ÖĞRETMENLERİN MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI “5 MİLYON ÖĞRENCİYE ÜCRETSİZ YEMEK PROJESİ” İLE İLGİLİ DÜŞÜNCELERİNİ İNCELEMEK

Yıl 2023, , 1 - 25, 27.12.2023

Aytekin Karbeyaz , Mine Bayar

https://doi.org/10.17753/sosekev.1380999

Öz

Küreselleşen dünyada sosyal dengesizlik toplumlar ve ülkeler arasında sosyo-ekonomik açıdan ciddi farklara neden olmuştur. Bu sosyal dengesizliğin göstergelerinden birisi de aile gelirindeki adaletsizliktir. Bu gelir dağılımındaki adaletsizlik öğrencilerin okul hayatını olumsuz yönde etkilemektedir. Çünkü öğrenci, aile gelirine göre beslenmekte, giyinmekte ve yaşamaktadır. Bu araştırmada amaç, sınıf öğretmenlerinin Millî Eğitim Bakanlığı’nın “5 Milyon Öğrenciye Ücretsiz Yemek Projesi” ile ilgili düşüncelerini incelemektir. Araştırma nitel araştırma yaklaşımı içerisinde yer alan durum çalışmasına göre desenlenmiştir. Araştırmaya kriter örneklem seçme yöntemine göre belirlenen 13 sınıf öğretmeni katılmıştır. Araştırmada veriler, araştırmacılar tarafından geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formundan yararlanılarak elde edilmiştir. Araştırmadan elde edilen veriler NVivo 9.2 bilgisayar paket programı kullanılarak içerik analizi yöntemi ile yorumlanmıştır. Buna göre; projenin öğrenciler arasında fırsat eşitliğini sağladığı, yapılan yemeklerin öğrencilerin iştahını arttırdığı, projenin öğrencilere dengeli beslenme alışkanlığını kazandırdığı, yemek yerken öğrenciler arasında iletişimin arttığı ve öğrencilerin mutlu olduğu ortaya çıkmıştır. Bunlara karşın; proje ile ilgili personel eksikliğinin olduğu, bazı okullarda yemekhanelerin bulunmadığı, okula gelen ödeneklerin harcanması konusunda okul idarelerinin yeterince bilgi sahibi olmadığı, bazı yemeklerin öğrenciler tarafından sevilmediği ve proje ile ilgili denetim eksikliğinin olduğu ortaya çıkmıştır. Çözüm olarak okullara yemekhanelerin yapılması ve hâlihazırda bulunan alanların yemekhane olarak öğrenci özelliklerine göre dizayn edilmesi gerektiği, okullara personel istihdam edilmesi gerektiği ve ihalelerin üst kurumlarca yapılması gerektiği ortaya çıkmıştır. Elde edilen sonuçlara göre çeşitli önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ücretsiz yemek, Sınıf öğretmeni, Fırsat eşitliği, Katkı, Başarı, Eğitim politikaları

Examining Teachers' Thoughts About the Ministry of National Education's "Free Meal Project for 5 Million Students"

Öz

In a globalizing world, social imbalance has led to significant socio-economic differences between societies and countries. One of the indicators of this social imbalance is inequality in family income. This inequitable distribution of income has a negative impact on students' school life. Because students are fed, clothed and live according to their family income. The aim of this study is to examine the opinions of classroom teachers about the Ministry of National Education's "Free Meal Project for 5 Million Students". The research was designed according to the case study within the qualitative research approach. Thirteen classroom teachers who were selected according to the criterion sampling method participated in the study. The data in the study were obtained using a semi-structured interview form developed by the researchers. The data obtained from the research were interpreted by content analysis method using NVivo 9.2 computer package program. Accordingly, it was revealed that the project provided equal opportunities among students, the meals increased the appetite of the students, the project provided students with the habit of eating a balanced diet, communication between the students increased while eating, and the students were happy. On the other hand, it was revealed that there was a lack of personnel related to the project, some schools did not have cafeterias, school administrations were not sufficiently informed about the spending of school funds, some meals were not liked by students and there was a lack of supervision related to the project. As a solution, it was revealed that cafeterias should be built in schools and existing areas should be designed as cafeterias according to the characteristics of students, personnel should be employed in schools and tenders should be made by higher institutions. Various suggestions were made according to the results obtained.

Anahtar Kelimeler

Free meals, Classroom teacher, Equal opportunities, Contribution, Success, Education policies

Kaynakça

• Ağırkan, M. (2022). Eğitimde akademik başarıyı ve sağlığı desteklemek: Bütüncül okul, bütüncül toplum, bütüncül çocuk modeli. Muş Alparslan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 10-22.
• Candaş, A. Akkan, B. E., Günseli, S., & Deniz, M. B. (2011). Devlet ilköğretim okullarında ücretsiz öğle yemeği sağlamak mümkün mü? farklı ülke modelleri ve Türkiye’ye yönelik öneriler (Editör: Gülgün Küçükören). İmak.
• Juliana F. W. Cohen, Hecht, A. A., McLoughlin, G. M., Turner, L., & Schwartz, M. B. (2021). Universal school meals and associations with student participation, attendance, academic performance, diet quality, food security, and body mass index: A systematic review. Nutrients, 13(3), 1-41. https://doi.org/10.3390/ nu13030911
• Dunn, C., Kenney, E., Fleischhacker, S. E., & Bleich, S. N. (2020). Feeding low-income children during the Covid-19 pandemic. New England Pub Med, 382(40), https://doi.org//10.1056/NEJMp2005638
• Günaydın, D. (2018). Çocuk yoksulluğu ile mücadelede ücretsiz okul yemeği: Tekirdağ ilkokullarında bir araştırma. Hak-iş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 7(18), 360-395.
• Illoken, K. E., Overby, N. C., Johannessen, B., & Vik, F. N (2021). Possible effects of a free meal on school environment: The school meal intervention in Norway. Journal of The İnternational Society for Teacher Education (JISTE), 25(1), 8-20.
• Maslow, A. H. (1943). A theory of human motivation. Psychological Review, 50(4), 370-396. https://doi.org/10.1037/h0054346
• Millî Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü (MEB TEGM). (2023b) Yemek/beslenme hazırlama ve dağıtım kılavuzu. https://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2023_01/31113511_kYlavuz-beslenme.pdf adresinden 01.12.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Özer, M., Gençoğlu, C. & Suna, H. E. (2020). Türkiye’de eğitim eşitsizlikleri azaltmak için uygulanan politikalar. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39(2), 294-312.
• Patton. M. Q. (2002). Qualitative research and evaluation methods (3rd ed.). Sage.
• Şan, A. (2012). İlköğretimde taşımalı eğitim öğrencilerinin sorunları (Tez No. 330216) [Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi
• World Food Program (WFP). (2023). State of school feeding worldwide 2022 executive summary. Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (10. baskı). Seçkin.
• Yılmaz, A. (2019). Taşımalı eğitimle öğrenim gören öğrencilerin ebeveynlerinin beslenme hakkındaki görüşlerinin incelenmesi (Tez No. 601227) [Yüksek lisans tezi, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Yurdabakan, İ., & Tektaş, M. (2013). Taşımalı ilköğretim öğrencilerinin taşımalı eğitime ilişkin görüşleri. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(3), 511-527.