ESTETİK UZMANLARININ BEDENİN YENİDEN İNŞASINA DAİR GÖRÜŞLERİNİN SOSYOLOJİK BİR DEĞERLENDİRMESİ

Yıl 2021, Sayı: 41-42, 163 - 186, 26.11.2021

Duygu Alptekin , Eda Delibaş

Öz

Beden ile estetik ve plastik cerrahi arasındaki ilişki beden sosyolojisine dair tartışmalarda yer bulmaktadır. Bu tartışmalar ise tüketim toplumu, toplumsal cinsiyet, toplumsal sınıf ayrımı, kapitalizm, moda, popüler kültür gibi farklı olgularla genişlemektedir. Günümüzde bireyler, içinde yaşadığı toplumun güzellik öğretilerine ve toplumda kabul gören beden standartlarına uyum sağlayabilmek için estetik ve plastik cerrahi gibi çeşitli yollara başvurmaktadır. Bu araştırma kapsamında estetisyenlerin diğer bir ifadeyle beden üreticilerinin bakış açısından yola çıkarak, bireylerin estetik ve plastik cerrahiye başvurma nedenlerinin ve sonuçlarının incelenmesi amaçlanmıştır. Konu kapsamında literatürde yer alan kuramsal yaklaşımlar ve görüşler, sağlık uzmanlarının görüşleriyle birlikte tartışılmak istenmiştir. Bu doğrultuda, İstanbul ilinde farklı semtlerde görev yapan estetik ve plastik cerrahi uzmanları, medikal estetik uzmanları ve estetisyenlik eğitimi almış kişilerle görüşmeler gerçekleştirilmiştir. Gö rü ş meler, uzmanların çalışma ortamlarında, randevu alınarak önceden belirlenmiş bir zamanda, bire bir yapılmıştır. Ses kaydı alınarak toplanan veriler deşifre edilmiş, betimleyici ve yorumlayıcı analize tabi tutularak değerlendirilmiştir. Uzmanların gözlem ve görüşleri doğrultusunda son zamanlarda artış gösteren estetik operasyonların nedenlerinin neler olduğu tartışılmış, estetisyenlere başvuran bireyler toplumsal cinsiyet, gelir düzeyi, statü ve sosyal sınıf farklılıkları açısından değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Beden, Estetik, Estetik Uzmanı, Güzellik, Toplumsal Cinsiyet, Tüketim Kültürü

A Sociological Assessment of Aesthetics Specialists' Views in terms of Rebuilding of the Body

Öz

The relationship between body, aesthetics, and plastic surgery also takes place in the discussions of body sociology. These discussions are regarding such consumption society, gender, segregation of social class, capitalism, fashion, popular culture. Today people are adopting various ways such as plastic surgery and aesthetics with an eye to keep pace with the beauty doctrines and common body standards in society. Within the scope of this study, it has been aimed to examine the results and the reasons why people tend to adopt plastic surgery and aesthetics with respect to aestheticians or body producers. The theoretical approaches in the literature are intended to be discussed with the views of health specialists within the scope of this study. Interviews have been made with aesthetics and plastic surgery specialists’ and medical specialists that have been working in Istanbul's several districts. The interviews have been carried out face to face in the specialist's offices by making appointments. The recorded data have been deciphered and analyzed descriptively and interpretively. The reasons for the recent increase in aesthetic operations have been discussed within the scope of the specialists' point of view. The people who consult the aestheticians have been evaluated concerning gender, income, social status, and social class differences.

