Popüler Kültür ve Senfonik Müzik Karşılaşması: 2000’li Yıllarda Bir Sınıfsal Gösterge ve Pazarlama Mekanizması Olarak “Popüler Klasik Müzik”

Yıl 2017, Sayı: 36, 131 - 156, 28.11.2017

Uğur Zeynep Güven

Öz

Bu
çalışma, tüm dünyada yaygın biçimde bir yüksek kültür unsuru olarak kabul
edilen senfonik müziğin temsili ve tüketimi açısından hangi mekanizma ve
stratejilerle popüler kültürün etki alanına girdiğini sorgulamayı
amaçlamaktadır. Bu müzik türünün üretimi kaçınılmaz olarak müzik
endüstrilerince gerçekleştirilmekte ve uzantısı olan performans politikaları
ile şekillenmektedir. Bu müziğin alımlanması ve tüketimi aşamasında ise, albüm
satın alma başta olmak üzere, eserlere erişim, sınırları belirli yöntem ve
tercihlerle gerçekleşmektedir. Bu çerçevede makale, ‘klasik müzik’ etiketini
merceğe alarak, İstanbul’da gerçekleştirilen bir çalışma ile, ülkemizde 2000’li
yıllarda popüler kültürün manipüle edici, tektipleştirici ve tüketime yönelik
stratejilerini ortaya koymaktadır. Çalışmanın temel bulguları arasında, konserlerin
içeriğinin oluşturulmasının, sanatçı ve eser seçimi ile eserlerin diziliminin
rahat takip edilebilir, dinleyicinin sayısını artıracak ve ilgisini çeken bir
düzenekte olması gibi bir dizi konser performans politikası açığa çıkmıştır.
Müzik marketlerde ise ‘en iyiler’ gibi etiketlerle paketlenen senfonik müzik
albümlerinin popüler müzik endüstrisinin teknikleriyle pazarlandığı
saptanmıştır. Bu sonuçlar, senfonik müziğin popüler kültürün mantığı ve
mekanizması ile dolaşıma sokulduğu yorumunu yapmaya olanak tanımıştır.

Anahtar Kelimeler

Popüler kültür, Yüksek kültür, Klasik müzik, Müziğin tüketimi, Müzik tercihi

Kaynakça

• ADORNO, T.W., 1994, Introduction à la sociologie de la musique. Genève: Editions Contrechamps.
• ADORNO, T.W., 2002, Essays on music. CA: University Of California Press.
• ADORNO, T.W., HORKHEIMER, M., 1979, Dialectics of Enlightenment, Londra: Verso Books.
• ATTALI, J., 2001, Bruits. Paris: Fayard.
• BAUDRILLARD, J., 1970, La sociéte de consommation, Paris: Denoël.
• BAUDRILLARD, J., 1972, Pour une critique de l’économie politique du signe. Paris: Editions Gallimard.
• BELGE, M., ARAL, F., 1985, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, Cilt 5. İstanbul: İletişim Yayınları.
• BELL, D., 1976, Vers la société post industrielle. Paris: Robert Laffont.
• BENJAMIN, W., 2004, Pasajlar, (Çev: A. Cemal). İstanbul: YKY.
• BOISVERT, D., 2013, “Médiation de la Musique Classique : De la Scène à la Salle”, Commposite, 16(2), 4-26.
• BOLTANSKI, L., CHIAPELLO, E, 1999, Le nouvel esprit du capitalisme. Paris: Gallimard.
• BOURDIEU, P., 1984a, Questions de sociologie, Paris: Les Editions de Minuit.
• BOURDIEU, P., 1984b, Distinction: A social critique of the judgement of taste. Cambridge: Harvard University Press.
• CROMPTON, R., 1998, Class and stratification: An introduction to current debates. Cambridge: Polity Press.
• ELIAS, N., 2000, Mozart, Bir Dahinin Sosyolojisi Üzerine, (Çev. Y. Tükel). İstanbul: Kabalcı.
• GANS, H., 1999, Popüler kültür ve yüksek kültür (Çev: E. Onaran). İstanbul: YKY.
• GIDDENS, A., 1991, Modernity and self-identity. Self and society in a late modern age. Oxford: Polity Press.
• GÜVEN, U.Z., ERGUR, A., 2014, “Dünyada ve Türkiye’de müzik sosyolojisinin yeri ve gelişimi”, Sosyoloji Dergisi, Vol:3, No:29, 1-19.
• JAMESON, F., 1984, Postmodernism, or the cultural logic of late capitalism. NY: Routledge.
• LYOTARD, J.F., 1979, La condition postmodern. Paris: Minuit.
• MARCUSE, H., 1969, L’homme unidemensionelle. Paris: Editions de Minuit.
• MİMAROĞLU, İ., 2006, Müzik tarihi. İstanbul: Varlık Yayınları.
• MOUTSOPOULOS, E. 1967, La musique dans l’oeuvre de Platon. Paris: Presses Universitaires de France.
• PETERSON, R., 1992, “Understanding audience segmentation: from elite and mass to omnivore and univore”, Poetics, Vol:21, 243-258.
• PLEKHANOV, G., 1949, L’art et la vie sociale. Paris: Editions Sociales.
• SUPIČIČ, I., 1988, “Les fonctions sociales de la musique”, Musique et Société (içinde) VANHULST, H., HAINE, M. (der). Brüksel: Editions de l’Université Libre de Bruxelles,173-180.
• WICKE, P., 2006, Mozart’tan Madonna’ya (Çev: S. Dalaman). Istanbul: YKY.