A Biographical Analysis of Mehmet Akif Ersoy’s Thougths

Yıl 2016, Sayı: 34, 243 - 268, 01.06.2016

Mehmed Akif Ersoyun Düşüncelerinin Hasan Şen

Öz

Mehmet Akif Ersoy who was a politician and thinker had the idea of society based on ethics, modernization, nationalism, and reform. He has envisioned a society based on morality. In addition, modernization and nationalism were the other elements of his thought. Ersoy wanted to urgent reform in religion, society and especially in thought. Besause he argued that Islam falled behind the modern era. He, therefore, stated that the strong relationship between Islam, science and philosophy should been reestablishment. Although he was also a Islamist thinker, he had the distinctive ideas from other Islamists. Islamism is not a homogenous intellectual tradition in itself. Islamism has different traditions. Islamism can be divided into three traditions according to relationship with philosophy, science, ethic and politics: Theology of Political Islam, Political Islamism and Historical Islam. In this article, Ersoy was included into the historical tradition because of his mentioned ideas. This study claims that Ersoy is an extraordinary thinker in Islamist tradition

Anahtar Kelimeler

Mehmet Akif Ersoy, Islam, Reform in Islam, Islam and philosophy the idea of progress, Islam and modernity, Westernization, Nationalism

MEHMED AKİF ERSOY’UN DÜŞÜNCELERİNİN BİYOGRAFİK ANALİZİ

Öz

Bir siyasetçi ve mütefekkir olan Mehmed Akif Ersoy’un düşüncelerinde ağırlıklı olarak ahlâka dayalı bir toplum tahayyülünün, çağdaşlaşma, millilik ve reform ruhunun izleri görülür. Ersoy özellikle düşüncede, dinde ve toplumda acil bir reform yapılmasını önermiştir. Çünkü mevcut haliyle İslâm’ın modern çağın gerisinde bir görünüm sergilediğini, bu nedenle İslâm, bilim ve felsefe arasında yeniden güçlü ilişkilerin tesis edilmesi gerektiğini ileri sürmüştür. Genel olarak İslâmcı cenah içinde olmasına karşın Ersoy, bahsedilen düşünceleri itibariyle diğer İslâmcılardan ayrılan bir düşünsel tutuma sahiptir. Zaten İslâmcılık da kendi içinde homojen bir akım değildir. Felsefe, bilim, ahlâk ve siyasetle kurdukları ilişki göz önüne alınarak, siyasal teoloji, siyasal İslam ve tarihsel İslam olmak üzere üç farklı İslâmcılık akımından bahsedilebilir. Düşünceleri itibariyle tarihselci İslâmcı akımı içine dâhil edilebilecek olan Ersoy’un bu çalışmada, genel olarak İslâmcılar arasında farklı ve sıra dışı bir çizgiye sahip olduğu iddiasından hareket edilecektir

Anahtar Kelimeler

Mehmet Akif Ersoy, Islam, Reform in Islam, Islam and philosophy the idea of progress, Islam and modernity, Westernization, Nationalism

