Keşfi ve Yarınsızlık, Ankara: Dipnot Yayınları.