HZ. ÂDEM'İN BOYU İLE İLGİLİ RİVÂYETLER ÜZERİNE

Yıl 2013, Sayı: 56, 121 - 134, 12.07.2013

Yunus Emre Gördük

Öz

İslam Dini'ne göre ilk insan ve ilk peygamber Hz. Âdem'dir. Değişik kaynaklarda yer alan rivayetlerde Hz. Âdem’in boyu ile ilgili farklı rakamlar zikredilmiştir. Özellikle Hadîs, Tefsir ve İslam Tarihi kaynaklarında Hz. Âdem'in altmış zira', yani yaklaşık otuz beş - kırk metre boyunda olduğu belirtilir. ("Zira", bölgeden bölgeye küçük farklar göstermekle birlikte dirsekten parmak uçlarına kadar olan ölçüyü ifade eden birimdir) Kanaatimizce rivayetlerde yer alan altmış zira' ifadesiyle tam olarak neyin kastedildiği net değildir. Bu makale, söz konusu rivayetlerin bilimsel veriler ışığında tahlilini yapmak amacıyla kaleme alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Hz. Âdem, uzunluk, boy, altmış, zira

Kaynakça

• Kur’ân-ı Kerîm Ahmed b. Hanbel. (2001). Müsned (Cilt I-XLV). Beyrut: Müessesetü’r-Risale. Aliyyü’l-Kârî. (2002). Mirkâtü’l-Mefâtîh Şerhu Mişkâtü’l-Mesâbîh (Cilt I-IX). Beyrut: Dâru’l-Fikr.
• Antonio Beltran Martinez. (1982). Rock Art of the Spanish Levant. Cambridge University Press.
• el-Aynî, Bedrüddin. (tarihsiz). Umdetü’l-Kârî Şerhu Sahîhi’l-Buhârî (Cilt I-XXV). Beyrut: Dâru İhyai’t-Türâsi’l-Arabî.
• el-Bağavî, Ebû Muhammed el-Hüseyin b. Mesûd el-Ferrâ. (1983). Şerhu’s-Sünne (Cilt I-XV). Dımaşk-Beyrut. ------------, (1998). Meâlimu’t-Tenzil fî Tefsîri’l-Kur’ân. Beyrut: Dâru İhyai’t-Türâsi’l- Arabî.
• Bedir, A., Sarsılmaz, A. (1998). Hz. Adem’in boyu. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, IV, 133-138.
• el-Beyhakî, Ebû Bekir. (1982). Delâilu’n-Nübüvveti ve Ma’rifetu Ahvâli Sâhibi’ş-Şerîa (Cilt I-VII). Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• el-Bezzar, Ebû Bekr. (1988). el-Bahrü’z-Zehhar = Müsnedü’l-Bezzar (Cilt I-IX). Beyrut: Mektebetü’l-Ulum ve’l-Hikem.
• el-Buhârî, Ebû Abdullah İsmail b. İbrahim el-Cu’fî. (2002). Sahihu’l-Buhârî (Cilt I-IX). Dâru Tavki’n-Necât.
• Curtis, G. (2006). The cave painters, probing the mysteries of the world’s first artists. New York: Alfred A. Knopf.
• Davidovits. J. (1988). The pyramids, an enigma solved. New York: Hippocrene Books. Dunham, D. (1956). Building an Egyptian Pyramid. Archaeology, 9(3), 156-165. Ebû Hayyân el-Endelûsî. (1999). el-Bahru’l-Muhît fi’t-Tefsîr, (Cilt I-X). Beyrut: Dâru’l- Fikr.
• Ebû Nuaym, Ahmed b. Abdillah b. Ahmed el-Isbahânî. (tarihsiz). Sıfatu’l-Cenne (Cilt I-II). Dımaşk: Dâru’l-Me’mûn.
• Guthrie, R.D. (2006). The nature of prehistoric art. Chicago: University of Chicago Press.
• Gore, R. (1993). Dinosours. National Geographic, January, 2-54.
