“YEDİ İKLİM” VE “ALTIN KÖPRÜ” YABANCILARA TÜRKÇE ÖĞRETİM C1 SETLERİNDE KULLANILAN MECAZ İFADELERİN KARŞILAŞTIRILMASI

Yıl 2024, , 147 - 162, 21.03.2024

Esra Biçeryen , Kerim Tuzcu

https://doi.org/10.17753/sosekev.1393949

Öz

Bu çalışmada, Yunus Eme Enstitüsü tarafından hazırlanan Yedi İklim Yabacılara Türkçe Öğretimi ile yine Kırgızistan- Türkiye Manas Üniversitesi tarafından hazırlanan Altın Köprü Yabancılara Türkçe Öğretimi setlerinin C1 seviyesindeki ders kitaplarında yer alan mecazlı ifadeleri belirlemek ve bu iki setin söz konusu ifadelerin kullanımı yönüyle karşılaştırılması amaçlanmıştır. Yabancı dil eğitimi sırf hedef dilin gramer yapısını ve kurallarını öğrenmek değil, aynı zamanda o dilde konuşan insanların kültürünü ve medeniyetini de tanımak anlamına gelir. Dildeki mecazlı ifadeler ise bir toplumun kültürünü ve değerlerini yansıtan unsurların başta gelenlerinden sayılır. Buna binaen yabancı dil öğretiminde ve kültür aktarımında faydalanılacak unsurlardan en önemli malzemelerden birisi de dildeki mecazlardır. Yabancılara Türkçe öğretiminde en çok başvurulan ve yararlanılan kaynaklardan biri olan ders kitapları ise bu mecazların sıklıkla yer aldığı araç gereçlerdendir. Bu maksat doğrultusunda seçilen yöntem, nitel araştırma yöntemlerinden biri olan durum çalışmasıdır. Araştırma verileri, C1 seviyesindeki ders kitaplarında bulunan mecazlı ifadeleri belge tarama tekniği ile toplayarak elde edilmiştir. Bu çalışma sonucunda; Yedi İklim C1 ders kitabında toplam 946 adet mecazlı ifade olduğu ortaya çıkmıştır. Bulunan mecazlı ifadelerin dil becerilerine göre dağılımı; dinleme becerisinde 369, konuşma becerisinde 29, okuma becerisinde 504 ve yazma becerisinde 44^tür. Altın Köprü C1 ders kitabında ise toplam 821 mecazlı ifade tespit edilmiştir. Tespit edilen mecazlı ifadelerin dil becerilerine göre dağılımı ise şöyledir: Dinleme becerisinde 352, konuşma becerisinde 8, okuma becerisinde 358 ve yazma becerisinde 103’tür. Sonuç olarak Yedi İklim C1 ders kitabında, Altın Köprü C1 ders kitabına göre daha çok mecazlı ifade kullanıldığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Altın köprü, Mecaz, Türkçe, Yedi iklim

Etik Beyan

Bu makalede dergi yazım kurallarına, yayın ilkelerine, araştırma ve yayın etiği kurallarına, dergi etik kurallarına uyulmuştur. Makale ile ilgili doğabilecek her türlü ihlallerde sorumluluk yazara aittir. Makalem etik kurul gerektirmeyen bir çalışmadır.

Comparison of Figurative Expressions Used in "Seven Climates" and "Golden Bridge" C1 Sets for Teaching Turkish to Foreigners

