Labor Process As A Political Problem: Marx’s Forgotten Theory of Exploitation

Yıl 2018, Sayı: 38, 197 - 217, 30.11.2018

Evren M. Dinçer

Öz

Bu makale Marx'ın çalışma ve politika üzerine
görüşlerini modern düşüncenin dört önemli kaynağı ile kıyaslayarak
tartışmaktadır: Weber, Arendt, Polanyi and Foucault. Ana soru Marx'ın çalışma
olgusunu özü itibraiyle politik bir edim ve bu edimin sahibini de politik bir aktör
olarak kuramsallaştırırken diğer düşünürlerden nasıl ayrıştığıdır. Bu soruya
yanıt verirken Marx'ın temel farkının kapitalist üretim tarzı içinde
kapitalizmin farklı bir varoluş durumu olduğunu iddia etmesi ve ısrarla bu
olguyu tarihselleştirmeye çalışması olduğu kanıtlanmaya çalışılacaktır. Marx'a
göre kapitalist üretim tarzı işçinin kendini gerçekleştirmesini olanaksız
kılmış ve bunu yaparken anahtar bir ilişki biçimi olarak sömürüyü tüm
ilişkilerin merkezine taşımıştır. Weber'in ekonomik sosyolojisi ve endüstri
sosyolojisinin 1920'ler Kuzey Amerika'sındaki çıkışının bu yaklaşımdan ilk
büyük kopuşu temsil ettiği tartışılacaktır. Ardından Arendt ve Polanyı'nin önce
çalışmayı (Arendt) sonra sömürüyü (Polanyi) sosyal kuramdan çıkardığını
göstermeye çalışacağım. Belki de ironik bir şekilde bu ikisi arasındaki kopan
ilişkiyi yeniden kuran kişinin hayatının son döneminde neoliberalizme odaklanan
çalışmalarıyla Foucault olduğunu savunacağım. Ancak her ne kadar Marx'ın
projesini kısmen hatırlatsa da, Foucault'nun kuramı bir yönüyle Marx'tan
ayrışmaktadır: sömürünün yok sayılması. Bu eksik Foucault'da neden emek süreci
gibi bir kavram olmadığını da açıklamaktadır. 

Anahtar Kelimeler

Emek süreci, Sömürü, Sosyal kuram, Çalışmanın siyaseti

Kaynakça

• ARENDT, H.; 1958, The Human Condition. Chicago: The University Of Chicago Press. ARRIGHI, G.; 2007, Adam Smith In Beijing : Lineages Of The Twenty-First Century. Verso. BRAVERMAN, H.; 1974, Labor And Monopoly Capital: The Degradation Of Work In The Twentieth Century. New York: Monthly Review Press. BREWER, A.; 1999, Marxist Theories Of Imperialism: A Historical Survey. London: Routledge. BUĞRA, A. and AĞARTAN, K.; 2007, Reading Karl Polanyi For The Twenty-First Century: Market Economy as a Political Project. Basingstoke: Palgrave Macmillan. ELEY, G.; 2002, Forging Democracy : The History Of The Left In Europe, 1850-2000. Oxford University Press. FOUCAULT, M.; 2006, History Of Madness. London: Routledge. FOUCAULT, M. 2008, The Birth Of Biopolitics: Lectures At The College De France, 1978-79. Basingstoke: Palgrave Macmillan. HARVEY, D.; 2006, The Limits to Capital. London: Verso. HEGEL, G. W. F.; 1991, Elements of the Philosophy Of Right. Edited By A. W. Wood. Cambridge: Cambridge University Press. HERZFELD, M.; 2001, Anthropology: Theoretical Practice In Culture And Society. London: Blackwell. MARX, K.; 1990, Capital, Volume I. London: Penguin. MARX, K. 1993, Grundrisse. London: Penguin. MARX, K. and ENGELS, F.; 1978, Marx-Engels Reader. Edited By R. C. Tucker. New York: Norton. PASHUKANIS E.B.; 1978, Law And Marxism: A General Theory. Edited By C. J. Arthur. London: Ink Links. Polanyi, K. (2001) The Great Transformation: The Political And Economic Origins Of Our Time. Boston: Beacon Press. POSTONE, M.; 1993, Time, Labor, And Social Domination: A Reinterpretation Of Marx’s Critical Theory. Cambridge: Cambridge University Press. ROBINSON, W. I.; 2004, A Theory Of Global Capitalism: Production, Class, And State In A Transnational World. Baltimore: The Johns Hopkins University Press. SAYERS, S.; 2007, ‘The Concept Of Labor: Marx And His Critics’, Science & Society, 71(4), pp. 431–454. SEN, A.; 2009, ‘Capitalism Beyond The Crisis’, The New York Review Of Books, March. SORENSEN, A. B.; 2000, ‘Toward A Sounder Basis For Class Analysis’, American Journal Of Sociology, 105(6). SWEDBERG, R.; 2011, ‘Max Weber’s Central Text In Economic Sociology’, In Granovetter, M. And Swedberg, R. (Eds) The Sociology Of Economic Life. Westview, Pp. 62–77. TORRANCE, J.; 1995, Karl Marx’s Theory Of Ideas. Cambridge: Cambridge University Press. WEBER, M.; 1978, Economy And Society: An Outline Of Interpretive Sociology. Berkeley: University Of California Press. WEBER, M.; 2001, The Protestant Ethic And The Spirit Of Capitalism. London: Routledge. WOOD, A.; 1993 ‘Hegel And Marxism’, In Beiser, F. C. (Ed.) The Cambridge Companion To Hegel. Cambridge: Cambridge University Press, Pp. 414–444. WOOD, E. M.; 1995, Democracy Against Capitalism: Renweing Historical Materialism. Cambridge: Cambridge University Press. WRIGHT, E. O.; 2002, ‘The Shadow Of Exploitation In Weber’s Class Analysis’, American Sociological Review, 67(6), Pp. 832–853.