• Hansen, S. (2010). Archaeological finds from Germany. Berlin: Pinquin Druck. el-Hindî el-Bürhanfûrî, Alâüddin Ali b. Müttakî b. Hüsamüddîn. (1975). Kenzü’l-Ummâl fî Süneni’l-Akvâli ve’l-Efʻâl (Cilt I-XVI). Beyrut: Müessesetü’r-Risale.
• el-Irakî, Ebû’l-Fadl Zeynüddîn Abdürrahim b. el-Hüseyin b. Abdurrahman. (tarihsiz). Tarhu’t-tesrîb fî şerhi’t-takrîb (Cilt I-VIII). Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâs / Dâru’l- Fikr.
• el-Isâmî, Abdülmelik. (1998). Semtu’n-nücûmi’l-avâlî fî enbâi’l-evâili ve’t-tevâlî (Cilt IIV). Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• İbn Asâkir, Ebû’l-Kâsım Alî b. Hîbetullah. (1995). Târîhu’d-Dımaşk, (Cilt I-LXXX). Beyrut: Dâru’l-Fikr.
• İbn Atıyye el-Endelûsî, Ebû Muhammed Abdülhak b. Galib b. Abdirrahman b. Temâm. (2000). el-muharreru’l-vecîz fî tefsîri’l-kitâbi’l-azîz, (Cilt I-V). Beyrut: Dâru’l- Kütübi’l-İlmiyye.
• İbnü’l-Cevzî, Ebû’l-Ferec Cemâlüddin Abdurrahman b. Ali b. Muhammed. (1992). elmuntazam fî tarîhi’l-ümemi ve’l-mülûk, (Cilt I-XIX). Beyrut: Dâru’l-Kütübi’lİlmiyye.
• İbn Ebî Hâtim, Ebû Muhammed Abdurrahman b. Muhammed et-Temîmî er-Râzî. (1998). Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, (Cilt I-XI). Suudi Arabistan: Mektebetü Nizâr.
• İbn Ebî Şeybe, Ebû bekir Abdullah b. Muhammed b. İbrahim b. Osman. (1988). elkitâbu’l- musannef fî’l-hadîsi ve’l-âsâr, (Cilt I-VII). Riyad: Mektebetu’r-Rüşd.
• İbn Ebî Zemenîn, Ebû Abdillah Muhammed b. Abdillah b. İsa b. Muhammed el-Bîrî. (2002). Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîz, (Cilt I-V). Kahire.
• İbnü’l-Esîr el-Cezerî, Ebû’l-Hasan Ali b. Ebî’l-Kerem Muhammed b. Muhammed b. Abdilkerim b. Abdilvâhid eş-Şeybânî. (1997). el-kâmil fi’t-tarîh, (Cilt I-X). Beyrut: Dâru’l-Kitabi’l-Arabî.
• İbn Fûrek, Muhammed b. el-Hasan el-Ensârî el-Isbahânî. (1985). Müşkilü’l-hadîs ve beyânuhu. Beyrut: Âlemu’l-Kütüb.
• İbn Hacer el-Askalânî, el-Hâfız Ebû’l-Fadl Şihabüddin Ahmed b. Ali. (1959). Fethu’lbârî alâ Sahîhi’l-Buhârî, (Cilt I-XIII). Beyrut: Dâru’l-Ma’rife.
• İbn Haldûn, Ebû Zeyd Abdurrahman b. Muhammed Veliyyüddîn el-Hadramî el-İşbilî. (1988). Dîvanu’l-mübtedei ve’l-haber fî tarîhi’l-Arabi ve’l-Berberi ve men âserehüm zevi’l-şe’ni’l-ekber, (Cilt I-VIII). Beyrut: Dâru’l-Fikr.
• ------------. (1997). Mukaddime, (Cilt I-III). İstanbul: Milli Eğitim Basımevi. İbn Hibban, Ebû Hâtim Muhammed b. Hibban b. Ahmed et-Temîmî el-Büstî. (1988). Sahîhu İbn Hibban, (Cilt I-XVIII). Beyrut: Müessesetü’r-Risale.