Anahtar Kelimeler

Body, Aesthetics, Aesthetics Specialist, Beauty, Gender, Consumer Culture

Kaynakça

• Adaş, E. B. (2013). Piyasa ve Toplum Kıskacında Hekimlik. içinde O. Elbek (Yy. Hz.) Kapitalizm Sağlığa Zararlıdır. İstanbul: Hayykitap, s. 205-217.
• Baudrillard, J. (2017). Tüketim Toplumu Söylenceleri / Yapıları. Çev. Nilgün Tutal & Ferda Keskin, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (1999). Sosyolojik Düşünmek. Çev.: Abdullah Yılmaz, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bourdieu, P. (2014). Eril Tahakküm. Çev.: Bediz Yılmaz, İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
• Cirhinlioğlu, Z. (2012). Sağlık Sosyolojisi. Ankara: Nobel Akademik yayıncılık.
• Demez, G. (2009). Sınıfsal ve Bireysel Kimlik Oluşumunda Beden Sorunu: Habitus. Toplumbilim Beden Sosyolojisi Özel Sayısı, Sayı: 24, İstanbul, s. 17-25.
• Duru, E. (2007). Sosyal Bağlılık Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması. Eğitim Araştırmaları Dergisi, Sayı: 26, s. 85-94.
• Ecevit, Y. (2011). Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisine Başlangıç. içinde Y. Ecevit & N. Karkıner (Ed.) Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayın No: 2307, s.2-30.
• Featherstone, M. (1991). The Body in Consumer Culture. M. Featherstone, M. Hepworth & B.S. Turner (Ed.) The Body: Social Process and Cultural Theory Theory, London: Sage Publications, s.170-196
• Gülkaya Timurturkan, M. (2009). Güzellik İdeali Etrafında Biçimlenen ve Biçimlendirilen Bedenler. Toplumbilim Beden Sosyolojisi Özel Sayısı, Sayı: 24, İstanbul, s. 105-109.
• Gürler, G. (2018). Estetik Cerrahi Müdahale Görmüş Bireyler Üzerine Bir Alan Araştırması. Sosyoloji Dergisi, Sayı: 38, s. 141-172.
• Hacısoftaoğlu, İ. & Elmas, S. (2015). Kasların Efendisi: Men’s Health Dergisinde Fitness Söylemi. Fe Dergi, 7, no. 2, s. 21-34.
• Hepekiz, İ. & Gökaliler, E. (2019). Sosyal Medya Aracılığıyla Yaratılan Kişisel Markalar ve Benlik Sunumu. Erciyes İletişim Dergisi, 6(1), s. 761-782.
• Illich, I. (2011). Sağlığın Gaspı, S. Sertabiboğlu (Çev.) İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Jones, M. (2008). Skintight: An Anatomy of Cosmetic Surgery. Oxford: Berg Publications.
• Kesim, S. & Kar. A. (2010). Plastik Cerrahi, ‘Tanrım Beni Baştan Yarat!..’ Metaforunu Mümkün Kılabilir mi?. içinde Y. İnceoğlu & A. Kar (Ed.) Dişillik, Güzellik ve Şiddet Sarmalında Kadın ve Bedeni. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, s. 171-194.
• Köse, H. (2016). Bourdieu Düşüncesinde Tahakküm - İtaat İlişkisi ve Sosyo-Politik Beden. Ankara Üniversitesi İlef Dergisi, 3(2), s. 173-199.
• Kurt, A. (2016). Tüketim Toplumunda Kusursuzlaş (tır) ma Ayinlerinin Kurbanı Olarak Beden / Body as the Victim of the Perfection (ing) Rituals in the Consumption Society. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(4), s. 1301-1319.
• Levett-Jones, T., Lathlean, J., Maguire, J. & Macmillan, M. (2007). Belongingness: A Critique of The Concept and Implications for Nursing Education. Nurse Education Today, Elsevier Ltd., Vol. 27, s. 210-218.
• Marshall, G. (1999). Sosyoloji Sözlüğü, O. Akınhay & D. Kömürcü (Çev.) Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
• Nazlı, A. (2013). Bedenin Ölümü ve Tıp. İçinde O. Elbek (Yy. Hz.) Kapitalizm Sağlığa Zararlıdır. İstanbul: Hayykitap, s. 193-204.
• Özgener, A. (2019). Sonra Konuşuruz. İstanbul: Doğan Novus.
• Öztürk, A. (2012). Eril Bedenselleşme: Hegemonik Erkek Bedeninin İnşası. FLSF (Felsefe ve Sosyal Bilimler Dergisi), Bahar, Sayı: 13, s. 39-53
• Sezgin, D. (2011). Tıbbileştirilen Yaşam Bireyselleştirilen Sağlık. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Sönmez, E. E. & Özgen, Ö. (2017). Medya kullanımı ve beden imajı: Türkiye ve İngiltere örneği. Akdeniz Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, (27), s. 78-95.
• Şensoy, B. (2013). Medyada Beden İmajı: Bazı Televizyon Programlarından Örnekler. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Afyon.
• Tekin, F. (2016). Geleneksel Dönemden Post-Modern Döneme Beden Anlayışının Değişimi. Electronic Turkish Studies, 11(2), s. 1153-1172, DOI Number: http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.9351.
• User, İ. (2010). Biyoteknolojiler ve Kadın Bedeni. İçinde Y. İnceoğlu & A. Kar (Ed.) Dişillik, Güzellik ve Şiddet Sarmalında Kadın ve Bedeni. İstanbul: Ayrıntı Yayınları, s. 131-169.
• Vural, Z. & Bat, M. (2010). Yeni Bir İletişim Ortamı Olarak Sosyal Medya: Ege Üniversitesi İletişim Fakültesine Yönelik Bir Araştırma. Journal of Yasar University, 5(20), s. 169-184,
• Zijderveld, A. C. (2010). Klişelerin Diktatörlüğü. İstanbul: Açılım Kitap.