TÜRKİYE’DEKİ MEVDUAT BANKALARININ CRITIC-COPRAS YÖNTEMLERİYLE SIRALAMASI

Yıl 2023, , 315 - 329, 24.05.2023

Turgut Karabulut , Bilal Akkaynak

https://doi.org/10.17753/sosekev.1234728

Cited By: 2

Öz

Bankacılık sektörü ilişkili olduğu sektörel çeşitlilik bakımından bir ülkede hem finansal hem de reel sektör için yoğun öneme sahip kurumlar arasındadır. Özellikle mevduat bankalarının etkileşim içinde bulunduğu taraflar diğer banka türlerine göre daha fazla çeşitlenmektedir. Bu bakımdan bir ülkede özellikle mevduat bankacılığının yapı taşlarının sağlam temeller üzerine inşa edilmesi ve faaliyetlerindeki etkinliğin devamlı artış göstermesi beklenir. Bu uyumu yakalayamamış bankaların gelecek dönemde etkili ve verimli olabilmeleri düşünülemez. Bu çalışmada Türkiye’de faaliyet gösteren mevduat bankalarının etkinliklerinin kıyaslanması amaçlanmaktadır. Karşılaştırma yöntemi olarak CRITIC-COPRAS kullanılmıştır. Yöntem objektif bir ağırlıklandırma temeline dayanması ve kıyaslama yaptığı alternatiflerden ne düzeyde iyi ya da kötü olunduğuna dair bilgiyi yüzdesel olarak verebilmektedir. Araştırmada kullanılan veri seti araştırmacılar tarafından Türkiye Bankalar Birliği’nden 2016Q1-2022Q2 dönemlerini kapsayacak şekilde hazırlanmıştır. Araştırma sonucunda en önemli kriterin toplam krediler ve alacaklar/toplam aktifler değişkeni olduğu, en düşük öneme sahip değişkenin ise personel giderleri/diğer faaliyet giderleri değişkeni olduğu sonucu elde edilmiştir. Bankalar arası gerçekleştirilen etkinlik kıyaslamasında en düşük etkinlik düzeyine sahip bankanın Sociate Generale Bankası olduğu bulgusuna ulaşılmıştır. Bu çalışma ışığında farklı kriterler ve/veya yöntemler kullanılarak bankaların etkinlikleri tespit edilebilir.

Anahtar Kelimeler

Banka, Sıralama, Etkinlik, Çok kriterli karar verme

Ranking of Deposit Banks in Turkey by Critic-Copras Methods

Öz

The banking sector is among the institutions that have intense importance for both the financial and real sector in a country in terms of sectoral diversity with which it is related. Particularly, the parties with which deposit banks interact are more diversified than other types of banks. In this respect, it is expected that the building blocks of deposit banking, especially in a country, will be built on solid foundations and that the efficiency of its activities will increase continuously. It is unthinkable that banks that have not achieved this harmony will be effective and efficient in the future. In this study, it is aimed to compare the efficiency of deposit banks operating in Turkey. CRITIC COPRAS was used as the comparison method. The method is based on an objective weighting basis and can give information as a percentage of how good or bad it is from the alternatives it compares. The data set used in the research was prepared by the researchers from the Banks Association of Turkey to cover the periods 2016Q1-2022Q2. As a result of the research, it was concluded that the most important criterion was the total loans and receivables/total assets variable, and the least important variable was the personnel expenses/other operating expenses variable. In the comparison of efficiency carried out between banks, it has been found that the bank with the lowest efficiency level is the Sociate Generale Bank. In the light of this study, the efficiency of banks can be determined by using different criteria and/or methods.