Öz

In this study, it is aimed to determine the figurative expressions in the C1 level textbooks of Yedi İklim Teaching Turkish to Foreigners prepared by Yunus Eme Institute and Altın Köprü Teaching Turkish to Foreigners prepared by Kyrgyzstan-Turkey Manas University and to compare these two sets in terms of the use of these expressions. Foreign language education means not only learning the grammatical structure and rules of the target language, but also getting to know the culture and civilisation of the people who speak that language. Metaphorical expressions in language are considered to be one of the leading elements reflecting the culture and values of a society. Therefore, one of the most important materials to be used in foreign language teaching and culture transfer is metaphors in the language. Textbooks, which are one of the most frequently used and utilised resources in teaching Turkish to foreigners, are among the tools in which these metaphors are frequently included. The method chosen for this purpose is a case study, which is one of the qualitative research methods. The research data were obtained by collecting the figurative expressions in C1 level textbooks by document scanning technique. As a result of this study, it was revealed that there are 946 figurative expressions in Yedi İklim C1 textbook. The distribution of figurative expressions according to language skills is 369 in listening skill, 29 in speaking skill, 504 in reading skill and 44 in writing skill. In the Golden Bridge C1 textbook, a total of 821 figurative expressions were identified. The distribution of figurative expressions according to language skills is as follows: 352 in listening skill, 8 in speaking skill, 358 in reading skill and 103 in writing skill. As a result, it was observed that Yedi İklim C1 textbook used more figurative expressions than Altın Köprü C1 textbook.