Kaynakça

• BURKE, E., 2016, Fransa’daki Devrim Üzerine Düşünceler, (Tercüman:Okan Arslan),
• Ankara: Kadim Yayınları DOĞAN A., 2006, Osmanlı Aydınları ve Sosyal Darwinizm, İstanbul: İstanbul Bilgi
• Üniversitesi Yayınları DÜZDAĞ, M.E., 1998, Mehmed Akif Ersoy, Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları
• ERSOY, M.A., 1997, “Asım”, Safahat, İstanbul: İnkılap Yayınevi
• ERSOY, M.A., 1997, “Avrupa'da Tahsil”, Safahat, İstanbul: İnkılap Yayınevi
• ERSOY, M.A., 1997, “Beşinci Kitap”, Safahat, İstanbul: İnkılap Yayınevi
• ERSOY, M.A., 1997, “Çin ve Mançurya'da”, Safahat, İstanbul: İnkılap Yayınevi
• ERSOY, M.A., 1997, “Hakkın Sesleri”, Safahat, İstanbul: İnkılap Yayınevi
• ERSOY, M.A., 1997, “Hâlâ mı Boğuşmak ”, Safahat, İstanbul: İnkılap Yayınevi
• ERSOY, M.A., 1997, “İstanbul'a Dönüş”, Safahat, İstanbul: İnkılap Yayınevi
• ERSOY, M.A., 1997, “Safahat”, Safahat, İstanbul: İnkılap Yayınevi
• ERSOY, M.A., 1997, “Süleymaniye Kürsüsünde”, Safahat, İstanbul: İnkılap Yayınevi
• ERSOY, M.A., 1997, “Şark”, Safahat, İstanbul: İnkılap Yayınevi
• ERSOY, M.A., 1997, “Terakki Sırrı”, Safahat, İstanbul: İnkılap Yayınevi
• ERSOY, M.A., 1997, “Türkistan'a Hareket”, Safahat, İstanbul: İnkılap Yayınevi
• ELİAÇIK, İ., 1999, “Mehmet Akif Üzerine Söylenmeyenler”, Ülke Dergisi, Aylık Düşünce ve Kültür Dergisi, Aralık, Sayı 41
• ELİAÇIK, İ., 2004, Mehmet Akif Ersoy, İstanbul: İlke Yayıncılık
• GADAMER, H-G., 2002, “Hermeneutik Problemin Evrenselliği”, Hermeneutik ve Hümaniter Disiplinler, (Derleme ve tercüme: Hüsamettin Arslan), İstanbul, Paradigma Yayınları
• GÖKALP, Z., 1976, Türkleşmek, İslâmlaşmak, Muasırlaşmak, (Hazırlayan İbrahim Kutluk), Ankara: Kültür Bakanlığı Yayınları
• HABERMAS, J., 2002, “Hermeneutiğin Evrensellik Talebi”, Hermeneutik ve Hümaniter
• Disiplinler, (Derleme ve tercüme: Hüsamettin Arslan), İstanbul, Paradigma Yayınları KARA, İ., 2004, “İslâmcı Söylemin Kaynakları ve Gerçeklik Değeri”, Modern Türkiye’de
• Siyasi Düşünce, İslâmcılık (Cilt 6), İstanbul:İletişim Yayınları KEMAL, N., 2005, Osmanlı Modernleşmesinin Meseleleri 1 (Bütün Eserleri),
• (Hazırlayanlar: Nergiz Yılmaz Aydoğdu ve İsmail Kara), İstanbul:Dergâh Yayınları KÖROĞLU, E., 2004, Türk Edebiyatı ve Birinci Dünya Savaşı (1914-1918)
• Propagandadan Millî Kimlik İnşâsına, İstanbul: İletişim Yayınları LAPİDUS I.M., 1996, Modernizme Geçiş Sürecinde İslâm Dünyası, (çeviren:Sefa Üstün),
• İstanbul: Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları NİSBET, R., 1966, The Sociological Tradition, University of California Press
• OGUR E., 2008, “Asım’da Eğitim Değerleri”, I.Uluslararası Mehmet Akif Sempozyumu
• Bildiri Kitabı, Cilt I, Mehmeh Akif Ersoy Üniversitesi Yayınları ORTAYLI, İ., 2003, İmparatorluğun En Uzun Yüzyılı, İstanbul: İletişim Yayınları
• ÖZTÜRK Y.N., 2008, Allah ile Aldatmak, İstanbul:Yeni Boyut Yayınları
• ÖZTÜRKMEN, N. M., 1969, Mehmed Âkif ve Dünyası, Ankara: Altınok Yayınları
• ŞEN H., 2012, Kemalist Modernleşme ve İslâmcı Gelenek, Ankara: Kadim Yayınları
• TBMM Zabıt Cenderesi, İstiklal Marşı’nın Kabulü, 12.III.1337, Devre I, Cilt9
• TOPÇU, N., 1998, Mehmed Âkif (Bütün Eserleri 10), İstanbul:Dergâh Yayınları
• Türkçe Sözlük 1998 Türk Dil Kurumu, Ankara
• ÜLKEN, H.Z., 1966, Türkiye’de Çağdaş Düşünce Tarihi, I.Cilt, İstanbul: Selçuk Yayınları
• WEBER M., 1993, Protestan Ahlâkı ve Kapitalizmin Ruhu (çeviren: Zeynep Gürata), Ankara: Ayraç Yayınları