Anahtar Kelimeler

Bank, Ranking, Efficiency, Multi-criteria decision making

Kaynakça

• Aksaraylı, M., & Pala, O. (2017). Türk bankacılık sektöründe sermaye yapısına göre performans sıralama, kümeleme ve verimlilik analizi. International Journal of Academic Value Studies, 3(11), 39-54.
• Altemur, N., Çevik, M., & Karaca, S.S. (2019). BİST 30 endeksinde işlem gören ticari bankaların topsıs yöntemi ile finansal performans analizi, Uluslararası İşletme, Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi, 3(1), 63-73.
• Arabacı, H. (2018). Türkiye’de bankacılık sektörünün gelişimi. Meriç Uluslararası Sosyal ve Stratejik Araştırmalar Dergisi, 2(3), 25-42.
• Arslan, R. (2020). Critic yöntemi. In Hüdaverdi Bircan (Ed.), Çok kriterli karar verme problemlerinde kriter ağırlıklandırma yöntemleri (ss. 117-135). Nobel Akademik.
• Batır, T.E. (2019). Türkiye’de kamu katılım bankalarının bankacılık sektörü bazında değerlendirilmesi: CAMELS analizi ile 2015-2017 yıllarına ilişkin bir inceleme. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (83), 193-212.
• Bozdoğan, T., Akyüz, Y., & Hantekin, E. (2013). Analitik hiyerarşi süreciyle mali performansın değerlendirilmesi: Bankacılık sektöründe bir uygulama. Finans Politik ve Ekonomik Yorumlar, 50(575), 71-83.
• Çalış, N., & Sakarya, Ş. (2020). Finansal performans ve hisse senedi getirisi ilişkisi: BIST bankacılık endeksi üzerine bir inceleme. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 9(2), 1046-1058.
• Çalışkan, E., & Eren, T. (2016). Bankaların performanslarının çok kriterli karar verme yöntemiyle değerlendirilmesi. Ordu Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 6(2), 85-107.
• Demireli, E. (2010). TOPSIS çok kriterli karar verme sistemi: Türkiye’deki kamu bankaları üzerine bir uygulama. Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, 5(1), 101-112.
• Diakoulaki, D., Mavrotas, G., & Papayannakis, L. (1995). Determining objective weights in multiple criteria problems, The critic method. Computers & Operations Research, 22(7), 763-770.
• Dinçer, A. (2006). Bankacılık sektöründe konsolidasyon, ülke deneyimleri ve Türkiye için öneriler (Yayın No: DPT: 2697) [Uzmanlık Tezi]. Devlet Planlama Teşkilatı.
• Erdoğan, A. (2014). Basel kriterlerinin bankacılık sektörüne etkisi ve Türkiye’de bankacılık sektörünün Basel kriterlerine uyum süreci, Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 141-183.
• Hassan Al-Tamimi, H. A. (2006). The determinants of the UAE commercial banks' performance: a comparison of the national and foreign banks. Journal of Transnational Management, 10(4), 35-47.
• Ic, Y. T., Celik, B., Kavak, S., & Baki, B. (2020). Development of a multi-criteria decision-making model for comparing the performance of Turkish commercial banks. Journal of Advances in Management Research, 18(2), 250-272.
• Çalım, A. E. (2012). Türk bankacılık sektöründe karlılığı belirleyen faktörler (Tez No. 322238) [Yüksek Lisans Tezi, Mustafa Kemal Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Kandemir, T., & Karataş, H. (2016). Ticari bankaların finansal performanslarının çok kriterli karar verme yöntemleri ile incelenmesi: Borsa İstanbul’da işlem gören bankalar üzerine bir uygulama (2004-2014). İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 5(7), 1766-1776.
• Karahan, M., & Kızkapan, L. (2022). Çok kriterli karar verme teknikleriyle bankaların finansal performanslarının karşılaştırmalı analizi. Verimlilik Dergisi, (3), 441-462.
• Mulliner, E., Smallbone, K., & Maliene, V. (2013). An assessment of sustainable housing affordability using a multiple criteria decision making method. Omega, 41(2), 270-279.
• Özbek, A. (2017). İlkokul öğretmenleri sağlık ve sosyal yardım sandığı’nın finansal performans analizi. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 7(1), 1-31.
• Parmaksız, S., & Özdemir, O. (2021). Çok kriterli karar verme tekniklerinin bankacılık oran analizinde kullanılması üzerine bir araştırma. Journal of Banking and Financial Research, 8(2), 65-93.
• Rouyendegh (Erdebilli), B. D., & Nacar, E. N., (2020), COPRAS Yöntemi ile tedarikçi seçimi, In Mehmet Kabak, Yetkin Çınar (eds), Çok kriterli karar verme yöntemleri ms excel çözümlü uygulamalar (ss. 183-196). Nobel Akademik.
• Türkiye Bankalar Birliği, (2022, Ekim). https://www.tbb.org.tr adresinden alınmıştır.
• Türkiye Katılım Bankaları Birliği, (2022, Ekim). https://www.tkbb.org.tr adresinden alınmıştır.
• Waleed, A., Shah, M. B., & Mughal, M. K. (2015). Comparison of private and public banks performance. IOSR Journal of Business and Management, 17(7), 32-38.