• İbn Kesîr, Ebû’l-Fidâ İsmail b. Ömer el-Kureşî el-Basrî ed-Dımaşkî. (1988). el-bidâye ve’n-nihâye, (Cilt I-XIV). Beyrut: Dâru ihyâi’t-Türâsi’l-Arabî
• ------------. (1999). Tefsîru’l-Kur’âni’l-Azîm, (Cilt I-VIII). Dâru’t-Taybe. İbn Kuteybe, Ebû Muhammed Abdullah b. Müslim ed-Dîneverî. (1999). Te’vîlu muhtelifi’l-hadîs. el-Mektebü’l-İslâmî.
• İbn Mâce, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezid er-Rebeî el-Kazvinî. (1952). Sünenu İbn Mâce (Cilt I-II). Mısır.
• İbn Manzûr, Muhammed b. Mükrim b. Ali Ebû’l-Fadl Cemâlüddîn el-Ensârî er-Ruveyfaî el-Ifrîkî. (1992). Lisânu’l-Arab, (Cilt I-XV). Beyrut: Dâru’s-Sadır.
• İbn Sa’d, Ebû Abdillah Muhammed el-Hâşimî el-Bağdâdî. (1990). et-tabakâtü’l-Kübrâ, (Cilt I-VIII). Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• el-Kastalânî, Ebû’l-Abbas Ahmed b. Muhammed b. Ebî Bekir b. Abdilmelik el-Kuteybî el-Mısrî. (1323/1905). İrşâdu’s-Sarî li-Şerhi Sahîhi’l-Buhârî, (Cilt I-X). Mısır: Matbaatu’l-Kübra el-Emîriyye.
• Keeley, L.H. (1996). War before civilization. New York: Oxford University Press. Kipfer, B.A. (2000). Neanderthal Man. Encyclopedic Dictionary of Archaeology. New York: Kluwer Academic/Plenum Publishers, s. 383.
• Krauss, R. (1997). Astronomische konzepte und jenseitsvorstellungen in den pyramidentexten. Wiesbaden.
• el-Kurtubî, Ebû Abdullah Muhammed b. Ahmed b. Ebî Bekir b. Ferh el-Hazrecî Şemsüddîn. (1964). el-Câmi’ li Ahkâmi’l-Kur’ân, (Cilt I-XX). Kahire: Dârü’l-Kütübi’l- Mısriyye.
• Manuel Dominguez Rodrigo, Pickering T. R., Semaw S. & Rogers M. J. (2005). Cutmarked Bones from Pliocene Archaeological Sites, at Gona, Afar, Ethiopia, İmplications for the Function of the World’s Oldest Stone Tools. Journal of Human Evolution, 48(2), 109-121. http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/ S0047248404001411
• el-Mâverdî, Ebû’l-Hasan Ali b. Muhammed b. Muhammed b. Habîb el-Basrî el-Bağdâdî. (tarihsiz). en-nüket ve’l-uyûn, (Cilt I-VI). Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• McDonald, J. (2005). Salvage excavation of human skeletal remains at ocean and octavia streets. Cultural Heritage Management Report to Energy Australia, Held at Department of Environment and Conservation.
• Mukâtil b. Süleyman, Ebû’l-Hasan İbn Beşîr el-Ezdî el-Belhî. (2001). Tefsîru Mukâtil b. Süleyman, (Cilt I-V). Beyrut: Dâru İhyai’t-Türâs.
• el-Mutarrizî, Nâsır b. Abdüsseyyid Ebî’l-Mekârim b. Ali Burhanuddin el-Harezmî. (tarihsiz). el-Mağrib. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• Mutçalı, S. (1995). Arapça-Türkçe sözlük. İstanbul: Dağarcık. el-Münâvî eş-Şâfiî, Zeynüddin Muhammed Abdurraûf, (1938). Feyzu’l-Kadîr, (Cilt I-VI). Mısır: Mektebetu’t-Ticariyyeti’l-Kübra.
• Müslim, Ebu’l-Hüseyin Müslim b. el-Haccâc el-Kuşeyrî en-Neysabûrî. (1992). Sahih, (Cilt I-III). İstanbul.