Anahtar Kelimeler

Altın köprü, Metaphor, Turkish, Yedi iklim

Kaynakça

• Açıkgöz, H. (1993). Cemil Meriç ile sohbetler. Seyran.
• Ağca, H. (2001). Türk Dili. Gündüz Eğitim.
• Akpınar, M. (2010). Deyim ve atasözlerinin yabancılara Türkçe öğretiminde kullanımı üzerine bir araştırma (Tez No. 278095) (Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Aksan, D. (2004). Türkçenin söz varlığı (3.baskı). Engin.
• Aksan, D. (2015). Her yönüyle dil: Ana çizgileriyle dilbilim (6. baskı). Türk Dil Kurumu.
• Aksoy, Ö. A. (1988). Atasözleri ve deyimler sözlüğü. İnkılap Kitabevi.
• Altın Köprü Türkçe öğretimi portalı (2023). https://www.turkceogretimi.com/ adresinden 12.10.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Atagül Yılmaz, Y. (2015). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde atasözleri ve deyimlerin sıklık analizi. International Periodical for The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 10(7), 1021-1036.
• Bayraktar, S. (2020). Yabancı dil öğretiminde ve yabancılara Türkçe öğretim setlerinde kalıp sözler. Dil Araştırmaları, 27, 171-197.
• Brooks, N. (1986). Culture in the classroom. In Joyce Merrill Valdes (Ed.), Culture Bound (ss. 123-129). Cambridge University.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2018). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri (25. baskı). Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches (2nd ed.). SAGE.
• Çakır, İ. (2011). Yabancı dil öğrenme ortamlarında kültürün rolü. Millî Eğitim, (190), 248-255.
• Çifci, M., Batur, Z., & S. Keklik (2013). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültür, yabancılara Türkçe öğretimi el kitabı (Ed.: Mustafa Durmuş & Alpaslan Okur). Grafiker.
• Dağdeviren, İ. (2019). Yabancılara Türkçe öğretiminde efsane türü metinlerden hareketle kültür aktarımının değerlendirilmesi (Tez No. 579053) (Yüksek lisans tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Demiralay, İ. (2016). Yabancı dil olarak Türkçe öğretiminde anlamsal açıdan karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerileri. Aydın TÖMER, 1(2), 33-40.
• Demirtaş, İ. (2021). Yabancılara Türkçe öğretiminde kullanılan ders kitaplarındaki atasözü ve deyimlerin kültür aktarımına katkısı (Tez No. 687429) (Yüksek lisans tezi, Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Doğan, G. (2016). Yedi iklim Türkçe öğretim seti B1, B2 ve C1 seviyesi ders kitaplarındaki metinlerin yabancılara Türkçe öğretiminde kültür aktarımı açısından incelenmesi (Tez No. 447600) (Yüksek lisans tezi, Başkent Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Elçin, Ş. (2019). Halk edebiyatına giriş (16. baskı). Akçağ.
• Erdoğan, G. (2019). Yabancılara Türkçe öğretimine yönelik ders kitaplarının atasözleri ve deyimler açısından incelenmesi (Tez No. 574150) (Yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Ersoy, A. (2021). Ahmed-i Dâ’î’nin Türkçe divanındaki mecaz anlamlı isim tamlamaları ve kullanımları üzerine. Eski Türk Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 4 (2021), 298-310.
• Güneş, F. (2013). Türkçede metin öğretimi yerine metinle öğrenme. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 11, 603-637.
• Zülfikâr, H. (2020). İçerik çözümlemesi. https://ansiklopedi.tubitak.gov.tr/ adresinden 25.09.2023 tarihinde erişilmiştir.
• İnal, E. (2020). Yabancı dil öğretiminde konuşma becerisinin geliştirilmesi ve ölçme değerlendirme süreçlerine yönelik düşünceler: öğretici yeterlikleri. Aydın TÖMER Dil Dergisi, 5(2), 189-204.
• İşcan, A. (2011). Türkçenin yabancı dil olarak önemi. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, S.2(4), 29-36.
• İşcan, A. & Yassıtaş, T. (2018). Yabancı dil olarak Türkçe öğretimi ders kitaplarında kültür aktarımı: Yedi İklim Türkçe öğretim seti örneği (B1-B2 Düzeyi), Aydın TÖMER, 3(1), 47-66.
• Kalfa, M. (2013). Yabancılara Türkçe öğretiminde sözlü kültür unsurlarının kullanımı. Millî Folklor, 25(97), 167-177.
• Kara Özkan, N. (2020). Yabancı dil olarak Türkçede kelime öğretimi üzerine bir değerlendirme. BAYTEREK | Uluslararası Akademik Araştırmalar Dergisi, 3(2), 126-139.
• Nasuh, Y. (2019). Yabancılara Türkçe öğretimi kitaplarında dil düzeylerine göre deyim ve kalıp söz kullanımı (Tez No. 590679) (Yüksek lisans tezi, Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250.
• Sezen, Y. (2020). Yabancılara Türkçe öğretiminde TV dizisi kullanmanın atasözü ve deyim öğretmedeki etkisi (Aslan ailem TV dizisi örneği) (Tez No. 626924) (Yüksek lisans tezi, Uşak Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• TDK (2011). Türkçe Sözlük (11. baskı) (Komisyon). Türk Dil Kurumu.
• Tuzcu, K. & Biçeryen, E. (2023). Yabancı dil öğretiminde bir yöntem olarak işlevsel dil bilgisinin kullanımı. Türk Dünyası ve Türkçe Öğretimi Dergisi (TDTÖ), 2(1), 74-91.
• Tuzcu, K. (2021). Türkçenin yabancılara öğretiminde öğreticilerin ana dillerine ve kültür değerlerine hâkimiyetleri meselesi. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 4 (2021 Yunus Emre ve Türkçe Yılı Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğretimi Özel Sayısı), 45-55.
• Tüm, G. (2010). Atasözlerinin değişik kültür ve dilleri anlamadaki rolü. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 5(4), 663-678.
• Türkay Yavuzel S. (2020). Türkçenin yabancı dil olarak öğretiminde kültürel aktarım açısından türkülerin önemi (Tez No. 640966) (Yüksek lisans tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• Uygun, M. (2022). Metropol yayınları TÖMER yabancılar için Türkçe öğretim seti (A1-A2) ders kitabının yabancılara Türkçe öğretiminde kültür aktarımı bağlamında incelenmesi (Tez No. 736345 (Yüksek lisans tezi, Akdeniz Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü). Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez Merkezi.
• YEE (2023). Yunus Emre enstitüsü. https://www.yee.org.tr/ adresinden 15.09.2023 tarihinde erişilmiştir.
• Zeyrek, S. (2020). Dil-kültür ilişkisi doğrultusunda yabancı dil öğretimi. International Journal of Teaching Turkish as a Foreign Language, 3(2), 165-186.