• en-Nesâî, el-İmam Ebû Abdirrahman Ahmed b. Şuayb. (2001). es-Sünenü’l-Kübrâ, (Cilt I-X). Beyrut: Müessesetü’r-Risale.
• Sakovitch, A.B. (2005-2006). Explaining the Shafts in Khufu’s Pyramid at Giza. Journal of The American Research Center in Egypt, 42, 1-13.
• es-Sa’lebî, Ebû İshak Ahmed b. Muhammed b. İbrahim. (2002). el-keşf ve’l-beyan an tefsîri’l-Kur’ân, (Cilt I-X). Beyrut: Dâru İhyai’t-Türâsi’l-Arabî.
• Sandars, N.K. (1968). Prehistoric art in Europe. Penguin.
• Schmidt, K. (2007). Göbekli tepe, en eski tapınağı yapanlar. İstanbul: Arkeoloji ve Sanat. es-Seâlebî, Ebû Zeyd Abdurrahman b. Muhammed b. Mahlûf. (1997). el-cevâhiru’l-hisân fî tefsîri’l-Kur’ân, (Cilt I-V). Beyrut: Dâru İhyâi’t-Türâsi’l-Arabî.
• Semaw, S. (2000). The world’s oldest stone artefacts from Gona, Ethiopia, their ımplications for understanding stone technology and patterns of human evolution between 2.6–1.5 million years ago. Journal of Archaeological Science, 27(12),1197– 1214.
• es-Semerkandî, Ebû’l-Leys Nasr b. Muhammed b. Ahmed b. İbrahim. (tarihsiz). Bahru’lulûm, (Cilt I-III). yayınyeri yok.
• es-Suyûtî, Celâlüddin Abdurrahman. (tarihsiz). ed-dürrü’l-mensûr, (Cilt I-VIII). Beyrut: Dâru’l-Fikr.
• ------------. (tarihsiz). Câmiu’l-Ehâdîs, (Cilt I-XIII). yayınyeri yok.
• ------------. (1996). ed-Dîbâc Alâ Sahîh-i Müslim b. el-Haccâc, (Cilt I-VI). Suûdî Arabistan: Dâru İbn Affân.
• et-Taberânî, Süleyman b. Ahmed b. Eyyub Ebû’l-Kâsım. (1985). el-Mu’cemu’s-Sağîr, (Cilt I-II). Beyrut: el-Mektebu’l-İslâmî.
• et-Tâberî, Ebû Cafer Muhammed İbn Cerîr. (1965). Târîhü’l-ümem ve’l- mülûk, (Cilt IXI). Beyrut: Dâru’t-Türâs.
• ------------. (2000). Câmiu’l-beyân fî te’vîli’l-Kur’ân, (Cilt I-XXIV). Beyrut: Müessesetü’r- Risale.
• Thorne, A.- Grün, R., Mortimer, G., Spooner, N.A., John J., Simpson, J.J., McCulloch, M., Taylor, L. & Curnoe. D. (1999). Australia’s Oldest Human Remains, Age Of The Lake Mungo 3 Skeleton. Journal of Human Evolution, 36, 591-612. http:// www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0047248499903056 Ünal, S. (2001). Kâbe. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm ansiklopedisi (DİA), İstanbul, XXIV, 14-20.
• ez-Zebîdî, Muhammed b. Muhammed b. Abdirrezzak el-Hüseynî Ebû’l-Feyz Murtazâ. (tarihsiz). Tâcu’l-Arûs, (Cilt I-XL). Dâru’l-Hidâye.
• Zur Nedden D.- K.Wicke- R. Knapp- H. Seidler- H. Wilfing- G. Weber- K. Spindler- W.A. Murphy- G. Hauser & W. Platzer. (1994). New Findings on The Tyrolean ‘Ice Man’, Archaeological and CT-body Analysis Suggest Personal Disaster Before Death. Journal of Archaeological Science, 21, 809-818. http://www.sciencedirect. com/science/article/pii/S0305440384710788.